Op stap met Napoleon: Louis XVIII, hoofdrolspeler in 'de coulissen van Parijs' (deel 3)

Europa tussen rust en vrees

Met de Gazette van Gend en de mémoires van graaf de Chateaubriand in de hand, schetst Joeri Mertens in deze blogreeks een beeld van Vlaanderen dat in 1815 volgens de graaf 'de coulissen van Parijs' vormde. Vandaag deel drie, waarin we de figuur van Louis XVIII belichten en de geallieerde legers die zich voor het eerst vertoonen in Oostende.

Een intern Frans conflict, Europa op z’n hoede

De koning sust

Op 6 maart 1815 keerde Napoleon Bonaparte van Elba terug naar Frankrijk.

Nog op 7 maart suste Lodewijk XVIII de Europese gezanten met de woorden: Mijnheeren, gy ziet my in lyden, doch bedriegt u niet, want zulks komt niet van de ongerustheyd, maer van het flerecyn dat my quelt. Verzekert uwe souvereynen op het gene in Vrankreyk omgaat; de ruste van Europa zal niet meerder gestoort worden als die van Vrankryk. (Gazette van Gend van 13 maart)

Graaf de Chateaubriand beschrijft de vorst op hetzelfde ogenblik als: "un vieux roi infirme, qui, pour prix du massacre de sa famille et de vingt-trois années d'exil, avait apporté à la France la paix, la liberté, l'oubli de tous les outrages et de tous les malheurs; ce patriarche des souverains venant déclarer aux députés de la nation qu'à son âge, après avoir revu sa patrie, il ne pouvait mieux terminer sa carrière qu'en mourant pour la défense de son peuple !"

Louis XVIII, met doopnaam Louis Stanislaus Xaverius de France (1755-1824), was toen 60 jaar oud. Zijn broer Louis XVI werd tijdens de Franse revolutie onthoofd en de dauphin, Louis XVII, stierf in gevangenschap. Na een jarenlange ballingschap in Pruisen, Engeland en Rusland werd Louis XVIII door de geallieerde machten in 1814 terug op de Franse troon gezet. Zijn huwelijk bleef kinderloos waardoor zijn jongere broer Karel Filips, graaf van Artois, als Charles X in 1824 de troon zou bestijgen.

Europa mobiliseert

De Europese geallieerde mogendheden Pruisen, Beieren, Oostenrijk en Engeland vertrouwen het zaakje niet. De eerste Duitse troepen worden naar het Rijn- en Moezelgebied gestuurd. Europa versterkt zijn grenzen van Zwitserland tot de Noordzee.

Op 9 maart 1815 treffen de Keizer van Oostenrijk en de Russische tsaar elkaar in Wenen en de prins van Metternich (Oostenrijks minister van Buitenlandse zaken, 1773-1859), de hertog van Wellington en prins de Talleyrand-Périgord (Frans minister van buitenlandse zaken, 1754-1838) ontmoeten elkaar in Presbourg.

Nogmaals zullen de Europese machten zich verbinden om de “verraeder en wederspannigen” zoals Louis XVIII Napoleon op 7 maart noemt, te verslaan.

Prins Blücher wordt door de koning van Pruisen op 14 maart benoemd tot “generael en chef van al zyn magt”. De hertog van Wellington wordt benoemd tot “generalissimus van de Europesche magt”. Hij zal het bevel voeren over de geallieerde Engelse, Hannoverse en Belgische troepen.

Vanaf die datum volgen de berichten van doortrekkende troepen elkaar op. Engelse troepen worden naar het vasteland gezonden en de Gazette van Gend meldt dagelijks de aankomst van militaire schepen in de Oostendse handelsdokken met soldaten en krijgsmateriaal. In de Oostendse haven komt op 23 mei wel een heel opmerkelijke troepenmacht aan: de eerste Engelse troepen die terugkeren uit Amerika, twee regimenten voetvolk.

Bronnen

Gazette van Gend, en annoncen ofte waerschouwinges-blad, met autorisatie van zyne majesteyt den koning van de Nederlanden, 1815. (Stad Gent, De Zwarte Doos, Stadsarchief)

De Chateaubriand, Mémoires d’Outretombe , http://visualiseur.bnf.fr/CadresFenetre?O=NUMM-101350&M=tdm