Het theater voor één avond een museum

Op vrijdag 29 november is de Stadsschouwburg Amsterdam voor één avond museum. Tijdens De Grote Kunstshow presenteert het theater kunstwerken uit de Rabo Kunstcollectie in de grote zaal, op het podium. Met deze ‘kunstvoorstelling’ zet de Stadsschouwburg het klassieke museummodel op zijn kop: je wandelt niet als museumbezoeker door zalen, maar krijgt als toeschouwer vanuit je stoel kunst voorgeschoteld. Dit ambitieuze experiment moet uitwijzen dat kunst kijken ook anders kan: spannender, verhalender en gezamenlijker.

Anno 2013 zijn musea allang niet meer een plek voor enkel tentoonstellingen. Een zichzelf respecterend museum organiseert ook concerten, performances of andere events. Vooral kunstmusea ontdekken steeds meer hoe ze zich met de podiumkunsten kunnen verbreden en verlevendigen. "We try to blow open the definitions of what and who belong in these places of culture", aldus Kathy Halbreich van het Museum of Modern Art in New York, naar aanleiding van de muziekevents van de electroband Kraftwerk die het museum dit voorjaar organiseerde.

Theaters hebben troeven in handen

Theaters daarentegen houden zich bij hun leest: de podiumkunsten. Sommigen wagen zich misschien aan een kunstwerk in de foyer, maar van de vanzelfsprekendheid waarmee musea zich op andere disciplines werpen, is bij theaters weinig sprake. Toch zouden podia juist voor beeldende kunst een aantrekkelijke plek kunnen zijn. Ze hebben troeven in handen die musea ontberen: een geconcentreerd publiek dat samen iets wil beleven, het podium als geaccepteerde en geschikte plek voor drama en verbeelding, het comfort, goede zicht en geluid en, niet in de laatste plaats, het eten, drinken en de ambiance. Deze pluspunten overziend, mogen theaters zichzelf best afvragen of kunst niet minstens zo goed in hun huis gedijt. Museale presentatievormen – chronologisch of thematisch gerangschikte werken in stille, witte ruimten met beknopte, kunsthistorische teksten – blijken vooral kunstkenners en kennisgeoriënteerde bezoekers aan te spreken. Maar voor een publiek dat anders kijkt (of wil kijken), kan juist het theater een plek zijn om kunst op een roerender manier te beleven. Moderne en hedendaagse kunstwerken zijn vaak dermate conceptueel of radicaal (denk aan Jeff Koon’s glanzend metalen hondje of Joep van Lieshout’s hotelkamer in de vorm van een uitvergrote darm), dat ze gebaat zijn bij meer aandacht voor het verhaal erachter.

Het beste van twee werelden

Kan de Stadsschouwburg een avond lang een bruisend kunstmuseum zijn? Dat is de vraag die centraal staat bij De Grote Kunstshow. Het antwoord wijst idealiter uit dat het theater wel degelijk een museum kan zijn. Maar dan wel één die een geheel eigen publieke ervaring van kunst biedt, die niet uit ruimten bestaat, maar uit tijd. Tijdens De Grote Kunstshow worden kunstwerken voor je neus gepresenteerd, of eigenlijk opgevoerd, zo dat je de werken anders aanschouwt en ervaart dan in het museum. Het gaat om serious pleasure, die het beste van twee werelden – indrukwekkende beeldende kunst en een inspirerende avond theater – met elkaar verenigt. In anderhalf uur krijgt je achtereenvolgens vijftien bijzondere kunstwerken aangereikt, van onder meer Desiree Dolron en Folkert de Jong, waaronder nieuw, nog niet eerder vertoond werk.

Achter elk kunstwerk schuilen verhalen

De Grote Kunstshow gebruikt wat het theater te bieden heeft: licht, geluid, beeld, beweging, verhaal, voordracht, een gesprek – alles wat nodig is om de werken krachtig te presenteren, te dramatiseren en van context en (een) uitleg te voorzien. Want achter elk kunstwerk gaan vele verhalen schuil: over hoe het gemaakt is, wat het betekent, wat de kunstenaar heeft meegemaakt, of – minder feitelijk – wat je erin kan zien of welke associaties het werk oproept.

Het ultieme doel van De Grote Kunstshow is de kijker bij elk kunstwerk een moment of curatorial insight te geven. Onderzoekers beschouwen dit als het ogenblik waarop een kunstwerk ‘aankomt’: het kwartje valt en opeens snap je waar een kunstwerk over gaat of krijgt het betekenis voor jou. Op het moment dat dit gebeurt, laat een kunstwerk een stevige indruk achter (in de vorm van bijvoorbeeld ontroering, plezier of verbazing), die je nog jaren kan bijblijven. Uit onderzoek blijkt dat doorgaans niet een door een curator geschreven tekst dit moment creëert, maar eerder persoonlijke toelichting en verhalen, verteld door bijvoorbeeld de kunstenaar zelf.

Een nieuw vorm van kunst beleven

De Grote Kunstshow is een vervolg op Museum Minutes. Deze expositie in de Kunsthal (2012) presenteerde moderne en hedendaagse kunst uit de collectie van het Gemeentemuseum op vernieuwende wijze. Zo konden bezoekers in een ligstoel voor een schilderij zitten en luisteren naar wat kinderen in het kunstwerk zagen of waarom een werk volgens een financieel journalist zo kostbaar was. Bezoekersonderzoek wees uit dat deze presentatiemethoden een breder publiek aanspraken. Mensen keken langer en de beleving van kunstwerken was volgens veel bezoekers beter en intensiever. Nu het publieke draagvlak voor musea en kunstsubsidies onder druk staat, zijn dit urgente conclusies.

Indirect stelt De Grote Kunstshow vele vragen: over de ‘natuurlijke habitat’ van beeldende kunst, de conventies van het tentoonstellen, de overdracht van kennis en interpretaties en de verhalende kracht en belevingswaarde van kunst. Het gaat er niet om of theaters iets beter kunnen dan musea. Waar het wel om draait is of en hoe kunst anders kan worden gepresenteerd. De Grote Kunstshow is een ambitieuze, creatieve praktijktest om een nieuwe manier van kunst beleven uit te vinden, die anno 2013 voor velen spannender, verhalender en collectiever zal zijn dan het kunstmuseum. Mocht De Grote Kunstshow een showcase opleveren die aanslaat, dan voelen kunstmusea zich hopelijk gestimuleerd om meer na te denken hoe ze ook in eigen huis kunst anders kunnen presenteren.

---

Johan Idema is initiatiefnemer van De Grote Kunstshow en realiseert deze samen met curator Nina Folkersma, communicatieadviseur Cyril de Jong en de Stadsschouwburg. Het Amsterdams Fonds voor de Kunst, het VSBfonds, het Mondriaanfonds en de Rabobank maken de productie mede mogelijk. 


Voor kunst- en theaterprofessionals organiseert de Stadsschouwburg een exclusieve voorvertoning van De Grote Kunstshow op vrijdag 29 november, van 10.30 – 13.00 uur. Dit is inclusief discussie over de presentatie en beleving van kunst, onder leiding van moderator Ruben Maes. Wilt u ook komen? Reserveer dan uw kaart (met de code ‘kunstprof’) op www.ssba.nl.

Kaarten voor de publieksvoorstellingen, op 29 november om 20.30 uur of 22.30 uur, reserveert u hier!

 

 

Tags

Reageren