Digitalisering

Archief voor de eeuwigheid Van tastbaar naar virtueel

Informatierevolutie Kennis voor iedereen

Het Nationaal Archief Rustplaats van de geschiedenis?

ITIN Social

  • Gerard Verbeek
  • Truus Gerritsen
  • Ans Hazenbrouck

Nog geen reacties

Digitalisering

Introduction

Archief voor de eeuwigheid

Hoe kun je archiefstukken het beste bewaren? Hoe maak je bibliotheken het beste toegankelijk voor iedereen? Volgens sommigen rust het antwoord in digitalisatering, oftewel het inscannen, fotograferen, opnemen of anderzijds digitaal toegankelijk maken van analoog materiaal zoals boeken, films of lp's. Momenteel zijn we bezig aan een enorme kennis overdracht van analoge media naar digitale media. Soms zonder erbij na te denken (een band die een album meteen uitbrengt op Spotify of iTunes), soms als doelbewust middel om fragiele documenten voor de eeuwigheid te bewaren. Analoge materialen zijn vergankelijk: papier vergaat, filmrolletjes rotten weg. Veel musea, bibliotheken en archieven zorgen er dan ook voor dat collecties gedigitaliseerd worden. Toch is digitalisering geen panacee: ook gedigitaliseerde bestanden zijn onderhevig aan de tand des tijds. Gegevensdragers zoals harde schijven zijn net zo vatbaar voor verval als analoge media. Een groter probleem echter is de enorme en altijd veranderende set van software en digitale opslagmedia. Een afbeeldingsformat dat nu beschikbaar is, is over tien jaar wellicht compleet achterhaald. Hierdoor moeten overheid of instituten als de Koninklijke Bibliotheek constant hun databases vernieuwen en in nieuwe formats opslaan. In principe zoals een pre-digitale bibliotheek steeds zijn boeken moest vervangen om de collectie bij te houden.

Informatierevolutie

Een steeds groter en belangrijker deel van ons leven speelt zich online af. Het internet heeft een ware kennisrevolutie ontketend. Google, Wikipedia, the World Digital Library en nog vele andere organisaties hebben voorheen moeilijk vindbare kennis toegankelijk gemaakt voor een enorm publiek. Waar in het verleden een trip naar een buitenlands archief nodig was, kun je nu binnen seconden eeuwenoude gebedsboeken of fragiele papyri doorpluizen vanuit je woonkamer. Digitalisering heeft naast het bewaren van fragiele documenten dan ook een tweede doel: het toegankelijk maken van die documenten. Door documenten in een digitale omgeving te tonen, kunnen ze ter plekke van informatie en context worden voorzien. Dat is niet alleen handig voor bezoekers, maar kan ook leiden tot geheel nieuwe onderzoeksmethoden voor historici. Zo is het mogelijk om vele documenten tegelijkertijd te doorzoeken op bepaalde woordkeuzes of schrijfstijlen, in een fractie van de tijd die het normaal zou kosten. Hoewel er veel spreekt voor digitalisering, heeft het ook zo zijn gevaren. Er is namelijk veel, heel veel digitale data. Gedigitaliseerd erfgoed dreigt verloren te gaan onder een constant groeiende stroom van data - van nieuwsberichten tot memes. Het gebrek aan controle op het web maakt digitale data daarnaast vatbaar voor fraude. Het is immers gemakkelijker dan ooit om een foto te bewerken of jezelf op te werpen als een autoriteit. Ligt de rol van de bibliotheek of het archief van de toekomst in het bestrijden van fraude en het zichtbaar houden van erfgoed?

Het Nationaal Archief

Digitalisering heeft veel voordelen, maar het fysieke archief niet volledig vervangbaar. Voor veel onderzoekers gaat er niets boven het daadwerkelijk in contact komen met een archiefstuk of oud boek. De geur van perkament, de textuur van een stuk papier, de wetenschap dat een eeuwenoude auteur dezelfde pagina's heeft aangeraakt: een trip naar een archief of bibliotheek kan een emotionele ervaring zijn. Een gevoel waar op ingespeeld wordt in veel moderne archieven en bibliotheken om bezoekers te trekken. Zowel bibliotheken als archieven krijgen minder subsidie en de bezoekersaantallen lopen achteruit. Vele erfgoedinstellingen proberen ieder op hun eigen manier om dit probleem op te lossen. Zoals bij het Nationaal Archief, een van de grootste en belangrijkste archieven van ons land. Het Nationaal Archief beheert onder andere de documenten van de centrale overheid en het graafschap Holland. Het Nationaal Archief is al lange tijd bezig met de digitalisering van zijn depots. Tot en met 2016 is het archief druk in de weer met het project Archief2020, om de vele duizenden documenten te digitaliseren en toegankelijk te maken. Tegelijkertijd echter wordt er ook ingespeeld op de fysieke waarde van archiefstukken. In de tentoonstelling 'Het Geheugenpaleis' worden een aantal van de hoogtepunten uit de collectie uitgelicht en maakt het brede publiek kennis met de bijbehorende verhalen. 

Internet: de toekomst van de bibliotheken en archieven?

Circa:
Nee

Adres

Prins Willem-Alexanderhof 20
2595 BE Den Haag
Nederland

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0