'DIE ÜBERRASCHUNG' - Oost-Duitse kunstenaars vóór en na ‘die Wende’- | Museum No Hero

'DIE ÜBERRASCHUNG' - Oost-Duitse kunstenaars vóór en na ‘die Wende’- | Museum No Hero

Het betreft kunst uit de voormalige DDR, dus van vóór 1990 en deels ook uit de tijd van na de Wende. Het wordt een zeer hoogwaardige en veelzijdige collectie Oost-Duitse kunst. Veelzijdig, binnen -en soms ook beslist buiten- de marges van wat toen politiek was toegestaan.

Vijf jaar geleden opende Museum No Hero met de indrukwekkende tentoonstelling 'I am a Berliner', een overzichtstentoonstelling van moderne Duitse kunst van de 'Neue Wilden'. Stichting No Hero heeft een collectie Duitse neo-expressionisten die uniek is in Nederland. In dit jaar 2023 viert het museum zijn 5-jarig bestaan ​​en richt zich bij deze gelegenheid opnieuw op de Duitse kunst uit het einde van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw.

Persoonlijke verrassing

Maar laten we nu eens naar het oosten kijken, naar de voormalige DDR. Voorafgaand aan deze tentoonstelling Die Überraschung: zestig werken van Oost-Duitse kunstenaars voor en na de muur' waren de schilderijen ook een persoonlijke verrassing voor Geert Steinmeijer, oprichter van Museum No Hero. Deze merkwaardige kunst van Oost-Duitse oorsprong kwam hij jaren geleden al tegen. Pas in 1990, na de val van de Muur, werd - niet alleen onder ingewijden - duidelijk dat de DDR een groot aantal uitstekende kunstenaars had voortgebracht.

In het Westen werd deze kunst aanvankelijk met scepsis bekeken. De vraag rees of een dictatoriaal systeem überhaupt waardevolle kunst kon creëren. En was vooral de figuurlijke stroming die in de DDR dominant was niet hopeloos achterhaald? Deze scepsis stond lange tijd een onbevooroordeelde perceptie en waardering van DDR-kunst en DDR-kunstenaars in de weg. Hetzelfde geldt voor de werken die deze kunstenaars na de hereniging in het herenigde Duitsland maakten, ongeacht of ze zich in West-Duitsland vestigden of in het oosten bleven.

Ideologische rookwolken

De waardering van Oost-Duitse kunst in Duitsland is de afgelopen dertig jaar altijd politiek getint geweest. Tot op de dag van vandaag hangen er ideologische rookwolken boven het werk van Oost-Duitse kunstenaars wiens werk bijvoorbeeld substantieel afwezig is in de schilderijencollecties van toonaangevende musea. Evenzo bekleden Oost-Duitse academici niet in dezelfde mate leidende posities aan universiteiten, hogescholen en musea.

Met deze tentoonstelling wil No Hero zich vooral richten op het kunstwerk. Uiteraard moet elk kunstwerk in zijn historische context worden bezien. Dat geldt zowel voor werken van kunstenaars die loyaal zijn aan het regime als voor werken van hen die zich verre hielden van het regime. Dat geldt ook voor de dissidenten die uiteindelijk de DDR verlieten voordat de Muur viel. Het Museum No Hero wil een overzicht bieden van het gehele werk van Oost-Duitse kunstenaars, ongeacht of de kunst als comfortabel of ongemakkelijk wordt ervaren. De kwaliteit van de tentoongestelde werken is leidend. En er is kwaliteit!

Grenzen herkennen of overschrijden

De tentoonstelling wil de aandacht vestigen op het werk van DDR-kunstenaars wier creatieve werk - vaak bitter - werd beperkt door het politieke systeem. In de zoektocht om zoveel mogelijk hun eigen artistieke individualiteit tot uitdrukking te brengen, herkenden sommige kunstenaars hun grenzen waar anderen deze overschreden. Maar ze waren allemaal aan het zoeken.

In de jaren zestig en zeventig streden kunstenaars die trouw waren aan het regime voor een zekere afstand tussen kunst en de staat. Onvrede ontstond vaak binnen de jongere generatie: of je bleef of je verliet de DDR. In 1990 werden beide staten verenigd en werd de DDR 'een land dat niet meer bestaat'. Oost-Duitse kunstenaars moesten opnieuw omgaan met het verleden, met de herwonnen vrijheid en de illusies die ze waren kwijtgeraakt. Ze kregen geen warm welkom in de pas herenigde Duitse staat. Kunsthistorici en kunstcritici staan ​​voor de moeilijke taak om de naoorlogse kunstwerken van de geheel Duitse staat opnieuw te evalueren en ook eer te bewijzen aan die van de voormalige DDR.

Een selectie van kunstenaars die exposeren:

Bernhard Heisig, Volker Stelzmann, Hubertus Giebe, Helge Leiberg, Norbert Wagenbrett, Harald Metzkes, Werner Stötzer, Wolfgang Peuker, Max Uhlig, Cornelia Schleime, Annette Schröter, Trak Wendisch, Rolf Händler, Hans Ticha, Wieland Förster, Strawalde (Jürgen Böttcher), Peter Herrmann, Werner Liebmann, Ralf Kerbach, Reinhard Stangl, A.R. Penck, Werner Tübke, Wolfgang Mattheuer, Hartwig Ebersbach, Willi Sitte, Stefan Plenckers, Walter Libuda, Gerhard Altenbourg.

Luister ook de podcast: https://soundcloud.com/user-679539537-973426231

https://www.museumnohero.nl/

Datum:
22 april 2023
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0