Catharina, de Grootste in Hermitage Amsterdam

Afgelopen vrijdag was de perspresentatie van ‘Catharina, de Grootste, Zelfgeslepen diamant van de Hermitage’. Twintig jaar na de eerste Catharina-tentoonstelling in de Nieuwe Kerk, vindt er nu in de Hermitage Amsterdam een tweede plaats die vooral inzoomt op haar karakter.

Cathelijne Broers, directeur Hermitage Amsterdam: “Het is een biografische, analytische tentoonstelling. De vorige ging toch eigenlijk meer in op de kunsten dan op de keizerin.” Michael Piotrovsky, directeur van de Hermitage St.-Peterburg, die speciaal was overgekomen, kenschetste de keizerin als “een intelligente en gewiekste Duitse prinses, die uitgroeide tot een strenge en charmante Russische keizerin. Misschien was zij wel de meest Russische van alle heersers na Peter de Grote.”

Kunst verzamelen

Ze hield zich speciaal bezig met bouwprojecten en kunst verzamelen, vooral schilderijen in het begin. De aankoop van 317 schilderijen van de Berlijnse koopman Gotzkowsky was de aanleiding voor der stichting van de Hermitage. Vanaf 1766 werden de aankopen grootschalig en structureel. Ze had goede adviseurs, graaf Stroganov en in het buitenland Friedrich Melchior von Grimm en Denis Diderot. Werken van alle grote schilders van deze tijd werden aangeschaft: Reni, Pittoni, Van Dyck, Teniers de Jongere. In 1771 gingen aangekochte schilderijen uit de verzameling Braamcamp – met werken van Rembrandt, Brueghel, Ter Borch en Steen – door een schipbreuk voor de Finse kunst verloren. Catharina’s grootste passie was het verzamelen van cameeën. Zij had er in 1794 meer dan 10.000. Op de tentoonstelling zijn diverse exemplaren te zien.

Statig St.-Petersburg

St.-Petersburg kreeg een statig aanzien. De weelderige barok maakte plaats voor de eenvoud van het classicisme. Overal verrezen paleizen, kerken en overheidsgebouwen. Het intellectuele leven in de stad kreeg impulsen. In 1783 werd in St.-Petersburg de Russische Academie opgericht, die een centrum voor Russische taalkunde werd. Als eerste president van de Academie werd een vrouw aangesteld: Jekaterina Dasjkova, Catharina’s medestander van het eerste uur. Het Bolsjoj Theater werd gebouwd dat later opging in het Mariinski Theater. Catharina volgde nauwlettend de werkzaamheden van de onderwijsinstellingen. Ze gaf een grote rol aan de Academie van Wetenschappen en de Academie van Schone Kunsten, al opgericht in Elisabeths periode. Kunst groeide uit tot een machtig middel voor propaganda. Kunstwerken moesten ook het beeld scheppen van haar persoon als verlichte vorstin en heerseres van een van de machtigste staten van Europa.

Verlicht despoot

We kregen een audio apparaatje dat begon te werken als we het bij gouden contactpunten in de vorm van een diamant hielden. Het verhaal werd verteld met drie stemmen: Bram van der Vlugt vertelde de geschiedenis, Catharina werd vertolkt door Thekla Reuten, en dan was er nog een derde verhaal over de roddels. De naam van Catharina was altijd omgeven door superlatieven en mythes, niet zelden over haar intieme leven, haar minnaars en de hofintriges.

Ze had een ambitieuze agenda, met hervormingen in het hele tsarenrijk. Ze was een verlicht despoot, die correspondeerde met Voltaire en Diderot. Ze breidde haar rijk uit met een gebied zo groot als Frankrijk, inclusief de Krim. Ze legde een enorme kunstverzameling aan. Ze had een fijne neus voor getalenteerde mensen om haar te helpen, zoals haar belangrijkste minnaar, Potemkin.

Cameeën

Bij alles keek en handelde ze vooruit. Ze was de diamant die zij zelf sleep (Catharina, de Grootste). Het is een tentoonstelling als een juwelenkist, met schitterende persoonlijke bezittingen als japonnen, sieraden, cameeën, snuifdozen, de mooiste werken uit haar enorme kunstverzameling: schilderijen, beeldhouwwerken, toegepaste kunst en portretten van haar vrienden, geliefden en tegenstanders.

De tentoonstelling laat zien hoe en waarom deze Duitse prinses Europa’s langst regerende keizerin werd. De komende dagen verschijnen er meer verhalen over Catharina en deze tentoonstelling op deze site.

Afbeeldingen: 1) Portret van Catharina de Grote in reiskostuum, kunstenaar onbekend, naar origineel van Michail Sjibanov uit 1787,  State Hermitage Museum St.-Petersburg,  2) Georg Christoph Grooth, Portret van grootvorstin Catherina Aleksejevna, 1745-46, 3) Fjodor Rokotov naar Alexander Roslin, Portret van Catharina de Grote, 1780-90 (origineel 1777-78). Olieverf op doek,  4) Vigilius Eriksen, Portret van Catharina de Grote te paard, 1762. Olieverf op doek, 5) Vigilius Eriksen, Portret van Catharina II voor de spiegel, ca. 1763. Olieverf op doek, 6) Meester onbekend (Russisch), Miniatuur met portret van Catharina de Grote, 1765-70, 7) Marie-Anne Collot, Marmerbuste van Catharina de Grote, 1769Alles © Hermitage Museum St.-Petersburg  

http://www.hermitage.nl/nl/

 

 

Datum:
18 juni 2016 / 15 januari 2017
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 1