Kazematten langs het Lekkanaal gered

De drie kazematten (bunkers) die van 1936 tot 1939 langs de oostoever van het Lekkanaal zijn gebouwd blijven bewaard.

Dit is de uitkomst van een proces dat in 2001 begon toen de Stichting Menno van Coehoorn de initiatiefnemers van het Bedrijventerrein Het Klooster en de Derde Sluiskolk Beatrixsluizen wees op de hoge waarde van deze Nederlandse objecten en het belang om ze te bewaren voor het nageslacht.

Onderdeel Nieuwe Hollandse Waterlinie

De kazematten zijn onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie die vele jaren lang de belangrijkste verdedigingslinie van ons land is geweest en een wereldwijd uniek systeem is van inundaties, forten en andere verdedigingswerken. De kazematten zijn op aanvraag van de Stichting Menno van Coehoorn sinds een paar jaar beschermd als rijksmonument. Door de aanleg van de Derde Sluiskolk van de Beatrixsluizen in het Lekkanaal dreigden de kazematten verloren te gaan.

Nederlandse vestingbouw

De kazematten zijn de kazemat Vreeswijk-Oost uit 1936 waarvan er slechts zo’n 25 exemplaren zijn gebouwd, de volstrekt unieke dubbele flankerende mitrailleurkazemat Schalkwijkse Wetering uit 1936 en de uiterst zeldzame mitrailleurkazemat met afwachtingsruimte Houtense Wetering uit 1939. Gezamenlijk zijn deze kazematten een staalkaart van de Nederlandse vestingbouw van vlak voor de Tweede Wereldoorlog als reactie op de dreiging die sinds 1933 uitging van Nazi-Duitsland. 

Samen met andere aangehaakte instanties zoals de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Provincie Utrecht en de Gemeente Nieuwegein heeft de Stichting Menno van Coehoorn gepleit voor het behoud van de kazematten door ze in oostelijke richting te verplaatsen. Rijkswaterstaat is hierin meegegaan en heeft de verplaatsing in haar plannen opgenomen. Aan de stichting is daarbij toegezegd dat deze museale kazematten respectvol zouden worden behandeld en “liefdevol terzijde zouden worden geschoven”.

Werelderfgoedstatus

Om de werelderfgoedstatus niet in gevaar te brengen hebben echter diverse (rijks-)adviseurs aanbevolen om vooral duidelijk te maken dat deze drie kazematten niet meer op hun oorspronkelijke plaats staan door de kazematten bij verplaatsing te draaien en te kantelen. Dat draaien en kantelen is in de ogen van de stichting daarvoor niet nodig omdat de kazematten na verplaatsing geen gronddekking meer krijgen en daarmee al voldoende uit hun context zijn gehaald.

De stichting wil echter ook geen gevaar doen ontstaan voor de nominatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie tot Werelderfgoed en heeft daarom besloten geen bezwaren meer te maken tegen de manier van herplaatsing van de kazematten die nu is gekozen.

Op 22 februari 2017 vindt de verplaatsing van de eerste kazemat plaats.