Het van oorsprong middeleeuwse Kasteel Rosendael ligt verscholen in de bossen in Rozendaal. Het bestaat uit een historisch ingericht kasteel in een park met veel bezienswaardigheden. Er is een bijzondere collectie meubels, zilver en porselein te zien. Kasteel en park behoren tot de Top 100 van Nederlandse UNESCO-monumenten.
De eerste bewoner van het kasteel was volgens de overlevering Graaf Reinoud I. Zijn zoon Reinoud II volgde hem als kasteelheer op. Na 1579 ging het kasteel, telkens door vererving, over in handen van de families Van Dorth, Van Arnhem, Torck en Van Pallandt. Het kasteel was gedurende lange tijd het epicentrum van een uitgestrekt grondbezit. Sinds 1536 behoorde ook het bos-, heide- en jachtgebied Planken Wambuis bij Ede tot het landgoed. In 1977 droeg de laatste baron Willem Frederik Torck baron van Pallandt het landgoed over aan de stichtingen Het Geldersch Landschap en Vrienden der Geldersche Kasteelen.
Bouwgeschiedenis
De eerste vermelding van het kasteel was in het jaar 1314. Het werd gebouwd in opdracht van Graaf Reinald I van Gelre. De donjon (verdedigingstoren) was met zo'n 25 meter hoogte en een diameter van 16 meter de grootste in Nederland. Van het bijbehorende kasteel bleef uiteindelijk alleen de donjon over. De bewoners van na 1579, de Van Dorth's lieten het kasteel verbouwen. Ruim anderhalve eeuw later werd aan de toren een vierkant huis gebouwd. Er kwamen bijgebouwen en stallen bij. Vanaf die tijd kreeg het kasteel de functie van een buitenhuis. In 1860 kreeg het interieur van het kasteel in opdracht van het echtpaar R.J.C. van Pallandt-Torck een opfrisbeurt. Architect Lucas Hermanus Eberson verzorgde het ontwerp.
In de Tweede Wereldoorlog raakte een Amerikaanse bom het kasteel. Ook het park werd deels verwoest door een verdwaalde V2-raket. Erna raakte het beschadigde landgoed in verval.
Rond 1985 werd ook de bibliotheek gerestaureerd die zo'n 3000 boeken en manuscripten omvat, onder andere van de Zweedse koningin Christina gericht aan de filosoof René Descartes. Kasteelheer Jan van Arnhem (1636-1716) verzamelde destijds de werken.
Tuinen
Rosendael is een van de oudste parken van ons land. Door de eeuwen heen is het park regelmatig opnieuw aangelegd. De Van Dorth's lieten in de zestiende eeuw tuinen, vijvers en beken aanleggen. Kasteelheer Lubbert Adolf Torck, getrouwd met de schatrijke Petronella van Hoorn, legde de tuinen in 1732 opnieuw aan onder architectuur van Daniel Marot. De schelpengalerijen stammen uit deze tijd. De huidige tuinen en vijvers stammen uit de negentiende. Architect Jan David Zocher jr. verzorgde het ontwerp. Hij voegde een aantal kleinere vijvers samen tot één grote. Ook de schelpengalerijen werden vernieuwd. Ten tijde van de Van Pallandts zouden hier de Bedriegertjes zijn aangelegd.
In 1977 werden de tuinen teruggebracht naar de staat van rond 1900. Het park staat bekend om zijn Bedriegertjes, schelpengalerij, theekoepel, vijvers, watervalletjes en bijzondere boomsoorten, heesters en kuipplanten. In de Oranjerie van het kasteel worden 's winters planten opgeslagen, waaronder sinaasappel- en citroenboompjes.
Openstelling
Sinds 1989 is het landgoed gedeeltelijk voor publiek opengesteld. In de zomer is de Oranjerie in gebruik als theeschenkerij. In de zomer vinden er evenementen plaats en worden er concerten gegeven. Rosendael is tevens trouwlocatie.
Meer informatie en downloaden van de fietsroute Gelders Arcadië:
