De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 12 - Urit Luden

In januari vond in de Amsterdamse MLB galerie de Nederlandse editie van The Carro Project plaats. Twee Nederlandse deelnemers van de editie 2014 hadden hun Italiaanse collega’s uitgenodigd naar Amsterdam. Urit Luden was een van die twee. Ook haar eigen werk was te zien op de expositie.

Ik spreek met Urit in de MLB galerie. De opening is achter de rug. Ze vertelt hoe het Carro project ontstond. Urit Luden: “Vele Noord-Europese dichters, kunstenaars en schrijvers maakten in vroeger eeuwen een ‘Grand Tour’, naar Italië, op zoek naar het klassieke erfgoed. Velen deden ook Ligurië aan, vooral aan zee. Wij kregen een uitnodiging onze kunstzinnige expressie van Ligurische dorpen die hoger in de bergen liggen, vast te leggen.”

Knallende kleuren

De Ligurische kust is prachtig. Het loopt op de meeste plaatsen steil naar beneden, direct de zee in. Halverwege bevinden zich huizen in mooie kleuren, knallende kleuren, maar ook zachte pastelkleuren. Urit: “Dat was om de vissers op zee te helpen. Als ze die kleuren zagen, konden ze zien dat ze niet ver van de kust waren.” Ook de huizen verderop in de bergen hadden deze kleuren gekregen. Vooral om het mooie, het had verder geen functie meer.”

Dit rijke kleurenpalet komt terug in een deel van het werk dat Urit in Amsterdam tentoongesteld heeft. Ze verbleef ruim een week in Carro, in de maand augustus, samen met Etty Elbaz Griffioen en vier Italiaanse collega’s. Het werk van al deze zes kunstenaars is in de expositie te bewonderen. Het zijn zes verschillende opvattingen van dezelfde plek.

Schetsen

Urit Luden is oorspronkelijk architect. Ze vond het bezoek aan Italië een fantastische ervaring. “Het was een rustige plek, maar we zijn heel intensief bezig geweest.” Urit ging al de eerste morgen om zes uur de bergen in. “Onze gastheren probeerden ons zo veel mogelijk te laten zien, van ’s ochtends vroeg tot laat in de nacht. Ik heb heel veel gezien en veel schetsen gemaakt. Ik was vooral gefascineerd door de skyline van de bergen en hoe de bomen in deze lijn integreren en afwijken.”

Ze gingen ook de Ligurische Zee op, met een bootje naar Portofino. De wind stak op en het begon te stormen. Ze laat het schetsboekje zien, sommige pagina’s zijn dik  geworden van de watergolven. 

De eerste dagen zaten ze in een huis in Carro, “Dat was een pseudo post-modern, een nep 17e eeuws huis. Vervolgens gingen we naar een dorpje ietsje verder, Rio, en kwamen daar terecht in een voormalige kleine oude school. “We waren vooral buiten. Het was augustus, aangenaam weer. Een avond, na een maaltijd aan een hele lange tafel  met heel veel dorpelingen buiten bij het sportveld, gingen wij wandelen de berg in. We gingen op zoek naar uilen en vleermuizen. Zowat het hele dorp liep mee.”

In het landschap waren er twee bijzondere ‘bomen’ die vanuit iedere hoek in de verte zichtbaar waren. “Het waren hele grote elektriciteits- of communicatiepalen. Het werden mijn helden. Ik noemde ze Don Quichotte en Sancho Panza. Sowieso ben ik onder de indruk van manmade objecten.”

Op een reeks placemats van bruin papier van bovengenoemde maaltijd heeft Urit langwerpige tekeningen gemaakt waarop ze de kerktorens van de twee dorpen en hun elektriciteitspalen in een bijzonder perspectief weergeeft.

Verticale panelen

Op basis van de schetsen op locatie maakte ze verticale tekeningen op panelen met een afmeting van 100 x 30 cm. Het unieke aan de serie is dat de panelen 12 autonome werken zijn die op zichzelf staan en tegelijkertijd,  in combinaties van drie, continue lijnen hebben een die een nieuwe compositie vormen. 

Een deel van de panelen presenteert ze op wit papier, een ander deel op halftransparant (kalk)papier. Je ziet de wegen in de bergen, het gelaagde beeld van de bergen in de verte, de kerk, de bescheiden dorpshuizen,  de elektriciteitspalen en de zichtbare horizontale elektriciteitsdraden.  “Hoewel het Japans en kalligrafisch overkomt, is het dat niet. Deze uitstraling komt door het gebruik van zwarte inkt en pen op het langwerpige papier met een non-perspectief.”

