De wereld van de Haagse kunstenaar, 22 - Yubi Kirindongo

Aflopen zondag was ik bij Beelden aan Zee, waar ik het Yubi Kirindongo retrospectief zag. Een bijzondere tentoonstelling, want alle kunstwerken zijn gemaakt van afvalmateriaal. Daaronder vele bumpers en andere onderdelen van autowrakken,  dun geslepen stukjes afvalhout uit zee en botten en schedels van dieren.  

Yubi Kirindongo blijkt een avontuurlijk leven te hebben gehad. Het begint al bij zijn geboorte toen hij bijna gewurgd werd door de navelstreng om zijn nek. De stoot adrenaline die nodig was om hem in leven te houden, heeft hem – volgens eigen zeggen – de kracht gegeven zich door zijn turbulente leven te slaan.

Verstekeling

Na een harde jeugd zonder vader en met weinig opleiding vertrekt Kirindongo op negentienjarige leeftijd als verstekeling op een vrachtschip naar Europa. Hij belandt in Genua, gaat van boord en na wat omzwervingen arriveert hij in Amsterdam. Op allerlei manieren scharrelt hij zijn kostje bij elkaar.    We volgen nu  het verhaal van Thomas Meijer zu  Schlochtern’s in zijn boek ‘Yuri Kirindongo, Rebel in de kunst’. 

Nadat hij acht maanden in Hamburg als ‘Krankenpfleger’ in Hamburg heeft gewerkt, komt hij weer in Nederland en daar leidt hij een dubbelleven. Overdag heeft hij allerlei baantjes en ’s nachts zit hij tussen de penoze: straatrovers, drughandelaars en zakkenrollers. Hij haalt van alles uit en is onder andere bokser, pooier en boef, maar geen dief. Stelen vindt hij te min. 

Weekendje Den Haag

De ommekeer komt in Den Haag. Tijdens een weekendje Den Haag ontmoet hij Kitty Ros; ze worden verliefd. ‘Ze was een fantastische meid, een ideale vrouw. Ik kon van alles uitvreten. Ze liet me vrij en ging voor me door het vuur. Ze heeft me meerdere keren van de bajes gered.’

In de cel heeft hij de tijd om na te denken. In de gevangenis is een bibliotheek. Yubi’s oog valt op het levensverhaal van Caravaggio (1571-1610). De realistische schilderijen met het dramatische lichtdonker contrast en het turbulente levensverhaal van de renaissance-kunstenaar maken diepe indruk.

Zuidwal 104

‘Als die agressieve messentrekker zulke fantastische schilderijen maakt en daarmee wereldberoemd wordt, is er hoop.’ Dat idee gaf troost. Hij herkent de worsteling van de schilder en de drang naar destructie. De meester van het Clair-obcur wordt een voorbeeld en een inspiratiebron.  

Het paar besluit terug naar Den Haag te gaan. Daar gaat Kitty de zaken regelen van haar ouders die op het Westeinde, toen voor een stukje een rosse buurt, kamers verhuren. Ze wonen zeven jaar in de Hofstad, eerst aan het Oranjeplein in een gekraakt pand met alleen een wateraansluiting. Na twee jaar verhuizen Yubi en Kitty naar de Zuidwal 104.

Grote Kerk

Yubi’s leven wordt stabieler. Hij begint serieus te schilderen. Zijn zolderatelier wordt een ontmoetingsplek voor Antillianen met artistieke ambities. Jongens van zijn leeftijd, onder wie bokser en acrobaat Ruben La Cruz, Ronald Coffie en Steven Bridgewater. Ze sporen hem aan mee te doen aan een groepstentoonstelling in de Grote Kerk.

Yubi: ‘Ronald Coffie was een artistiekeling en droeg zo’n zwarte coltrui. Hij kwam regelmatig langs en was de enige Antilliaan die zich kunstenaar noemde. Ik heb het over de jaren zestig en zeventig, mijn tijd. Ik heb het meegemaakt en beleefd. Het was de tijd van verandering, met Simon Vinkenoog, Bart Huges, Jimmy Hendrix en het Paard van Troje.'

Caravaggio

'We praatten over kunst, ik interesseerde me voor filosofie en als het even kon keek ik op zondagavond naar Pierre Jansen, die slanke man die met passie over kunst kon praten.’ De tentoonstelling in de Grote Kerk is een mijlpaal. De Haagsche Courant  schrijft dat er van de driehonderd deelnemers zes kunstenaars met potentie zijn.

