Fort Amsterdam (Curaçao)

Fort Amsterdam

Fort Amsterdam werd gebouwd om als hoofdkwartier te dienen voor de directeur van de WIC, die de plaatselijke bewindvoerder werd. Het ligt op een strategisch punt, op een landtong ten zuidoosten van de Sint Annabaai, aan de ingang van de haven. Het is het grootste van de 8 forten die op het eiland te vinden zijn. Tegenwoordig dient het gebouw als zetel van de Curaçaose regering, vṓṓr oktober 2010 als zetel van de regering van de Nederlandse Antillen. Verder zijn binnen het fort de gouverneurswoning en een kerk te bezichtigen. Fort Amsterdam staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Bouw en gebruik

Fort Amsterdam in Willemstad op Curaçao werd gebouwd tussen 1635 en 1641 en dankt zijn naam aan de Kamer Amsterdam van de West-Indische Compagnie (WIC), die het hier voor het zeggen had. Een jaar voor de start was Curaçao moeizaam veroverd op de Spanjaarden. De Hollanders waren vooral uit op het zout en het hout van het eiland. In het vijfhoekige fort bevonden zich de woningen van de manschappen, de pakhuizen, een chirurgijnenpraktijk, een apotheek en een garnizoenskerk. De gebouwen waren oorspronkelijk van hout, ook de woning van WIC-directeur Johan van Walbeeck (de Amsterdamse cartograaf en navigator) boven de hoofdingang. De 17de-eeuwse opzet van het complex is tot de dag van vandaag bewaard gebleven.

Slavendepot

De slavenhandel op Curaçao was een doorvoerhandel. Relatief weinig slaven bleven op het eiland. Nederlandse schepen die aan de kust van Afrika slaven hadden gehaald, leverden ze af op Curaçao, vanwaar ze door Spaanse schepen naar het vasteland werden gebracht. Als er geen Spaanse kopers waren, bleven de slaven op het eiland totdat er andere afnemers kwamen. Het was opslag en overslag, vergelijkbaar met tegenwoordig de haven van Rotterdam. De slaven werden in afwachting van hun levering ondergebracht in Fort Amsterdam, onder het paleis van de gouverneur. Of ze werden, als de verwachting was dat ze langere tijd op het eiland moesten verblijven, ondergebracht in de slavendepots van compagnieplantages als Rooy Canary, Piscaderis, Hato en Den Dunki. De slaven konden aan het werk gezet, “ingebroken” worden. “Ingebroken” slaven kwamen minder snel in verzet en leverden meer op als ze doorverkocht werden. Van de slavendepots is weinig bewaard gebleven.

Overname en oorlog

Er is vaak geprobeerd het fort in te nemen. Zo moest het fort regime in 1673 en 1800 in actie komen tegen de Fransen en in 1804 bij een inval van de Engelsen. Bij die gelegenheid sloeg een kanonskogel in de Fortkerk. Dat is nog altijd te zien. Op de vroege morgen van 1 januari 1807 hadden de Engelsen meer succes. De Nederlanders waren dronken en konden geen schot horen omdat ze vuurwerk afstaken. De Engelsen namen het fort in en zouden tot 1816 op het eiland blijven.” Veel later is het fort nog eens aangevallen: op 8 juni 1929 viel de Venezolaanse rebellenleider Rafael Simón Urbina met zijn makkers binnen om de aanwezige wapens te roven. Hij gijzelde de gouverneur en ging er met buit en al op een gestolen Noord-Amerikaans schip vandoor. Gouverneur Leonardo Alberto Fruytier keerde behouden terug en Urbina werd later verslagen.

Bezienswaardigheden

Na de opheffing van de WIC in 1791 was de directeurswoning ingenomen door de gouverneur en had het de status van Gouverneurspaleis gekregen. In de vestibule van het ‘paleis’ hangen nu schilderijen van de laatste gouverneurs. Carel Willink vereeuwigde de waarschijnlijk meest bekende: Cola Debrot, behalve Antilliaans diplomaat en politicus, ook dichter, arts, jurist, filosoof en balletcriticus. Als je onder het poortje van de gouverneurswoning door wandelt kom je uit op een grote binnenplaats. Links staat de Fortkerk uit 1769, zoals op de voorgevel staat. (Al werd het godshuis pas in 1771 voltooid: de penningmeester was er met de kas vandoor…) En jawel, de Engelse kogel zit nog keurig in de muur. Dit is de derde stenen kerk die in Fort Amsterdam werd gebouwd, alleen de eerste (1634) was ooit van hout. De vroegere consistoriekamer is nu een klein museum, waarin onder meer het oude torenuurwerk te zien is dat in 1766 in Amsterdam door Dirk van der Meer werd vervaardigd. Naast de Fortkerk staat het gebouw van de Raad van Ministers uit 1857-58, dat in de jaren vijftig van de 20ste eeuw ingrijpend is gerenoveerd.

Bronnen:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_Amsterdam_(Cura%C3%A7ao)
http://www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2011/609-nummer-4-april-...
http://www.geschiedenis24.nl/de-slavernij/afleveringen/aflevering-3-Een-...

Reageren