Daarnaast maakte ze kleine kleurrijke werken met waterkleuren, inkt en papiercollages. Ook maakte ze poppen op stokjes, poppenkastfiguren,  van de Italiaanse Carro kunstcommissie, waarmee ze op de opening de deelnemers toonde: de Professore (Dino de Simone), De Presidente (de voorzitter Fernando Pugliese) en de ‘wilde artiest’ (Paolo de Nevi). Barbara Busetto en Cesare Badini zijn de andere kunstenaars in deze expositie.

Londen en Delft

Urit Luden is als architect afgestudeerd bij het Technion van Haifa, de ‘TU’ van Israel.  Daar was ze onder andere radiojournalist en studeerde ze ook dans en dansnotities. In Londen werkte ze bij de beroemde architect Zaha Hadid. Daarna kreeg ze van de Mondriaan stichting de uitnodiging een tentoonstelling  te houden van een ruimtelijke installatie van haar hand. Dat gebeurde in de grote waterbak van het Waterloopkundig Laboratorium in Delft. Medewerkers van het Nederlands Architectuur Instituut (NAI) nodigden haar nog een keer uit, deze keer voor het NAI. Het NAI en TU Delft stelden haar voor dat ze een paar jaar in Nederland bleef om het allemaal op poten te zetten. Er volgden andere presentaties en exposities van haar hand, in Nederland en elders.  Voor het NAI maakte ze 100 frames, een installatie van 150 m2 die als een ‘marionet’ in de ruimte hing. Ook hield ze daar een live performance, Li(o)ne Circus, waar ze samen met het publiek een ruimtelijke tekening maakte. Op de achtergrond was een lezing over architectonische tekeningen in de vorm van een toneelstuk te horen.

Op de vraag of ze nu architect of kunstenaar is, antwoordt Urit dat “architectuur gewoon een medium van kunst is”.

A BOOX

Ze laat een foto van een koffer zien die ze gebruikt bij haar 3D tekening performance. Voor dezelfde tentoonstelling heeft  ze in plaats van een catalogus A BOOX gemaakt, een soort speelgoed met elementen van de tentoonstelling die in een ruimte van 900 m2 in het NAI heeft plaats gevonden.  “Michel Waisvisz van STEIM heeft een speciale muziekcompositie voor de tentoonstelling geschreven.”

In de bibliotheek van de TU Eindhoven had ze een ander project. Een installatie van 100 m2 met negen projecten die een driedimensionale film vormen. “Het is belangrijk voor mij dat ik de mensen bewust maak van de ruimte waarin ze zich bevinden. Mijn architectuur probeert als het ware te dansen.”

Het bleef niet bij een paar Nederland, maar het werd langer. Ze ging werken als zelfstandig architect en voor een aantal architecten, onder andere Jan Hoogstad uit Rotterdam, Ben van Berkel uit Amsterdam en anderen. Ze werkte mee aan gebouwen en projecten. 

Dezer dagen is ze bezig ook met Ebooks. Ze probeert uit te vinden wat ze met het medium ebook kan. Het project heet ABSU BOOK-E LOOKLY. Het bestaat uit tekeningen en essays. Haar eerste serie boeken is bijna klaar. Ieder boek begint met een getekend verhaal die vragen over onze cultuur oproept. Het wordt verder behandeld in een essay. Het eerste boek gaat over Kunst en Archeologie. Deel 2 gaat over Circus en het Theater en deel 3 over Dierentuinen en Steden.

Concluderend zegt ze: “Ik wil de discussie voor het publiek niet te makkelijk maken, maar ik wel zorgen dat ze erbij betrokken zijn. Zowel intellectueel als emotioneel. We moeten er ook van kunnen genieten.”

Afbeelding 1: Carro halfway Collage, 2: Carro nearby, 3: Bergen lagen, 4: Bergen klimmen, 5: Carro-Kitsch, 6: wired Carro, 7: Carro project 2016 Urit’s wand, 8: Carro poppen, 9: CarrioRio fragment, 10: Urit met 12 collages, 11: Urit Luden bij de NAI, 900m2, 12: Urit Luden installatie NAI, 150 m2, 13: Dansende architectuur, 14: Ebook on art and archeology  

Je kunt mailen met Urit: uritlu@xs4all.nl              http://bit.ly/1Lke5mD 

 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0