FILIPS VAN CROY EN DE 1STE MEDAILLE VAN O.L.V.-HALLE

Karel V werd in 1515 door meerderjarig verklaard te worden heer van de Nederlanden. Vanaf het begin heeft hij er zich naar het voorbeeld van zijn Spaanse grootouders Ferdinand en Isabella die niet voor niets de Katholieke Koningen genoemd werden, opgeworpen als de verdediger van het katholieke geloof. Boekverbrandingen, verbanningen, lichamelijke straffen en zelfs doodsvonnissen door onder meer verbranding waren het gevolg.

Karel trad in 1555 en 1556 af. Zijn zoon Filips II volgde hem in de Nederlanden en de Iberische gebieden op. Hij zou zijn vaders testament scrupuleus uitvoeren. Dit deed hij op verschillende vlakken en manieren. De niet-katholieke christenen werden met alle mogelijke middelen bestreden. De edelen uit de Nederlanden werden buitenspel gezet. Hun vroegere macht aan vertrouwelingen van de koning toegewezen zodat de politieke macht gecentraliseerd werd.

De edelen konden zich niet akkoord verklaren met Filips’ politiek. Op 5 april 1566 gaven ze te Brussel het Smeekschrift der Edelen af aan landvoogdes Margaretha van Parma die bastaardhalfzuster van Filips was. Ze vroegen erin om de doorgevoerde hervormingen terug te draaien. Karel van Berlaymont, raadsman én vertrouweling van Margaretha, noemde hen denigrerend “gueux” of bedelaars.

Die belediging werd door de edelen opgevangen en later als een eretitel aangenomen. Er werden zelfs penningen gedrukt. De geuzenpenningen drukten enerzijds hun trouw aan Filips met onder meer het opschrift “en tout fidelles au roy” (in alles trouw aan de koning) als opschrift en onvrede over Filips’ politiek met als verwijzing naar hun scheldnaam het opschrift “jusques a porter la besace” (tot en met het dragen van de bedelnap) uit. Aan de ovalen medailles konden bedelaarsnapjes hangen. De geuzen droegen ze met fierheid op hun hoed en kledij.

Filips III van Croÿ, gemoedelijk "Aarschot' genoemd, was één van de edelen die Filips onvoorwaardelijk trouw bleef. Hij anticipeerde op de geuzenpenningen door katholieke of antigeuzenpenningen te laten slaan. Het was een rechthoekige medaille met afgeschuinde hoeken. De ene zijde toont de zwarte madonna van Halle, omhangen met een Spaanse “rock” of kleed. Het opschrift duidt in afgekorte vorm aan om wie het gaat:“N.Dam.de.Hal” (Onze-Lieve-Vrouw van Halle). Op de andere kant wordt Christus afgebeeld met als opschrift “Salvator Mundi” (redder van de wereld).

Tags

Reageren