De Gedekte Gemeenschapsweg, een bijna puntgave curiositeit in linieland

Mijn Hollandse Waterlinie verkenningen op het Eiland van Schalkwijk (3)

In mijn vorige verhalen vertelde ik over mijn verkenningen van de overblijfselen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie op het Eiland van Schalkwijk. In dit gebied is het linieverleden tastbaar, letterlijk tastbaar. Het Werk aan de Korte Uitweg was mijn laatste stop waarna het misschien wel meest interessante en puntgave overblijfsel van de linie nog moest komen.

De Gedekte Gemeenschapsweg
Vanaf het Werk aan de Korte Uitweg (Fort W.K.U.) vervolgt het inundatiekanaal zijn weg verder richting de rivier de Lek onder de naam de Snel, tot aan het Fort Lunet aan de Snel. Je ziet hier een kaarsrechte weg richting het zuiden lopen met hiernaast een flinke aarden wal waarin meteen al allerlei militaire overblijfselen zijn te zien.

Dat maakt nieuwsgierig! Alles wat ik op dat moment zo mooi en vooral duidelijk zichtbaar voor me zag is te danken aan het feit dat het na de Tweede Wereldoorlog in verval geraakte complex  zo’n 10 jaar geleden prachtig is gerestaureerd. De wal was helemaal ingezakt en nauwelijks nog te herkennen in het landschap. Toenmalig minister Verburg grapte bij de ‘heropening’ dat het eigenlijk wel een beetje vreemd was dat een weg die eigenlijk als doel had onzichtbaar te blijven, er nu zo opgepoetst bij lag. Gelukkig vliegen de kogels je niet meer om de oren, en hoef je als wandelaar niet meer in een gedekte houding te lopen, hoewel mij halverwege de weg een enorme laagvliegende Chinook helikopter passeerde... Toeval? Dat bestaat toch niet?

Rijksmonument

Het gehele complex van de weg, de aarden wal (gevormd door het uitgraven van het inundatiekanaal, een win-win situatie) en het erachter gelegen inundatiekanaal is Rijksmonument. De 850 meter lange weg vormde de verbinding voor de manschappen tussen het Werk aan de Korte Uitweg en het Fort Werk aan de Snel en het Fort Honswijk, iets verderop bij de rivier de Lek en het is een zogenaamde ‘tussenstelling’. Het complex is aangelegd tussen 1872 en 1879.

Zoals gezegd kom je meteen al aan het begin van de wal de eerste overblijfselen tegen van betonnen constructies. Alle constructies zijn gaandeweg de tijd, zo tussen 1900 en  1940, in de gehele lengte van de aarden wal aangelegd. Het zijn overblijfselen van (groeps)schuilplaatsen voor manschappen en munitienissen.

Een dwarsdoorsnede
Ergens halverwege de Gedekte Gemeenschapsweg lijkt het ineens alsof er met een enorme grijper een hap uit de wal is genomen, het is een doorgang die in de wal is gemaakt zodat bezoekers de breedte van de wal kunnen ervaren. Je kunt letterlijk even doorsteken naar het inundatiekanaal.

Helemaal aan het eind van de weg is een extra verhoging in de wal te zien, hier stonden destijds 12 kanonnen opgesteld om het iets verderop gelegen Lunet aan de Snel te verdedigen. Hier is ook nog een goed bewaard gebleven schuilplaats te zien waarin, leuk detail, spoorstaven zijn gebruikt als versteviging. Deze schuilplaats dateert van rond 1905.

Toen ik de 850 meter had volbracht leek het alsof ik veel meer meters had gelopen. Tijdens het lopen en ontdekken voel je het verleden van de plek. Ik probeerde me continu een voorstelling te maken van de roering die hier ooit was. Het leven van de mannen in de loopgraven en schuilplaatsen. Tijdens de 850 meter voelde ik mezelf deel worden van het verhaal van de plek, iets wat vaker gebeurt als ik de Nieuwe Hollandse Waterlinie beleef! Toen ik iets later over de Lekdijk liep keek ik nog eens achterom en zag de wal prominent liggen in het landschap. Trots en letterlijk vol historie!

Foto's door de auteur, André Russcher

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0