Gerard Reve

Dankzij zijn onorthodoxe ideeën en neus voor controverse werd Gerard Reve zowel geprezen als verguisd. Zijn plek in de literatuur stond echter nooit ter discussie. Van sober en nihilist tot decadent en romantisch staat Reve met recht bekend als een van de reuzen van de 20e eeuwse Nederlandse literatuur.

Gerard Kornelis van het Reve werd in 1923 geboren te Amsterdam als zoon van de journalist Gerard J.M. van het Reve en zijn vrouw Janette Doornbusch. Vader en moeder Reve waren fervente communisten die in 1922 zelfs het internationale communistisch congres te Moskou bijwoonden. Rusland zat in het bloed: Gerard's oudere broer Karel zou later uitgroeien tot prominent Ruslandkenner en hoogleraar Slavische letterkunde. Na enige tijd aan de Van Hallstraat te hebben gewoond verhuisde het gezin naar de Ploegstraat in Betondorp te Watergraafsmeer. Daar bracht Reve het grootste deel van zijn jeugd door.

Doorbraak

Begin jaren '40 was Reve een teruggetrokken jongeman, die in boekentaal spak en geregeld bij de psychiater op de bank lag. Hij volgde in de oorlogsjaren een studie typografie en hield er na de bevrijding verschillende banen op na, onder andere als rechtbankverslaggever voor het Parool. Tegelijkertijd begon Reve aan zijn eerste roman, De Avonden. Toen het in 1947 werd gepubliceerd (onder het pseudoniem Simon van het Reve) trok het meteen de aandacht van literaire critici. Sommigen zagen het als een indringend, persoonlijk document; anderen als een noodkreet van een hele generatie. Hoe lovend de kritieken ook waren, De Avonden werd pas vele jaren later echt bekend bij het grote publiek.

Ballingschap

Korte tijd na De Avonden schreef Reve Melancholia, met de nodige verwijzingen naar masturbatie. Aangezien masturbatie anno 1951 nog steeds een activiteit van zeer bedenkelijke waarde was, kreeg Reve meteen de nodige ophef op zijn dak. Reden om naar Engeland te vertrekken, waar hij tot 1957 verbleef. Hoewel hij al in 1949 met dichteres Hanny Michaelis was getrouwd, ging zijn hart uit naar Wim Schuhmacher. Toen Reve terugkeerde naar Nederlande trok hij bij 'Wimie' in. Ondanks de breuk bleven Reve en Hanny Michaelis goede vrienden.

Household name

De jaren '60 en '70 maakten van Reve een nationale beroemdheid. Hij verscheen vaak in TV-programma's, van het gewaagde Zo is het toevallig ook nog 'ns een keer (1963-1966) tot de campy De Grote Gerard Reve Show (1974). Bij het winnen van de P.C.Hooftprijs in 1969 liet Reve zelfs een anderhalf uur durend programma maken waarin hij werd verheerlijkt in een katholieke kerk, bijgestaan door een goochelaar, de Zangeres Zonder Naam en andere acts. Geheel volgens verwachting stond katholiek Nederland op zijn achterbenen.

God als ezel

Ook op literair vlak deed Reve stof opwaaien. Reve trad in 1966 toe tot de katholieke kerk en was oprecht in zijn geloof. Zijn ideeën over God en het bovennatuurlijke waren alleen niet helemaal in lijn met de leer van de kerk. In de beruchte Ezel-passage uit Nader tot U (1966) beschrijft Reve hoe God in de vorm van een ezel voor zijn  deur staat: 

'Ik houd zo verschrikkelijk veel van U,’ zou ik proberen te zeggen, maar halverwege zou ik al in janken uitbarsten, en Hem beginnen te kussen en naar binnen trekken, en na een geweldige klauterpartij om de trap naar het slaapkamertje op te komen, zou ik Hem drie keer achter elkaar langdurig in Zijn Geheime Opening bezitten, en daarna een presenteksemplaar geven, niet gebrocheerd, maar gebonden – niet dat gierige en benauwde – met de opdracht: ‘Voor De Oneindige. Zonder Woorden.’

Christelijk Nederland was not amused en een proces wegens godslastering volgde. Reve werd pas in 1968 vrijgesproken. De verkoop van zijn boeken leedt er niet onder: Op weg naar het einde (1963), De taal der liefde (1972) en Een circusjongen (1975) zorgden er voor dat Reve een vaste plek verwierf in de Nederlandse literatuur.

Verhuizingen

Tijdens deze woelige jaren leefde Reve samen met Willem Bruno van Albada ('Teigetje') en 'Woelrat' (Henk van Manen). Hij verhuisde geregeld: van het rustige Greonterp naar het grauwe Weert om uiteindelijk te eindigen in een dorpje in Zuid-Frankrijk. Hier leefde hij vanaf 1975 samen met zijn partner Joop Schafthuizen ('Matroos Vos').

Reve bleef een gigant in het Nederlandse literaire landschap maar trok zich in de jaren '90 terug uit het spotlicht. Reve leed sinds 1997 aan de ziekte van Alzheimer, waarvoor hij in 2004 naar een verpleeghuis moest te Zulte, België. Hij overleed aldaar op 6 april 2006.

Functie / titel:
schrijver
Geboorte- en sterfdatum:
14 december 1923 / 6 april 2006
Plaats geboorte:
Amsterdam
Plaats sterven:
Zulte
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Amsterdam, Greonterp, Weert, Le Poët-Laval, Machelen-aan-de-Leie, Zulte
Persoonscategorie:

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0