Linda Grool en Sabine Heetebrij (LenS-Fotografie) vertellen

Op de 199e Fotografenavond in Café Kalkhoven waren Linda Grool en Sabine Heetebrij te gast. Samen vormen ze het duo LenS Fotografie. Ze maken abstract impressionistisch werk. Alhoewel ze intensief samenwerken en veel van hun foto’s verwantschap met elkaar hebben, gaan ze toch verschillend te werk.

Aloys: Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

Linda Grool: “Ik heb Sabine via mijn man leren kennen, inmiddels zijn we al 20 jaar samen. Tien jaar geleden heeft Sabine mij een introductiecursus fotografie cadeau gegeven. Ik zei dat ik het alleen wilde doen als zij mee ging. Toen zijn we samen bij Fotogram de introductiecursus gaan doen.”

Aloys: Wat waren de verwachtingen?

Linda: “We wilden in eerste instantie de camera leren kennen. Na de Introductiecursus gingen we door met de Basiscursus, gevolgd door workshop deel 1, 2, 3 en een cursus portretfotografie. Toen we daar mee klaar waren en verder wilden was de enige mogelijkheid de Fotoacademie Amsterdam. We begonnen er in 2011 en zijn in 2015 afgestudeerd.” Aloys: Hoe was het op de Fotoacademie? Sabine: “De eerste jaren lag de nadruk op techniek, daarna werd dat minder. Het eerste jaar fotografeerden we alleen in zwart/wit. Toen we de techniek min of meer beheersten, konden we inhoudelijk verder, bijvoorbeeld richting landschap of documentair. We gingen we onze eigen stijl zoeken.” Kon je doen wat je wilde? Linda: “Dat ligt aan de docent. Ik kom uit de ziekenhuiswereld, ik was bv afdelingshoofd van de afdeling SEH van het Slotervaart Ziekenhuis, en wilde een serie over acute zorg maken. Het resultaat werd behoorlijk afgekraakt.” Sabine: “De opleiding probeerde je in een bepaalde richting te duwen. In het derde jaar werd aangestuurd om de keuze voor een richting, ook al was die voorlopig, vast te houden. Ik vond evenwel alle richtingen interessant. Ik wilde geen keuze, ik wilde de mogelijkheden open houden.”

Toen ze op het eind van hun studie werkstukken moesten maken, kreeg Linda  Alexander Rodchenko, de Russische beeldhouwer, fotograaf en grafische ontwerper, hij stond – met enige anderen - aan de basis van het Constructivisme. Rodchenko werkte samen met onder andere Malevitsj. In het werk zien we veel geometrische vormen. Linda: “Ik vond het fascinerend. Ik las erover, ging de kunst in het museum bekijken en ging min of meer volgens de ideeën van deze kunstenaars te werk. Zo kwam ik op fotoshoppen in lagen over elkaar.” Sabine: “Ik ben opgeleid als beeldend kunstenaar op de Kunstacademie. Ik had voor ik aan de Fotoacademie begon vooral affiniteit met schilders als Jackson Pollock, Anselm Kiefer en de abstracten. Ik vond het prettig die wereld naar mijn fotografie te brengen. Voor mijn eindexamen maakte ik een soort film waarin ik foto’s / stills over elkaar heen liet bewegen.”

Ze moest het uitleggen aan de docenten. “Wat bedoelde ik ermee? Ook mijn werkwijze en het plan van te voren, maar ik heb niet altijd een vooropgezet plan. Linda: “Het verhaal is heel belangrijk, soms belangrijker dan de foto’s zelf. Daarnaast gold: ‘Kill your Darlings’, laat je mooiste foto vallen als het niet in de serie past.” In het laatste jaar van hun opleiding kregen ze een coach met wie ze heel precies naar hun foto’s en de inhoud hiervan gingen kijken: Matt de Groot. “Hij leerde ons dingen zien in onze foto’s die je zelf niet meteen zag.” Voortdurend werd hun werk beoordeeld door een team van docenten. Linda: “Dat zijn stop-momenten. Je kunt pas door als je het groene licht krijgt.” Sabine: “Je moet een verhaal hebben bij alles wat je als autonoom fotograaf maakt. Als je werk in opdracht maakt heb je te maken met de wensen van een opdrachtgever, als je autonoom werkt, moet je die wensen zelf formuleren. Eén van de argumenten die daarvoor gebruikt wordt is ‘Als iemand anders je werk wil aanprijzen, moet hij een verhaal hebben’.” Linda: “ik wil vaak een gevoel overbrengen. Ik moest dat echt leren, hoe dat te doen.” Dat blijft het allermoeilijkst

Aloys: Hadden jullie toen al het idee een duo te gaan vormen?

