Op stap met Napoleon: Louis XVIII en 'de coulissen van Parijs' (deel 5)

Louis XVIII vlucht naar het noorden

Met de Gazette van Gend en de mémoires van graaf de Chateaubriand in de hand, schetst Joeri Mertens in deze blogreeks een beeld van Vlaanderen dat in 1815 volgens de welbespraakte graaf de Chateaubriand 'de coulissen van Parijs' vormde.Vandaag deel vijf, waarin we Louis XVIII volgen op zijn vlucht naar Oostende en Brugge.

Napoleon zegeviert, Louis vlucht

Op 16 maart 1815 verschijnen de eerste zorgbarende berichten in de Gazette van Gend: Grenoble is gevallen en koninklijke troepen lopen over naar Napoleon. Er is een Napoleon-gezinde muiterij in Picardië. Te Parijs komt een Napoleontische samenzwering aan het licht… De 16de maart is Napoleon te Autun, de 17de te Auxerre.

Parijs wordt te heet voor Louis XVIII. Uit de Gazette van Gend (23 maart): Den koning heeft dezen nacht (20 maart) de hoofdstad verlaeten. Voor zyn vertrek heeft hy eene proclamatie gegeven tot het sluyten van de twee kamers. Deze proclamatie behelst hoofdzakelyk, dat zynen troon wankelt door den afval van een deel der gewapende magt, en dat hy aen de muytelingen den intocht van de hoofdstad niet kan betwisten; dat hy zig met eenige dappere en getrouwe vertrekt, om zyne magt te verzaemelen op eenen voorderen afstand, en dat hy wel haest in zyne hoofdstad zal wederkeeren, om haer den vrede en het geluk te brengen. Lodewijk had volgens de Gazette van 27 maart omstreeks één uur 's nachts het paleis van de Tuillerieën verlaten. Een half uur later werd hij gevolgd door de graaf d’Artois en de hertog de Berry, eene menigte rytuygen zijn den monarchen gevolgd, waer onder verscheyde zwaer gelaeden scheenen.

Graaf de Chateaubriand is niet echt te spreken over de vlucht. Hij schrijft in zijn autobiografie: et le Roi de France ?... Il déclare qu'à soixante ans il ne peut mieux terminer sa carrière qu'en mourant pour la défense de son peuple... et il fuit à Gand! A cette impossibilité de vérité dans les sentiments, à ce désaccord entre les paroles et les actions, on se sent saisi de dégoût pour l'espèce humaine.

Gend, den 27 maerte, Z. M. den koning van Vrankryk is den 23 ’s avonds om elf uren uyt Ryssel te Brugge aengekomen, vergezeld van de hertogen de Grammont, de Saint-Simon, d’Avrée, de graeven de Duras en d’Oudenarde en eenige officieren van het paleis. Zy hebben hunnen intrek genomen in het hotel de koorn-bloeme, alwaer de voornaemste persoonen dezer stad by den monarch zyn toegelaeten geweest.

Volgens een schilderij van kunstschilder Odevaere, dat bewaard wordt in de Brugse Sint-Walburgakerk, zou de vorst er ontvangen zijn. Vervolgens reist Louis XVIII naar Oostende waar hij “afgestapt is in het huys van den heer F. de Bal.” De familie de Bal woonde in de Kapellestraat maar hun woning bleef niet bewaard. De koning wordt door pastoor Lamme ontvangen in de oude Sint-Petrus en Pauluskerk die door brand verloren ging.

Ondertussen hoopt men in Gent op een bezoek van de vorst: “Men heeft gegronde hope, dat Z.M. met den graeve d’Artois van Oostende langs Gent gaet afkomen, om zig nae het kasteel van Laeken te begeven, het welk hem door onze souvereyn voor zyn verblyf is aengeboden.” (27 maart).

Bronnen

Gazette van Gend, en annoncen ofte waerschouwinges-blad, met autorisatie van zyne majesteyt den koning van de Nederlanden, 1815. (Stad Gent, De Zwarte Doos, Stadsarchief)

De Chateaubriand, Mémoires d’Outretombe , http://visualiseur.bnf.fr/CadresFenetre?O=NUMM-101350&M=tdm

Van Wijnendaele J., 2008: De familie Landsweert en de stad Oostende.

Stadsarchief Oostende, BE/SAO/AC027/246

Afbeelding Sint-Walburgakerk, J. Gaillard, 1825-1867, Musea Brugge, inv 0.3116.9.II.

Tags

Reageren