Goya

Francisco José De Goya y Lucientes, kortweg Goya was, net zoals Velázquez een eeuw eerder, portretschilder van de Spaanse Koninklijke familie. Daarnaast maakte hij etsen over de gruwelen van de oorlog, de Napoleontische invasie vanaf 1808. Goya hoorde qua stijl tot de Romantiek, maar hij was ook beïnvloed door het Verlichtingsdenken.

Goya wordt geboren in een klein dorpje, Fuendetodos, in de buurt van Zaragoza in Aragón op 30 maart 1746. Zijn vader was schilder en maakte altaarstukken. Zijn moeder was afkomstig uit een vooraanstaande Spaanse familie. Op zijn dertiende gaat hij in de leer bij de schilder José Luzan, een vriend van zijn vader. Vier jaar later vertrekt hij naar Madrid, waar hij een prijs hoopt te winnen op de Academie der Kunsten.

De Spaanse Inquisitie

Hij krijgt niet de prijs, maar maakt wel kennis met Francisco Bayeu, een hofschilder, die zijn leermeester wordt. Hij trouwt met zijn zus, Josefa Bayeu. Een aantal jaren later wordt Goya aangenomen als eerste schilder bij het Spaanse Hof.  Hij portretteerde de Spaanse Koninklijke Familie op tal van schilderijen. Op de eerste plaats Karel IV van Spanje en vervolgens Ferdinand VII van Spanje.

De Spaanse Inquisitie was machtig. Ze bemoeide zich ook met zijn werk. Bij het Koningshuis en de Spaanse geestelijken die hij vastlegde, was er geen probleem, maar dat was er wel voor zijn vrijere werk, de etsen. Die liet hij in grote oplagen drukken. Ze werden vervolgens verhandeld in vele steden, ook buiten Spanje.

La Maja

Hij maakte naast de etsen ook schilderijen over historische gebeurtenissen en ontwierp vrolijke scènes in rococostijl voor gobelins, wandtapijten. Twee van Goya’s meest beroemde schilderijen zijn La Maja Desnuda (de naakte Maja) en La Maja Vestida (de geklede Maja). Maja was de naam voor een knap meisje uit het volk. De twee schilderijen beelden dezelfde vrouw uit, in dezelfde pose, de ene keer gekleed, en de andere keer naakt.

Dat de vrouw de kijker recht aankeek, was bijzonder schokkend, nog schokkender dan het feit dat ze geen Griekse godin was. De Inquisitie was gealarmeerd en Goya werd onderworpen aan strenge verhoren en stevige waarschuwingen. Niettemin liet Goya zich daardoor niet intimideren. Hij was niet bang aangelegd

Los Desastres de la Guerra

 In de serie etsen Los Caprichos toont hij zijn afschuw van de corruptie binnen de Kerk.  In 1792 wordt hij ernstig ziek en houdt hier een blijvende doofheid aan over. Dit is een keerpunt in zijn leven. Vanaf dat moment maakt hij veel donkere en pessimistisch getinte schilderijen.  Na de bezetting van Spanje door het leger van Napoleon trekt hij zich terug in zijn Quinta del Sordo (De villa van de dove).

De bloedige Napoleontische invasie vanaf 1808 is terug te zien in zijn werken, met name in de serie etsen Los Desastres de la Guerra, de gruwelen van de oorlog, die hij in de jaren 1810-1814 maakte. Ze tonen de gruwelen die van beide kanten werden begaan.  

Ondermijning tradities

Na het vertrek van de Fransen kwam het repressieve Spaanse Koninklijke regime weer terug. Geen van de verworvenheden van de Franse revolutie vond ingang in Spanje, zoals dat in Nederland wel gebeurde. Goya ging in vrijwillige ballingschap naar Frankrijk.  Hij stierf in 1828 in Bordeaux. In 1901 werd zijn stoffelijk overschot naar Spanje overgebracht, waar het in 1919 werd bijgezet in de Ermita de San Antonio de la Florida in Madrid.  

Het werk van Goya, met name het latere werk, heeft de kunst danig beïnvloed. Het ondermijnde tradities en liep vooruit op het expressionisme en het surrealisme. De Zwarte schilderijen die hij op het eind van leven schilderde, maakten grote indruk op latere kunstenaars. Zij ontleenden er veel aan. Manet bijvoorbeeld nam het principe van scherpe voorgrond en vagere achtergrond over.

Afbeelding 1: Goya geschilderd door Vicente López Portaña

 

Functie / titel:
schilder
Geboorte- en sterfdatum:
30 maart 1746 / 16 april 1828
Plaats geboorte:
Fuendetodos
Plaats sterven:
Bordeaux
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Fuendetodos, Madrid, Bordeaux

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0