Deadpan Photography

Deadpan photography - de foto's Horizon maakte Mieke Schlaman in 2019 en 2020.

De combinatie van fotografie met deadpan kende ik nog niet.
Bij het Fotomuseum te Den Haag, in gesprek met een bezoeker, hoorde ik ze voor het eerst.
Het woordenboek geeft als betekenissen:  ongevoelig, onaandoenlijk, gevoelloos, onverstoorbaar. Vooral  de laatste betekenis is er een die als positief gezien kan worden. In sommige situaties is ‘stoïcijns’ een goede vertaling.
Toepassing van dat woord op fotografie is voor mij een verrassing. Om wat voor fotografie gaat het?
Zoeken op Deadpan photography geeft veel links op het internet.
Die fotografie  is in opkomst, zo schrijven sommigen; het is een trend aan het worden in Amerika.
Het is een begrip dat verschillende mensen heel verschillend invullen, zo bleek.

Wanneer het woord de eerst keer voor fotografie gebruikt is, weet men niet. 
De naam is nieuw voor mij, de bedoelde fotografie is dat echter niet. Ze gaat terug tot de jaren twintig in de vorige eeuw, naar fotografen in Duitsland.

Een site van de filmacademie te New York  bevat een artikel over Deadpan Photography uit 2014.
Aan dat artikel ontleen ik het volgende citaat. Het spreekt mij zeer aan.

The deadpan photograph simply says “this is how things are… The color of deadpan photographs is commonly de-saturated. While not completely devoid of color, the colors tend to be muted.
… those who choose to share their world through deadpan images offer an honest look into the everyday life of people and scenarios that all too often go unnoticed.”

Het soort foto’s dat men momenteel met deadpan aanduidt, de voorbeelden die men geeft, ze komen mij vertrouwd en bekend voor.  
Onlangs maakte ik een fotoboek over dingen uit het dagelijks leven. Het bovenstaande citaat geeft van een aantal foto’s uit dat boek precies weer hetgeen ik nastreef.
Tijdens het fotograferen had ik destijds geen weet van die trendy stroming. Ik deed gewoon mijn eigen ding, met plezier. Een zekere naïviteit over die vorm van fotografie ben ik nu kwijt. Kennis van zaken mag echter geen belemmering zijn. Integendeel, het maakt het mogelijk door vergelijking de onderscheidende kwaliteiten van de eigen foto's beter te zien, te waarderen, en verder te ontwikkelen.

Uiteraard voldoet dat soort fotografie aan een aantal kenmerken. Die worden al gauw tot regels verheven, zeker wanneer het om een reeks of serie foto’s gaat.
Een voorbeeld: 
Onderwerp in het midden. (~compositie)
Overal scherp. (~techniek)
Gelijkmatige lichtinval. (~verlichting)

Werken volgens regels heeft zowel voor-  als nadelen.
Volgers van een stroming die de regels kennen, weten wat en hoe te fotograferen. Zij vinden zo eventueel een plaats in een grotere groep vakgenoten, zij horen ergens bij. Erbij horen voldoet ongetwijfeld aan een algemeen menselijke behoefte.
Foto’s die volgens een bepaald idee, volgens bepaalde regels gemaakt zijn, kunnen een begerenswaardige eigenschap bezitten, namelijk stijl. En die dringt zich op, ook als we de stijl zelf niet kennen of kunnen benoemen. Stijl geeft samenhang, zorgt voor eenheid in het werk.
Regels kunnen echter ook een zekere beperking betekenen. Ze kunnen knellen.
Vrijheid is voor iedereen die naar een vorm van expressie zoekt van groot belang. Dat roept de vraag op, hoe vrijheid te handhaven én regels toe te passen?
Behalve stijl hebben, is zich onderscheiden ook van belang. Vrijheid helpt daarbij.

Werkende aan het genoemde boek over dingen ervoer ik na enige tijd een zekere inperking vanwege de zelf gekozen regels waaraan mijn foto’s moesten voldoen.
Vrijheid zocht en vond ik door aan de projectnaam ‘dingen’ één woord toe te voegen: knipogen. Daar kon ik alle kanten mee op. Ik maakte een boek over dingen én knipogen, met als titel: Dingen, ondingen en knipogen. (DOK)

Knipoog, uit DOK

Links

Film academie New York:
https://www.nyfa.edu/student-resources/what-is-deadpan-photography/

Informatieve site:
https://stevemiddlehurstcontextandnarrative.wordpress.com/2015/02/24/the...