Hoe zag het Meisje met de parel er 358 jaar geleden uit?
Hoe zag het Meisje met de parel er 358 jaar geleden uit?
Vanaf 8 juni deelt het Mauritshuis in de presentatie Who’s that Girl? de resultaten van het onderzoek naar hoe het Meisje met de parel van Johannes Vermeer er vermoedelijk in 1665 uitzag – toen het schilderij nét af was.
De (gratis toegankelijke) presentatie in de foyer van het museum toont onder andere een megagrote 3D-print van het Meisje, die de bezoeker kan bekijken én (bijzonder in een museum) ook aanraken. Voor de eerste keer kan de bezoeker 358 jaar terug in de tijd gaan en is een ‘jonger’ Meisje te zien. Een korte video verbeeldt hoe het Meisje in de loop der eeuwen langzaam van kleur en reliëf veranderde. Who’s that Girl? is tot stand gekomen in samenwerking met Canon Production Printing, TU Delft en Hirox Europe.
Jonger
De verschillen tussen 1665 en 2023 zijn subtiel maar wezenlijk. De huidtinten liepen in de 17de eeuw iets zachter in elkaar over waardoor het Meisje er wat ‘frisser’ en ‘jonger’ uitzag. Haar gezicht is ook iets warmer van toon, want de pigmenten in het schilderij waren toen nog niet vervaagd. De schaduwen in de tulband van het Meisje (nu geheel blauw) hadden in 1665 hoogstwaarschijnlijk een groene tint. Een gele verflaag, die nu verdwenen is onder invloed van licht, zorgde toen namelijk voor meer diepte en ronding in de vorm van haar hoofd. De kleine barstjes in de verf die we tegenwoordig zien (craquelé genoemd) waren toen ook afwezig. De achtergrond moet destijds iets meer kleur hebben gehad, voordat de geel- en blauw-pigmenten vervaagden.
Schaduwen
Bij eerder onderzoek werden de plooien van een groen gordijn ontdekt in de rechter bovenhoek van het schilderij. Opmerkelijk is, dat die plooien niet doorlopen naar de linkerkant van het Meisje. Misschien heeft Vermeer dit opzettelijk gedaan om een groter contrast te creëren tussen de achtergrond en de belichte (linker) kant van haar gezicht. De schaduwen in de stof van het gele jasje van het Meisje tenslotte moeten in 1665 wat dekkender zijn geweest, wat de stof een iets meer realistische uitdrukking gaf.
Abbie Vandivere, restaurator Mauritshuis en leider van het nieuwe onderzoek: “Voor de eerste keer in 358 jaar hebben we een digitale visualisatie van hoe het Meisje er uitzag toen ze werd ‘geboren’. Hiermee kunnen we laten zien hoe zij in de eeuwen daarna heel langzaam veranderde. Op de 3D-print van het Meisje is letterlijk alle reliëf te zien én te voelen die in het echte schilderij ook aanwezig is, maar dan 100 keer zo groot. Een online microscopisch panorama van 100 miljard pixels laat iedereen inzoomen op de pigmenten en kwaststreken van Vermeer.”
Meer informatie is te vinden op de website: https://www.mauritshuis.nl/nu-te-doen/tentoonstellingen/who-is-that-girl-with-a-pearl-earring/
Combinatie van onderzoekstechnieken
De presentatie Who’s that Girl? komt tot stand in samenwerking met Canon Production Printing, TU Delft en Hirox Europe. Who’s that Girl? toont een combinatie van verschillende onderzoekstechnieken: microscopie (hoog-resolutie 3D digitale-microscopie van Hirox), 3D printing (elevated printing technology van Canon) en computer wetenschap (TU Delft).
Met dank aan Stichting de Johan Maurits Compagnie.
Who’s that Girl?
8 juni 2023 t/m 7 januari 2024 in de foyer van het Mauritshuis
Afbeeldingen
1) Digitale visualisatie van hoe het het Meisje er in 1665 uitgezien zou kunnen hebben, gemaakt door het 'Who's that Girl team', 2) Johannes Vermeer, Meisje met de parel (in 2023), 3) in de foyer van het Mauritshuis (met Abbie Vandivere)
