Op stap met Napoleon: Louis XVIII feest 100 dagen in 'de coulissen van Parijs' (deel 9)

Over uitstapjes, dineren en ook één zangeres ...

200 jaar terug verbleef Louis XVIII tijdens de beruchte 100 dagen van Napoleon in Gent. Met de Gazette van Gend en de memoires van de Chateaubriand in de hand, feest Joeri Mertens in deze aflevering van onze reeks mee met Louis XVIII.

In de 7de en 8ste episode van deze blog waren we getuige van de aankomst van Louis XVIII en het Franse Hof in Gent. Op bijna surrealistische manier continueerde het Franse hofleven zich in het ballingsoord. De vorst leefde een publiek leven zoals hij dat gewoon was in Parijs. Er werd in het openbaar gedineerd zodat iedereen kon zien dat de vorst in goede gezondheid verkeerde en het land dus niet in gevaar was. Daarom ook dat de Gazette expliciet vermeldde wanneer de vorst zich niet goed voelde en vooral dat de vorst op 17 april hersteld was. De vorst leed aan jicht. Het was echter te slecht weer die dag om de eucharistie in de Sint-Baafskathedraal te volgen. De vorst hoorde de mis dan maar in zijn appartement.

Het appartement van Louis in Hôtel d’Hane-Steenhuise, bestond uit vier kamers op de gelijkvloerse verdieping: het octogonale salon aan de straatzijde was de eetkamer, de balzaal fungeerde als salon, terwijl de eetkamer van de familie d’Hane omgevormd werd tot troonzaal en een derde salon aan de tuinzijde fungeerde als slaapkamer van de vorst. Vermoedelijk heeft Louis in die laatste kamer of in de balzaal die zondag de mis gehoord. Tien dagen later was de vorst, volgens de Gazette, terug in staat om te wandelen en ritjes door de stad te maken. Dat werd bevestigd door graaf de Chateaubriand die opmerkte dat het hofleven doorging alsof er niets aan de hand was: Louis XVIII sortait chaque après-dîner dans un carrosse à six chevaux avec son premier gentilhomme de la chambre et ses gardes, pour faire le tour de Gand, tout comme s'il eût été dans Paris.                                                                                        

Gazette van Gend: Gend den 11 mey, eergisteren is in de appartementen des konings een concert geweest, waer in de beroemde zangeres Catalani haere begaefdheden heeft laeten blyken en van Z.M. daer over den verdienden lof heeft ontfangen. Volgens de ‘Vaderlandsche letteroefeningen’ van 1815 was deze zangeres één van de grootste talenten van haar tijd. Catalani zou een stembereik gehad hebben van twee volle octaven. Ze was een geboren en getogen Italiaanse maar bloeide als zangeres open in Portugal. Van 1806 tot 1814 verbleef ze in Londen waarna ze vertrok naar Parijs. Toen Louis XVIII Parijs ontvluchtte, zou ze hem gevolgd zijn naar Brabant waar ze op 1 mei 1815 een concert gaf. De succesvolle zangeres trad 10 dagen later op in de het Hôtel d’Hane-Steenhuyse, vermoedelijk in de balzaal. In 1816 zong ze te ’s Gravenhagen voor de slachtoffers van de Napoleontische oorlogen.

Jean-Baptiste d’Hane de Steenhuyze deed alles wat in zijn macht lag om het z’n voorname gast aangenaam te maken. Volgens de overlevering zou Louis XVIII door Jean-Baptist op het kasteel van Leeuwergem ontvangen zijn. Het kasteel van Leeuwergem was naast het huis in de Gentse Veldstraat hét belangrijkste bezit van de D’Hanes. Het was Pierre–Emmanuel D’Hane de Leeuwergem, vader van Jean-Baptiste die het kasteel verbouwde tot een prachtig rococo-buitengoed. Hij legde de Franse tuinen met het beroemde lovertheater aan. De oudere broer van Jean-Baptist erfde het domein en begon met de omvorming van de tuin naar een landschapspark. Toen hij kinderloos stierf in 1790 erfde Jean-Baptist ook dat domein en zette het werk van zijn broer voort. Zelf kocht hij in 1781 het nabijgelegen prinsdom van Steenhuyze-Wynhuyse. Niets sluit uit dat de vorst eveneens het kasteel van Steenhuize bezocht.

Ook de Chateaubriand werd welwillend ontvangen in Gent. Regelmatig werd hij uitgenodigd om te dineren bij Gentenaren thuis. Hij vermelde in z’n autobiografie een gala bij mijnheer Coppens. Maar ook dat kon hem niet bekoren: … un gala, que je fus forcé d'accepter, se prolongea depuis une heure de l'après-midi jusqu'à huit heures du soir. Je comptai neuf services : on commença par les confitures et l'on finit par les côtelettes. Les Français seuls savent dîner avec méthode, comme eux seuls savent composer un livre. Arme mijnheer Coppens.

Bronnen

◾Stad Gent, De Zwarte Doos, Stadsarchief, Gazette van Gend, en annoncen ofte waerschouwinges-blad, met autorisatie van zyne majesteyt den koning van de Nederlanden, 1815.

◾DE CHATEAUBRIAND, Mémoires d’Outretombe , http://visualiseur.bnf.fr/CadresFenetre?O=NUMM-101350&M=tdm

◾LEENMAN VAN DER KROE G., IJNTEMA J. 1815: Vaderlandsche Letteroefeningen.

◾S.N. s.d.: Jaarboeken van het koningrijk der Nederlanden 1814-1822,Volume 1.

◾Fort Worth, Kimbell Art Museum, Portret Angelica Catalani, 1806.