Autodidact Yubi Kirindongo is een van die zes. Hij valt op. Een Antilliaanse jongen die een somber oorlogstafereel in reliëf met tanks en vliegtuigen schildert. Dat zorgt voor publiciteit. ‘Ze kozen het om de techniek’, zegt Yubi nu. Het voorbeeld Caravaggio en de tentoonstelling met de positieve recensies zijn doorslaggevend.

Psychopolis

Nu pas kan Yubi afstand nemen van zijn oude leven en een nieuwe weg inslaan. Opeens staat Kirindongo in de krant met iets positiefs. ‘Ik kreeg succes. Mijn moeder had tot dan alleen maar negatieve dingen over mij gelezen. Ik werd erkend als kunstenaar en kon in de BKR (Beeldende Kunstenaars Regeling).

Maar dan komt onverwacht de eis dat je voor de contraprestatie een academische opleiding nodig hebt. Yubi schrijft zich in bij de Vrije Academie Psychopolis en wordt lid van de kunstenaarsbond, de BBK. Bij de bond voert hij actie, iets wat hij graag doet. De opleiding bij Psychopolis valt tegen, want er was geen begeleiding  en nauwelijks contact met andere studenten.

Berucht

Voor de BKR levert Yubi vijf jaar lang iedere zes weken werk in bij de Sociale Dienst aan de Zichtenburglaan. ‘Ik heb het werk teruggehaald. Zoals dit schilderij, een zelfportret als beeldhouwer. Het is belangrijk omdat het voorspelt wat ik op Curaçao zou gaan doen.’    

‘Ik was berucht in Den Haag, maar wilde al een tijd afrekenen met mijn oude leven. Toch bleef ik gevangen in die gang, vastzitten in die vullis. Ik mocht er niet uit van mijnmaten. Als je omhoog wilt uit een mand met krabben wordt je door je soortgenoten teruggetrokken. Je bent erbij of ertegen, iets er tussenin bestaat niet bij die jongens. Uiteindelijk keerde de gang zich tegen mij. Dan moet je vechten. Dat kan niet anders, je moet overleven. Daar werd ook bij geschoten. Ik werd opgepakt, kreeg voorarrest en zat in totaal negen maanden vast.’

Gato 41

Op 29 september 1976 trouwen Yubi en Kitty in Den Haag. Hij beseft dat zijn langste tijd in Nederland erop zit en hij wil met Kitty terug naar zijn geboorte-eiland. In Nederland heeft Yubi zich een indringer gevoeld. ‘Als je een beetje trots en karakter hebt, ben je wel gedwongen je af te vragen wat je zoekt in een land dat neerkijkt op alles wat een gekleurde huid heeft.’

Maar de belangrijkste reden voor zijn terugkeer is zijn moeder. Als enige zoon wil Yubi haar verzorgen en een mooie oude dag geven. Na een paar korte verkenningen gaat het pas getrouwde paar in december 1976 definitief terug naar Curaçao. Ze trekken in bij zijn moeder in Wishi en een paar maanden later verhuizen ze naar Gato 41.

In de armen van Yubi

Yubi en Kitty wonen in een houten huisje dat vijf maanden later tot de grond toe afbrandt. In 1986 begint hij aan de bouw van zijn droomhuis. Tien jaar later trekt hij in zijn nieuwe huis, met atelier, galerie en beeldentuin, Kaya Reis 390.

In 1990, na twintig gelukkige jaren, scheiden Yubi en Kitty ‘van tafel en bed’. Kitty blijft tot haar terugkeer in Nederland in Curaçao  wonen. Vier jaar later, op 27 september 2004, overlijdt ze in de armen van Yubi.  Aldus Tomas Meijer zu Schlochtern ten slotte  in het meeslepende levensverhaal.  

Een van de groten van de Antillen

Inmiddels is Kirindongo over de hele wereld bekend met zijn recyclekunst. Zijn werk is te zien in galerieën en op internationale tentoonstellingen, zoals de biënnales van Havana, Johannesburg en Sao Paulo . In Curaçao krijgt hij erkenning door de toekenning van de Cola Debrotprijs. Hij wordt nu beschouwd als een van de grote kunstenaars van de Antillen.

In 2011 mag hij zich verheugen op een privé bezoek van Koningin Beatrix, kroonprins Willem Alexander en prinses Maxima aan zijn museum en galerie.

 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0