Vrijdag Zindag #45
Vrijdag Zindag #45
Protestantse laboratoria
Het Protestantisme omvat interessante laboratoria waar volop geëxperimenteerd wordt met zinvol samenzijn. Een centraal onderzoeksthema is vanouds de relatie tussen individualisering en sociale binding.
Vanaf Luther zit er spanning in die relatie. De Reformatie bracht individuele keuzevrijheid. De persoonlijke relatie met God kreeg veel nadruk. Maar keuzevrijheid en binding staan haaks op elkaar. De vrije zingeving leidde er al snel toe dat het protestantisme hevig aan het fragmenteren sloeg.
Er bestaat daardoor een overmaat aan Protestantse laboratoria. Elk daarvan houdt zich proefondervindelijk bezig met de relatie tussen vrij kiezen en er niettemin bij blijven horen. Neem nu drie van die laboratoria: vrijzinnigen, refo's* en evangelischen.
Bij het vrijzinnige lab zit de vrije zingeving al in de naam van de stroming. Die vrijheid is zo ongeveer het enige vrijzinnige dogma. Dat heeft gevolgen. Typerend voor een flink deel van de huidige vrijzinnigheid is de vergrijzing. De vrije zingeving heeft er kennelijk toe geleid dat de kinderen eigen levensbeschouwelijke wegen zijn gegaan. De opvoeding had succes. De individualisering wint van de binding.
Bij de refo's en de evangelischen weet men de jongere generatie wel redelijk binnenboord te houden. Tegelijk is er nogal wat grensverkeer en ontstaan er gemakkelijk nieuwe bewegingen. Individuele gelovige spelen met zingeving en keuzevrijheid. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop zij zich al dan niet binden.
Alle drie de stromingen zijn op eigen wijze individu-proof. De vrijzinnigen hechten aan de individuele geloofsinvulling in wisselwerking met de moderne wereld. Bij de refo's geniet de bevindelijke geloofservaring hoge status, als zeldzame openbaring van God aan de uitverkoren enkeling. Voor de evangelischen is de hartstochtelijke persoonlijke overgave aan Jezus een succesformule.
Ook al zijn deze drie overtuigend individu-proof, ze zijn kwetsbaar door de moeizame combinatie met de sociale binding. Dat is het zwakke punt van Protestanten, weliswaar steeds op een andere manier, maar toch.
* Refo's = orthodox-reformatorisch gereformeerden, geconcentreerd in de Biblebelt.
HAIKU
duintjes verwaaien
tijdelijke concentraties
van zand en grassen
DIALOOGJE
A Jezus!
B De Heilige Geest!
C Vrede!
D Liefde!
E De Zonde!
F Bekering!
G Zijn jullie misschien Protestant?
Vrijdag Zindag’ nodigt wekelijks uit tot zingeving. In vier vaste onderdelen – druppel-column, haiku, dialoogje en zinnebeeld – komt een weekthema aan de orde. De onderwerpen komen direct of indirect uit de driehoek Levensbeschouwing – Macht – Spel.
Vaste lezers ontvangen bij verschijnen een mailtje met info over de inhoud. Aan- en afmelding via ‘Contact’. Reacties zijn welkom via de reactieruimte onderaan ‘Vrijdag Zindag’.
Reageren
- Login of registreer om te kunnen reageren
