Drones en robots in Den Haag

Van de week bezocht ik in het World Forum in Den Haag de TUSExpo, oftewel The Unmanned Systems Expo. Het werd voor de tweede keer gehouden. De expo is gericht op de snelgroeiende markt van onbemande systemen zoals drones en robots.

Van de expo maakten ook een conferentie en een ‘matchmaking’ programma deel uit. Vooraanstaande internationale sprekers uit bedrijfsleven, wetenschap en overheid belichtten de laatste technologische uitvindingen, toepassingen ervan en juridische kwesties.

Gas- en oliehouders

Ik was aan de vroege kant. Met Anouska Hagenstein van de organisatie van de Expo maakte ik een snel rondje langs de stands. Ze wees me onder andere naar de stand van Hague Security Delta, de Amazone zaal, waar ik een groot net zag hangen voor de live demonstaties en naar de in een halve cirkel opgestelde verzamelde startups verbonden met de TU Delft.

Ik hing mijn jas op in een kamertje achter de buste van Paul Acket, de grondvester van North Sea Jazz, dat zovele jaren in dit World Forum had plaatsgevonden, liep langs de standjes en raakte in gesprek met Steven Verver van de Unmanned Inspections Group. “We doen industriële inspecties op een innovatieve manier” vertelde hij, en liet me een filmpje zien. Ik zag een drone in een grote gashouder rondcirkelen. “Veel gas- en oliehouders in bijvoorbeeld de Rotterdamse haven moeten om de zoveel tijd bekeken worden. Er zitten gevaarlijke plekken. Tot voor kort werd dat gedaan met kruip door-sluip door en vervolgens veel klimwerk via steigers. Maar veel plekken blijven moeilijk bereikbaar. Met zo’n drone breng je het hele object goed in kaart in 3D, ook de moeilijke plekken.”

Zijn bedrijf was nu bezig bij Odfjell terminals, een bedrijf dat niet zo lang geleden negatief in het nieuws was, maar zich nu van zijn vooruitstrevende kant liet zien. En daarnaast vlogen de drones ook rond in de zoutopslag van AkzoNobel in Hengelo en meer bedrijven in de Rotterdamse en Antwerpse haven.  

Consumenten drones

Mijn volgende stop was bij de stand van UAV Factory. Konstantins Krivovs uit Letland vertelde over zijn kleine witte vliegtuigje met een spanwijdte van drieënhalve meter. “Het is een onbemand vliegtuigje, ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit van Letland. Het kan stabiele foto’s maken met behulp van een Gimbal. Voor de technici: een gimbal is een zwenksteun die de rotatie van een object om een enkele as toelaat. Het vliegtuigje heeft een bereik van 100 kilometer en wordt onder andere gebruikt voor de grensbewaking. Het gaat goed met het bedrijf. Nu werken er 50 mensen, aan het eind van het jaar zullen het er 80 zijn. Het zit inmiddels ook in Amerika.

Bij Tim de Boer van Droneland uit Baarn zag ik een mooie witte drone en zwaardere zwarte drone. Het bedrijf was importeur en distributeur van DJI uit China. “Wij zijn de grootste in Nederland op het gebied van ‘consumenten drones’. Veel amateurs beginnen met een drone van DJI. De laatste generatie kan vliegklaar worden aangeschaft. Het populairst is The Phantom.” Voor de technici: de camera onder de drone kan 4K opnemen. Hij vliegt hoger dan 120 meter en kan tot twee kilometer ver vliegen. Ik hoor van Tim dat dat alleen kan buiten de bebouwde kom. De drone wordt vooral gebruikt om foto’s te nemen en filmpjes te schieten. De witte drone is te koop vanaf 600 euro en de zwarte, ‘The Inspire’ kost vanaf 3400 euro.

