Neo-stijlen in Den Haag

De neo-bouwstijlen begonnen in de 18e eeuw met het neo-classicisme. Nederland had een voorsprong op de rest van Europa want daar komt op dat moment het classicisme pas op.

In Nederland was in de 17e eeuw het classicisme al populair en daarna kwamen in Nederland de drie Lodewijk (Louis) stijlen,  Lodewijk de veertiende, de vijftiende en de zestiende.

In Europa bleef het neo-classicisme lang populair. In Den Haag heeft het maar een paar gebouwen opgeleverd.  Andere neo-stijlen zijn het neo-romaans, dat teruggrijpt naar de romaanse bouwkunst. Van het romaans, een laat-middeleeuwse bouwstijl, zijn in Den Haag geen voorbeelden te vinden; wel van het neo-romaans.

De neo-gotiek was populair tijdens het bewind van Koning Willem II. Het was zijn favoriete bouwstijl, nadat hij veel gotische gebouwen in Engeland had gezien tijdens zijn studie aldaar.

Neo-renaissance alom

Wat heel veel voorkomt in Den Haag is de neo-renaissance stijl. Deze stijl is samen met het eclecticisme, waar het de opvolger van was, ontzettend populair geweest in de stad. 

Je vindt deze bouwstijl in alle wijken die tussen 1840 en 1910 werden gebouwd: de Archipelbuurt, het Zeeheldenkwartier, Duinoord, het Regentessekwartier, grote delen van het Valkenboskwartier, het Staten/Geuzenkwartier, Benoordenhout, de uitbreidingsgebieden van Scheveningen, de Haagse binnenstad en tot slot het Bezuidenhout. Ook in deze laatste wijk zagen we veel neo-stijl. De tweede wereldoorlog en de ‘nieuwbouwwoede’ daarna hebben deze laatste wijk echter onherkenbaar veranderd.

Schilderswijk

Ook de Schilderswijk en de Stationsbuurt stonden vol met gebouwen die mooie kenmerken van de neo-renaissance hadden. Vooral in de Schilderswijk is ontzettend veel afgebroken. Dat de huizen ‘op’ waren, OK. Maar had tenminste wat gevels laten staan, met daarachter de gewenste nieuwbouw. Ik spreek regelmatig (oud-) Hagenezen en een veel gehoorde opmerking is dat men het 19e eeuwse ’s Gravenhage van de Hagenaars bewaart, maar dat men het 19e eeuwse Den Haag van de Hagenezen grotendeels heeft afgebroken. Daar zit een kern van waarheid in. Hét neo-renaissance monument van de Stationsbuurt, station Hollands Spoor, is echter blijven staan.