Shigeru Onishi - The Possibility of Existence | FOAM Amsterdam
Shigeru Onishi - The Possibility of Existence | FOAM Amsterdam
Met trots presenteert Foam het briljante maar vergeten werk van Shigeru Onishi (1928-1994). Onishi studeerde in 1953 af in topologie aan de Universiteit van Hokkaido, waarna hij zijn wiskundige theorieën begon toe te passen op fotografie.
Hoewel hij na 1957 de fotografie alweer links liet liggen, heeft deze kortstondige periode een buitengewoon oeuvre opgeleverd waarmee Onishi zich distantieerde van andere stromingen en ideeën in de Japanse fotografie van zijn tijd.
Dromerige fotomontages
In zijn foto’s probeerde Shigeru Onishi tijd en ruimte te overstijgen: zijn foto's tonen meerdere momenten die zijn samengebracht in één enkel beeld. Hij lapte alle regels van de donkere kamer aan zijn laars. Zo ‘schilderde’ hij met een kwast de fotografische emulsie op het fotopapier, waardoor hij bewust onregelmatigheden aanbracht in de ontwikkeling van het beeld. Hij gebruikte zuren om opzettelijke verkleuring te veroorzaken, en hete chemische baden tot wel 80 graden om het ontwikkelproces van zijn prints te manipuleren. Het resultaat is een collectie aan dromerige – en soms sinistere – fotomontages, waarin naakten, stadsgezichten, bomen, portretten en interieurs lijken te versmelten. De kunstcriticus Shuzo Takiguchi beschreef Onishi’s werk dan ook als “merkwaardig vertroebelde oplossingen van ruimte en tijd” ("Through the Mechanism of Photography", Nabis Gallery, 1955).
Provoke
De performatieve kracht van Onishi’s werk, die ligt in het gebruik van fotografie als ‘handeling’ en als gevoelsuiting in plaats van document, lijkt een vroege voorloper te zijn van de rauwe, poëtische beelden van Takuma Nakahira, Daido Moriyama en de andere fotografen van het kortstondige maar invloedrijke kunstenaarscollectief Provoke (1968-70). Hoewel Onishi kortstondige erkenning vond voor zijn fotografie tussen 1955 en 1957, hield hij er met zijn wiskundige theorieën heel andere motieven op na dan andere fotografen, en al na twee à drie jaar ging hij over tot het maken van abstracte inktschilderingen. Foam toont een ruime selectie vintage prints in combinatie met enkele van deze inktschilderingen, die het vervolg van zijn kunstenaarschap aangeven.
MEM Tokyo
Na zijn dood in 1994 kwam het werk van Onishi in museale depots terecht waar het in de vergetelheid raakte. Uiteindelijk werd het verworven door Katsuya Ishida, galeriehouder van MEM in Tokyo. Sinds MEM een selectie van 19 foto’s van Onishi naar Paris Photo bracht in 2017, kwam zijn fotografische oeuvre onder internationale belangstelling te staan. In samenwerking met MEM (JP) en Bombas Gens Centre d’Art (SP) is Foam nu het eerste museum in Europa dat een solotentoonstelling met beelden uit zijn fotografische oeuvre organiseert, en daarmee het werk van Shigeru Onishi zijn verdiende plek in de fotografiegeschiedenis geeft.