Een insect

Het was tijd om de apparaten echt aan het werk te zien. In de Amazone zaal was een demonstratie aan de gang met een drone die steeg, daalde, een paar keer naar links, een paar keer rechts, en vlak boven de vloer bleef hangen. De jongens van Mavlab (Micro Air Vehicle Laboratory van de TU Delft) lieten vervolgens hun apparaten zien. Spectaculair, een drone van 45 gram, een klein dingetje. “Hij maakt een ‘kaart’ van wat-ie voor zich ziet, hij kan obstakels opsporen. Er zitten twee camera’s en een computer in. Goed te gebruiken in bijvoorbeeld kassen.” De drone kon ook een persoon in zich opnemen en hem volgen. En vervolgens, nog specialer, de DelFly, een drone met flapperende vleugels, 16 gram zwaar. Het leek wel een insect. “Het is geïnspireerd op de natuur, inderdaad naar voorbeeld van een insect. De mensen voelen zich er bijzonder op hun gemak bij.”

Tijd om meer van de Delftse startups te weten te komen. In afwachting van de komst van Arthur de Crook, programmamanager van Robo Valley,  keek ik naar een filmpje, waarin de rector-magnificus van de TU Delft, Karel Luyben, het gebied in de buurt van het TU-terrein aanwees waar Robo Valley ging komen. “Maar hoe maken we een vallei van zo’n beetje de platste plek op de aarde” vroeg Luyben zich af. Een robot heeft het antwoord paraat: “Door dat te doen waar je goed in bent.” Zie

TU Delft Robotics Institute

Ondertussen cirkelde een kleine robot op de vloer langs de diverse standjes en nam me nieuwsgierig op. Daar was Arthur de Crook. “Die robot die hier ronddraait kan dienen als beveiliging. Je kunt ‘m een pasje laten zien en dan ben je OK. Hij kan gebruikt worden in kantoorpanden en warenhuizen als onderdeel van een robot security system.”

De Crook begint te vertellen over het TU Delft Robotics Institute. Het instituut werd opgericht in 2011. Robert Babuska, scientific director, deed dat samen met Richard van der Linde, business director, en Martijn Wisse, associate director research. Meer dan 160 onderzoekers zijn inmiddels als 'associate' verbonden aan het instituut. De ontwikkeling van de volgende generatie robots vergt een multidisciplinaire aanpak, waarbij samengewerkt wordt en kennis en kunde wordt gebundeld.

In 2014 besloten de initiatiefnemers meer naar buiten te treden en een platform voor verdere ontwikkeling  en valorisatie van kennis te initieren. De ontwikkeling kon het beste plaatsvinden door het creëren van een ecosysteem, met een rol voor de drie O’s: onderwijs, overheid en ondernemingen. Daarbij paste een publiek-private samenwerking. Voorbeeld was het organische ontwikkelingsmodel van Silicon Valley. Frederick Terman was de 'katalysator' van dat model. “Terman zag de opeenstapeling van talenten in Californië op het gebied van IT. Daar gebeurde te weinig mee en hij vloog naar Washington, naar verschillende ministeries. Met de financiële steun van de overheid begon hij wat nu is uitgegroeid tot Silicon Valley.”   

Afgelopen september was een delegatie van de TU Delft bij RoboBusiness Conventie in San José, Californië. Daar lanceerden RoboValley - powered by TU Delft Robotics Institute. RoboValley heeft zijn epicentrum in Delft, maar positioneert zich als een van leidende en meest toonaangevende robotica innovatiehubs ter wereld. Sinds september 2015 heeft de een na de andere partij zich bij RoboValley gemeld. Grote multinationals, consultancy companies en internationale delegaties. “Van Indonesië, Korea, laatst hadden we veertig Chinezen op bezoek. Het wordt in China centraal aangepakt om geen kennis verloren te laten gaan.”

Ethische aspecten

Nederland heeft een voorsprong genomen op roboticagebied, zelfs op Amerika, zegt De Crook. “Er is een enorme versnelling. Nederland kan overigens niet zonder Europa. De EU kende via Horizon 2020 een bijdrage van 2,8 miljard euro toe. Een grote injectie. De EU beschouwt robotica als een speerpunt in de Europese maakindustrie. Vorig jaar ontmoetten wij Juha Heikkilä, hoofd van de Robotics ontwikkeling van de EU, op de RoboBusiness Europe Conference & Exhibition in Milaan. Hij constateerde dat Robotics ertoe leidde dat de tendens van offshoring, werkzaamheden verplaatsen naar lage lonenlanden, plaats maakt voor reshoring. We zijn weer concurrerend op wereldschaal.”