Linda: “We zijn naar elkaar toegegroeid, we kwamen heel veel samen. We zijn al tijdens onze studie begonnen met ons werk te laten zien. Eigenlijk al toen we nog cursussen deden bij Fotogram. Voor de opdracht ‘interbellum’ bij Fotogram hadden we dansers gefotografeerd in gebouwen uit het Interbellum. We hebben er voor gezorgd dat ons werk geëxposeerd werd in Magna Plaza. Het is belangrijk hoe je je werk presenteert, het is leuk erover te vertellen en de reactie van de kijkers te horen.” Sabine: “Al voor de Fotoacademie deden we veel fotoshoots samen. Hoewel we samenwerken, vaak in het kader van een bepaalde opdracht, maken we verschillend werk. Ik doe meer close-ups en Linda doet meer de overzichten en werkt met lagen over elkaar. ” 

Bijna iedere dag plaatsen ze een ‘foto van de dag’ op Instagram. Zie https://www.instagram.com/p/Bb2itPqnXGv/. Ze hebben veel volgers. Linda laat een aantal foto’s van haar hand zien. Een blauw rood beeld met enige rechte lijnen die deels elkaar kruisen. Het is een foto van een kunstwerk op het dak van het Slotervaart ziekenhuis, de foto hangt nu in hal van het ziekenhuis. Een boom, waarin alle vier jaargetijden zijn opgenomen, aangekocht in plexiglas door het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis. Een foto van het overkoepelend dak met het glas ervoor van het Centraal Station Amsterdam met enige kerktorens en andere gebouwen erachter. Het bestaat uit meerdere beelden die samengevoegd zijn, maar dat is op het eerste gezicht niet zo snel te zien. Het blijkt haar meest verkochte foto te zijn. Ze laat aan de hand van een aantal bladen zien hoe ze een foto opbouwt. De eerste is een muurfoto, daar komen nog twee/drie soortgelijke foto’s bovenop. Het negatief wordt ook verwerkt. “Ik schilder als het ware een foto. Van te voren heb ik een idee waar het naar toe moet. Het gevoel dat ik ervaar op de plek waar ik fotografeer probeer ik uit te drukken in het uiteindelijke beeld. Het lukt niet altijd, als het snel gaat is de kans groot dat het inderdaad lukt.”

Containers

Sabine laat ook het een en ander zien. “Voor mijn eindexamen of de fotoacademie heb ik een boek gemaakt. Ik plaats niet zoals Linda beelden over elkaar heen, maar doe alles met één beeld. Ik speel met abstractie / vaagheid / scherpte-diepte, soms breng ik een kleurcontrast aan. Ik heb nooit een uitgesproken idee als ik begin. Alles wat in verval is, vind ik interessant. Dat vind ik veel in Zuid-Europa, je hebt daar prachtige muren in verval. Naarmate ik langer zoek en meer vind zijn de resultaten minder herkenbaar.” In Amsterdam-Westpoort ging ze de oude containers vastleggen waar veel mensen hun huisraad in opgeborgen hebben. Als die containers beschadigd zijn, zijn ze extra interessant. We zien abstract werk van wat een deel van een rode container blijkt te zijn, een blauwe met rood erdoorheen. Linda heeft ook wel eens een foto met één beeld, maar die gebruikt ze niet. “Dat is niet mijn ding.” Ze laat de foto ‘Broken’ zien, een dementerende vrouw, die je niet meteen ziet, met gebroken spiegels op de achtergrond. Ze heeft hierin zowel positief als negatief beeld verwerkt.  Daarnaast een foto van het Verpleeghuis, inmiddels afgebroken, met hoofden van de voormalige bewoners erin verwerkt. “Soms probeer ik sociale relevantie erin te leggen.” De oplage van haar foto’s is ca. 6 exemplaren.

Aloys: Is dat alles er gekomen dankzij of ondanks de Fotoacademie?

