De grote Mark Rothko tentoonstelling

Als het aantal journalisten dat present was bij de voorbezichtiging  een graadmeter zou zijn, dan wordt de Rothko tentoonstelling een groot succes. Ruim 100 journalisten waren van de partij.

Directeur Benno Tempel vertelde dat de tentoonstelling past in de jaarlijkse reeks exposities van klassiek-moderne 20e eeuwse kunst. Op een of andere manier hebben deze exposities een link met Mondriaan. Iedere keer wordt indirect Mondriaan weer in een ander perspectief gezet.

In het schemerlicht

Dat de tentoonstelling er kwam, mag wel een klein wonder worden genoemd, aldus Tempel. ‘Het is bijzonder kostbaar. De prijzen voor Rothko’s gaan door het plafond. De uitleenmogelijkheden zijn beperkt.’  Maar dankzij Turing Foundation, een gift van een particulier, medewerking van de Rijkdienst Cultureel Erfgoed en, niet te vergeten een hele goede samenwerking met de National Gallery of Art in Washington, was het dan toch voor elkaar gekomen.     

De vormgeving van de tentoonstelling is van Franz Kaiser. Hij schreef in de catalogus (bijzonder geslaagd boekwerk) naast de biografie van Rothko een mooi verhaal ‘Het goddelijke in de kunst’. De tentoonstelling richtte hij in, zoals Rothko dat gewild zou hebben: niet te hoog hangend, niet achter glas en met schemerlicht.

In het schilderij zijn

Rothko heeft een hele weg afgelegd richting de abstractie en dat zien we zaalsgewijs achter elkaar. Dat is de chronologische route. Maar je kunt ook kiezen voor de emotionele route. Dan ga je in de eerste zaal linksaf  en zie je in het schemer onder andere de beroemde Seagram Murals. Het lijkt zwart, maar het is niet zwart, maar zwart met een zweem van groen, blauw, oranje.   

Rothko wilde een interactie tussen werk en het publiek, een directe en intense beleving bij de kijker. Kaiser: ‘Hij schilderde grote doeken om zeer intiem en menselijk te zijn, om als het ware in het schilderij te zijn. Om te bereiken dat ook de kijker met het schilderij een kon worden, moesten de doeken laag gehangen worden.’

Fra Angelico

50 schilderijen hangen er – waaronder de twee Nederlandse Rothko’s uit respectievelijk Boymans en het Stedelijk Amsterdam - en tien tekeningen. Vergeleken met Mondriaan’s weg naar de abstractie verliep die bij Rothko schoksgewijs, ‘spiraalvormig’.  Je ziet de fascinatie voor het theater – hij dacht er nog over toneelspeler te worden - , en met name het Grieks theater.

Tempel: ‘Belangrijk is zijn tweede bezoek aan Italië waar hij in het klooster San Marco fresco’s van Fra Angelico in cellen ziet. Rothko wilde met zijn werk ook een soort religieuze ervaring bereiken. Zie ook de Rothko Chapel in Houston.

Vlammend rood

In de laatste zaal zijn Rothko en Mondriaan bij elkaar gebracht. Mondriaan was in de jaren veertig in New York als een held binnengehaald. Jackson Pollock, Barnett Newman en Rothko reageerden op Mondriaan. Rothko en Mondriaan schijnen elkaar niet te hebben ontmoet, maar Rothko had grote waardering voor zijn werk getuige de uitspraak over het kleurgebruik van Mondriaan:  ’In mijn visie was Mondriaan een van de grootste sensualisten die ooit heeft geleefd. ‘

Aan de achterste muur zien we Mondriaan’s Victory Boogie Woogie en Rothko laatste schilderij, ‘Untitled, 1970’, in afwijking van de andere doeken rood. ‘Vlammend rood, zou ik zeggen’, aldus Tempel. ‘Mondriaans schilderij was unvollendet, was Rothko’s schilderij dat ook? Dat zullen we nooit weten.’

Naast de grote tentoonstelling is er ook de tentoonstelling voor de jeugd ‘Puzemuze, of op weg naar Rothko.’ Met mooie tekeningen van Wim Hofman.

Datum:
20 september 2014 / 1 maart 2015

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0