Sofonisba Anguissola | Rijksmuseum Twenthe

Sofonisba Anguissola | Rijksmuseum Twenthe

Van 12 februari tot en met 11 juni 2023 organiseert Rijksmuseum Twenthe in samenwerking met de Deense Nivaagaards Malerisamling de eerste solotentoonstelling rond het leven en werk van de Italiaanse renaissanceschilder Sofonisba Anguissola (ca. 1532–1625) in Nederland.

Anguissola is een van de meest getalenteerde portretkunstenaars van de Italiaanse zestiende eeuw. Door slimme carrièrestappen speelt ze in op de wens van de adel zich te vereeuwigen en geraakt ze aan het einde van de zestiende eeuw tot in de binnenste cirkels van het Spaanse koningshuis.

‘De meest roemrijke vrouwelijke schilder van Europa’

Sofonisba Anguissola is een van de meest succesvolle kunstenaars van de renaissance en wordt door haar tijdgenoten geprezen om haar talent en creativiteit. Zo schrijft Giorgio Vasari, de bekende Italiaanse kunstenaarsbiograaf, in zijn Le vite de’ più eccellenti pittori, scultori e architettori uit 1568 dat de figuren op Anguissola’s portretten zo levensecht lijken, dat ze lijken te ademen. Dit compliment werd vaker gegeven, maar was vooralsnog voorbehouden aan haar mannelijke voorgangers en collega’s, zoals Jan van Eyck of Leonardo da Vinci. Ook Michelangelo Buonarroti prijst Anguissola in een briefwisseling met haar vader, Amilcare Anguissola, ditmaal om de manier waarop zij de emotie verdriet vat in haar tekeningen. Vasari schrijft hierover dat er niets mooiers of levensechter bestaat dan de figuren op deze tekening.

Ook in haar latere leven wordt er naar Anguissola opgekeken. Onder anderen Anthony van Dyck bezoekt haar op Sicilië. Hij schrijft over deze ontmoeting in zijn dagboek en voegt een schets van haar in. Volgens de Italiaanse schrijver Filippo Baldinucci vond de Vlaamse kunstenaar dat hij tijdens zijn bezoek aan Anguissola meer over de schilderkunst had geleerd van zijn gesprekken met haar dan met ieder ander. In de jaren na haar dood blijft de bewondering voor Anguissola onverminderd. Zo wordt ze door de historicus Raffaele Soprani in 1674 omschreven als ‘la più illustre Pittrice d’Europa’: De meest roemrijke vrouwelijke schilder van Europa. 

Zelfportret – familieportret – koninklijk portret

Voor de tentoonstelling in Rijksmuseum Twenthe zal Anguissola’s levensloop de leidraad vormen. Haar leven wordt gekenmerkt door drie belangrijke momenten: haar jeugd en opleiding in Cremona, haar tijd als hofdame aan het Spaanse hof in Madrid en haar laatste levensjaren op Sicilië en in Genua. De tentoonstelling zal aan de hand van deze drie verschillende locaties haar artistieke ontwikkeling tonen, beginnend met de vroege familieportretten en eindigend met de ingetogen religieuze voorstellingen die Anguissola gedurende haar laatste levensjaren creëert. Ook wordt er in de tentoonstelling een indruk gegeven van de leefomstandigheden in de Italiaanse en Spaanse zestiende eeuw, door onder meer literatuur en muziekinstrumenten op te nemen. 

In haar eigen tijd wordt Anguissola omschreven als een wonder. Met deze tentoonstelling toont Rijksmuseum Twenthe hoe Sofonisba een veelgeprezen en gewild kunstenaar werd, in een tijd waarin dit niet vanzelfsprekend was en er sterk beperkende idealen heerste over vrouwen van haar stand. Met meer dan de helft van haar overgeleverde oeuvre wordt getoond hoe vernieuwend ze was en hoe ze uitgroeide tot een van de beroemdste portretkunstenaars van de Italiaanse Renaissance. 

Publicatie

Bij Sofonisba Anguissola. Portrettist van de renaissance wordt een rijk geïllustreerde publicatie uitgebracht door Waanders Uitgeverij. Met essays van onder anderen Griselda Pollock en Leticia Ruiz Gómez wordt uitgebreid ingegaan op het leven, de carrière en de artistieke ontwikkelingen van Sofonisba Anguissola, alsmede de beeldvorming van deze vrouwelijke kunstenaar.  

Afbeeldingen

1) Sofonisba Anguissola, Het schaakspel, 1555, olieverf op doek, The Raczyński Foundation, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznan, 2) Sofonisba Anguissola, Zelfportret bij de schildersezel, 1556, olieverf op doek, Muzeum - Zamek w Łancucie, Łancut, 3) Sofonisba Anguissola, Zelfportret, 1558, olieverf op doek, Galleria Colonna, Collectie Prinses Colonna, Rome 

https://www.rijksmuseumtwenthe.nl/   

Datum:
12 februari 2023 / 11 juni 2023
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0