Linda: “Toch wel dankzij.” Sabine stemt daarmee in. “Je wordt uitgedaagd steeds verder te gaan, scherper te formuleren wat je wil.” Hebben jullie op de Academie geleerd opdrachten te verwerven? “Dat kregen we als toegift. Nadat we afgestudeerd waren hebben we een aantal workshops gehad van een opdrachtgever en een galeriehouder die vertelden over het benutten van de mogelijkheden van personen in je eigen kring en het benutten van de sociale media, LinkedIn, Facebook, Instagram. We hebben op Instagram met Lensfotografie informatie over onze pop-up expositie ‘Hidden Stories’ geplaatst. Dat is opgepakt door een Italiaanse curator. Die vrouw bleek exposities te organiseren met het thema ‘Hidden Treasures’, waarvoor ze schilders en tekenaars, beeldhouwers en fotografen uitnodigde. Het leverde een expositie in Bologna op. Aan ons werd gevraagd vier werken van 20 x 20 cm te leveren. Dat combineerde ze met werken van drie andere kunstenaars (in totaal waren er meer dan honderd deelnemende kunstenaars). Ik had nog nooit werk op dat formaat geleverd, maar het zag er goed uit in een rij met werk van anderen. Ze heeft ons gevraagd volgend jaar weer mee te doen, dan is het in Madrid.”

De ADAF komt ter sprake, deze kunstbeurs bleek tegen te vallen. “Maar ja, je weet het niet van te voren.” De kunstbeurs van dezelfde organisatie, Nationale Kunstdagen, in Nieuwegein bleek beter te werken. "Er waren veel bezoekers, sommigen mensen nemen alleen een visitekaartje mee en gaan dan op de site kijken en vervolgens bestellen." Linda: “We voelen ons nog beginners op het punt van het in de markt zetten van ons werk.” Sabine: “We hebben diverse exposities in ziekenhuizen gehad. Dat wordt door veel mensen gezien.”

Voorbeelden

Vraag uit de zaal: wat vraag je voor een werk? Linda: “Voor een foto in dibond op Hahnemuhle German Etching paper A3 met lijst er omheen, vraag ik 300 euro. Dat is ongeveer drie maal de prijs die we zelf aan de materialen uitgeven.” Andere vraag: Doen jullie dit full-time? “We werken erbij. Ik doe anderhalve dag / twee dagen per week aan fotografie, de meeste tijd achter de computer.” Sabine: “Ik ook zoiets. Ik ben veel tijd kwijt aan aan schrijven en regelen. Fotograferen doe ik als ik met vakantie / in het buitenland ben.” Nog een vraag: wat voor camera gebruiken ze? Linda gebruikt een Canon 5D met portretlens, 50 mm, Sabine heeft dezelfde camera, soms met zoomlens, meestal 50 mm. Wie hebben ze als voorbeeld? Linda noemt Saul Leiter, en André Kertész, maar ook Chagall, Malevich, Kadinski;  Sabine ook Saul Leiter, Stefan van Fleteren en de schilders Anselm Kiefer, Jackson Pollock, Sam Francis en Willem de Kooning.

Aloys: Waar zijn jullie nu mee bezig?

Linda: “Wij hebben de opdracht gekregen 44 ouderen in een verpleeghuis te portretteren. Dit is een uitdaging, door een eerdere fotoshoot na een bezoek van de kapper op mijn werk op de afdeling Geriatrie van het MCSlotervaart Ziekenhuis, bleek al dat dit niet makkelijk is. Deze ouderen laten zich namelijk moeilijk regisseren. Antwoord op vraag uit de zaal; Natuurlijk dien je altijd eerst toestemming te vragen aan geportretteerde en/of familie, als je deze foto’s zou willen exposeren.  En verder gaat LenS Fotografie  samen met beeldend kunstenaar Ruben Pest en fotograaf Jeroen Luijt het project ‘Het Geweten’. Ze gaan dit project met zijn vieren exposeren bij Koel310 in Alkmaar. “Ruben Pest kwam met het idee. Hij heeft een filmpje gemaakt waarin een danser het geweten uitbeeldt. Wij fotografen maken voor deze expositie ook werk met als thema het geweten.” Linda, Sabine en Jeroen maken samen deel uit van het NoMo-collectief, dat staat voor ‘Not On My Own’. Sabine: “Het is ontstaan in het laatste jaar van de Fotoacademie. Toen dachten we: Hoe verder? En ontstond het idee van een collectief.”

 Aloys: Als jullie in de toekomst kijken, wat denk je dan?

“Er valt nog veel te leren.” Linda met name over hoe gevoel en verhaal over te brengen op de kijker.

 Aloys: een applaus voor Linda en Sabine. 

LenS  heeft binnenkort, in februari, een expositie in de Gold Tooth Gallery in Amsterdam.  

Afbeeldingen: 1) en 4) Kees Funke Küpper, 2) Linda Grool, 3) Sabine Heetebrij

https://www.lens-fotografie.nl/ 
https://www.lindagroolfotografie.nl/
https://www.sabineheetebrijfotografie.nl/

 

Reageren