Romanisatie

Multiculti-keizerrijk Één staat, vele volken

Imperium Romanum Verenigd rond de keizer?

Rome Stad van duizend talen

ITIN Social

  • Gerard Verbeek
  • Truus Gerritsen
  • Ans Hazenbrouck

Nog geen reacties

Romanisatie

Introduction

Multiculti-keizerrijk

Antiek Europa was bezaaid met volkeren, ieder met hun eigen culturele tradities. Na de Romeinse expansiedrift bevonden al die volkeren zich opeens onder één politiek hoofd: de Romeinse Senaat en later de Romeinse keizer. Door middel van de nieuwe Romeinse machtshebbers vond er een zekere mate van (indirecte) kruisbestuiving plaats tussen de verschillende culturen. Zoals het overnemen van Romeinse namen of Romeins recht, het overnemen van Romeinse architectuur of het aanbidden van Romeinse goden. Die kruisbestuiving was een immens complex proces. Oude ideeën verdwenen niet zomaar, maar werden uitgedrukt in nieuwe vormen. Neem Nehalennia bijvoorbeeld: een inheemse godin uit Zeeland, die werd vereerd in een Romeins aandoende tempel en met Latijnse inscripties. Langzaamaan ontstond er een smeltkroes van verschillende culturele tradities. Het overnemen van Romeinse culturele attributen - zoals architectuur, of namen - wordt vaak aangeduid met de term romanisatie. Al enkele decennia is er een heftig debat aan de gang onder historici over wat romanisatie nu eigenlijk is en hoe we het zouden moeten duiden. Sommige historici stellen zelfs voor de term helemaal te verwerpen, om verwarring met moderne processen van acculturatie te voorkomen.

Imperium Romanum

De Romeinse keizer speelde een belangrijke rol in het cultureel samensmeden van zijn verschillende onderdanen. De keizers presenteerden zich wel graag als absolutistische vorsten, maar ze hadden de middelen niet om hun wil op te leggen aan het hele rijk. In plaats daarvan maakten de keizers gebruik van geweld (het leger), symboliek (kunst) en de coöperatie (lokale elites) om er voor te zorgen dat het Romeinse Rijk bij elkaar bleef. Overal in het Rijk waren beeltenissen van de keizer te vinden, in de rechtzalen, op straat en op munten. Het aanbidden van de keizer (de zogenaamde keizercultus) was immens populair, van Engeland tot Egypte. Het lijkt misschien op moderne propaganda, maar er was veel ruimte voor lokale adaptatie. De Atheners bijvoorbeeld richtten een klein tempeltje op ter ere van keizer Augustus - vlak voor het grote Parthenon. Een duidelijke boodschap over wie er nu eigenlijk cultureel superieur was.

Rome

De Romeinen waren geen cultureel blok met één vastgesteld set tradities en gebruiken. Senatoren, legionairs, slaven: ze hielden er allemaal heel verschillende visies op de wereld op na, als ze überhaupt al in de buurt van Rome geboren waren. Binnen Rome zelf barsste het van de verschillende culturen. Zo waren er gemeenschappen van Nubiërs, Syriërs, Egyptenaren, Galliërs, Joden en meer. In Rome werden talloze goden vereerd die hun wortels buiten Italië hadden, zoals Isis, Mithras en de joods-christelijke God. Griekse en Latijnse literatuur waren bezig aan creatieve kruisbestuiving, waarin Romeinse auteurs speelden met Griekse modellen en voorbeelden. Ook de Senaat werd steeds verder gevuld met leden uit alle uithoeken van het Rijk. Zelfs een aantal keizers kwam van buiten Rome: Trajanus en Hadrianus bijvoorbeeld werden geboren in Zuid-Spanje. Toch was het niet alleen maar pais en vree. Tolerantie betekende lang niet altijd acceptatie. Er waren genoeg voorbeelden van wrevel tussen bevolkingsgroepen in Rome en daarbuiten. Oosterse religies, inclusief het jodendom, werden voortdurend belachelijk gemaakt door Romeinse auteurs en er bestonden nogal wat vooroordelen over verschillende volkeren zoals Grieken of Germanen. Soms leidde het tot geweld. Het ergste voorbeeld was misschien wel de pogrom in de stad Alexandrië in 38 na Christus, waarin de lokale Griekse bevolking een deel van de joods bevolking uitmoordde. Het onderlinge geweld verhevigde met de opkomst van het christendom, toen niet alleen etnische afkomst maar ook geloof een reden kon zijn voor rellen, plundering en moord.

De Romeinen kwamen, zagen en overwonnen. Ze brachten heel wat culturele tradities en nieuwe politiek met zich mee. Wat voor effect had dat op Nederland?

Circa:
Nee

Adres

Rapenburg 28
2311 EW Leiden
Nederland

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0