Een tijdreis naar de Anatomische Les van Rembrandt

Gisteren was ik bij een speciale bijeenkomst in de Amsterdamse Waag. Voor het eerst was het mogelijk virtueel in een schilderij van Rembrandt te stappen. Het was het schilderij De Anatomische Les van dr. Nicolaes Tulp uit 1632. Rembrandt schilderde het groepsportret van de Amsterdamse chirurgijnen overigens niet in de Waag, maar in de niet meer bestaande Vleeshal op de Dam.

Na het laden van de app kun je om het gezelschap heen bewegen en de Les vanuit andere hoeken bekijken. Vijf keer verschijnt een punt in beeld waarop je klikt en meer informatie krijgt via de koptelefoon. Wat had de gedode criminele man voor kwaads gedaan? Wie zijn de toeschouwers en waar kijken ze naar? Klopt de opengelegde arm anatomisch, waarvan Tulp de beweging van de vingers met zijn eigen linkerarm nabootst? Voor het gezelschap staken gelijkende figuranten zich in 17de eeuwse kledij. Een batterij aan strategisch opgestelde camera’s legden de figuren in één flits vast waardoor het ruimtelijk effect ontstaat.

Het idee voor dit geslaagde experiment komt van het Mauritshuis en Nationale-Nederlanden. 350 jaar na de dood van de wereldberoemde Hollandse Meester kan iedereen met de app Rembrandt Reality over zijn schouder meekijken.

Augmented Reality zonder bril

De app Rembrandt Reality maakt gebruik van de techniek Augmented Reality. Deze techniek maakt het mogelijk om met je camera op Apple of Android devices* de wereld te verrijken met virtuele holografische projecties. Deze worden in de fysieke wereld geprojecteerd en geplaatst, waardoor de gebruiker de interactie aan kan gaan met deze virtuele objecten. Zo werd er voor Rembrandt Reality een virtuele ‘portal’ ontworpen. Door deze portal in de fysieke wereld te plaatsen kan de kijker deze portal via zijn smartphone echt binnenlopen. Via de camera van de smartphone kijkt de gebruiker naar een virtuele wereld, in dit geval de Anatomische Les. Anders dan bij Virtual Reality hoeft er dus geen bril gedragen te worden.

Making-off

Om het schilderij De Anatomische Les van dr. Nicolaes Tulp zo reëel mogelijk na te maken, zijn look-a-likes van de hoofdpersonen op het schilderij gekleed in '17de-eeuwse' kostuums en daarna gescand met een 3D scanner bestaande uit 600 spiegelreflexcamera’s. Daarnaast werd ook het oorspronkelijke theater ‘In de Waag’, waar dokter Tulp in 1632 zijn anatomische les gaf, met een 3D scanner vastgelegd. Deze scans zijn vervolgens samengevoegd, waarna 3D modeleurs de juiste kleuren, texturen en licht hebben geven aan de personen en de ruimte. Aan het project werkten kunsthistorici van het Mauritshuis nauw samen met de makers van de app. Op deze manier kon hun kennis van Rembrandt worden vertaald naar een app die net als Rembrandt z’n tijd ver vooruit is.

Innovatieve chirurgijns in de Gouden Eeuw

De Anatomische Les was één van de eerste, belangrijke opdrachten voor de jonge Rembrandt. Het chirurgijnsgilde van Amsterdam vroeg hem de arts Nicolaes Tulp en enkele van zijn gildebroeders te portretteren. Tulp was sinds 1628 hoofddocent van dat gilde en in die functie verzorgde hij anatomische lessen in de Amsterdamse Waag. Het publiek kon een toegangskaartje kopen om te zien hoe een ter dood veroordeelde crimineel werd ontleed. Anatomische lessen waren zeer populair in een tijd waarin er hernieuwde belangstelling voor het menselijk lichaam was, en duurden meerdere dagen. Rembrandt schilderde zijn medische gezelschap op een originele manier: alsof wij zelf in het anatomische theater aanwezig zijn en de les vanaf een afstandje volgen.

'Dit is een nieuwe moderne manier van naar kunst kijken, de schilderij-beleving van de toekomst’, aldus Emilie Gordenker, directeur van het Mauritshuis. ‘Rembrandt was een vooruitstrevend schilder. Hij gebruikte nieuwe technieken om tot een nieuwe beeldtaal te komen. 350 jaar later laten we ons door hem inspireren. Met gebruik van Augmented Reality-techniek plaats je het anatomisch theater in je huiskamer of op straat, om er vervolgens via een poort naar binnen te lopen. Je bent zo getuige van de anatomische les van toen en kijkt als het ware mee over de schouder van Rembrandt. Zo begrijp je waarom hij bepaalde keuzes maakte.'

'We zijn trots op deze innovatieve manier om een van Rembrandts fascinerende schilderijen aan een breed publiek te laten zien. Je stapt letterlijk het schilderij van Rembrandt binnen. De samenwerking met het Mauritshuis hebben we recent voor drie jaar verlengd en juist dit eigentijdse digitale concept past goed bij onze gezamenlijke ambitie om nieuwe doelgroepen te bereiken. Het draagt bij aan ons doel om te helpen kunst en cultuur toegankelijk te maken voor iedereen, en zo een positieve bijdrage te leveren aan de samenleving', licht Dailah Nihot, lid van de Management Board van NN Group, toe.

De app Rembrandt Reality is vanaf 12 maart voor iedereen gratis beschikbaar in de Apple App Store en Google Play store.

*Apple: iPhone SE, 6S en nieuwere modellen, iPad Pro, iPad 2017 en nieuwere

modellen. Android: Android 7.0 of hoger.

https://bit.ly/2UzEO57

Datum:
12 maart 2019
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0