Deze TUSExpo is belangrijk om de zakenwereld aan de robotica te verbinden. En om te kijken hoe onder de vlag van RoboValley partijen meer met elkaar gaan samenwerken. Maar ook in te gaan op de maatschappelijke discussie. Wat gebeurt er met de banen? “We willen op een maatschappelijk verantwoorde manier een bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van de robotica, we werken daarvoor aan Responsible Robotics. Met de ethische aspecten houdt prof. Jeroen van den Hoven zich speciaal bezig. Hij maakt ook deel uit van de Foundation Responsible Robotics, naast onder meer Noel Sharkey uit Amerika. Zie http://responsiblerobotics.org/   

Ook Marianne Andersen, CEO van Robo Business Europe was in september in San José. Zij opereert vanuit Odense. De Technische Universiteit van Odense heeft in korte tijd een explosie van jonge bedrijfjes in de robotica teweeggebracht met als epicentrum Universal Robots. In totaal zijn er zo’n 80 bedrijfjes. “Zij  zijn succesvol en werken goed samen. Niet alleen onderling, maar ook met robotica bedrijven uit de rest van Europa: Delft, Bristol , München, Pisa en Zürich.” Ook zij is een voorstander van de publiek-private benadering.

Ze organiseert ieder jaar een bijeenkomst waarop de knapste koppen over de voortgang op verschillende terreinen vertellen.  Het ene jaar in Denemarken, het andere jaar in de rest van Europa. Onder andere is ze ook hier om de sprekers te horen. “Ik let op wat ze vertellen, maar ook hoe ze het vertellen. Sommige mensen zijn wetenschappelijk heel goed, maar kunnen het minder overbrengen. Dat is ook belangrijk.”

Vogelzwermen

Ik maak nog een klein rondje. Helemaal vooraan in een tent staat Siete Hamminga van Robin Radar Systems. Zijn bedrijf zit op de Binckhorst. Het bedrijf maakt radarsystemen om vogels op te sporen rond vliegvelden. Het bedrijf komt voort uit de Nederlandse luchtmacht. Meer dan tien vliegtuigen gingen verloren door problemen met vogels. Maar de vogels worden ook beschermd. Apparatuur geeft rond windmolenparken door wanneer er zwermen vogels aankomen, zodat de wieken tijdelijk stilgelegd kunnen worden. Daarnaast is het bedrijf ook actief op het gebied van het naspeuren van drones waar die niet gewenst zijn.

Als laatste kom ik bij Hague Security Delta. De twee mensen in de stand verbinden me door met Joris den Bruinen, de woordvoerder. Namens het ministerie heeft HSD het mandaat gekregen de kansen en mogelijkheden van de UAV’s de Unmanned Aerial Verhicles te beoordelen. In hoeverre kunnen ze een bijdrage leveren aan de nationale veiligheid en in hoeverre kunnen ze een gevaar opleveren? Er is een rapport over verschenen met de titel A Blessing in the Skies? Den Bruinen. “Bij een gebeurtenis als een kroning in Amsterdam moet je niet een drone laten cirkelen. Als die er is dan moet ie uit de lucht. Hoe doe je dat? Bijvoorbeeld door het overnemen of hacken van het besturingssysteem. Laatst was er een proef waarbij een roofvogel getraind werd een drone als prooi te beschouwen. Dat voor wat betreft de veiligheid. Maar we bekijken ook de economische kant, de innovaties, de mogelijkheden van cross-overs. De markt van UAV’s is een nieuwe tak van onze economie die bijdraagt aan onze innovatieve kracht, en daarnaast ook aan de werkgelegenheid.”

Lees ook: Robotics for Future Presidents, Leading Experts on the next Revolution in Automation, TU Delft, Robotics Institute  http://robotics.forfuturepresidents.com/

 

 

 

Tags

Reageren