Jacob van Campen
Jacob van Campen werd in 1595 in Haarlem geboren als zoon van regent Pieter van Campen. Hij bezocht de Latijnse school en werd opgeleid als schilder en architect. In 1614 werd Van Campen lid van het Haarlemse schildersgilde. Hij was echter vooral actief als architect: hij ontwierp onder andere het Mauritshuis in Den Haag, de Nieuwe Kerk in Haarlem en de (afgebrande) Amsterdamse Schouwburg aan de Herengracht.
Van Campen was een bemiddeld persoon, waardoor hij zelf een studiereis naar Italië kon bekostigen. Daar maakte hij kennis met het werk van Andrea Palladio, die er strikte klassieke normen op na hield in zijn architectuur. In navolging hiervan begon Van Campen ook nauwgezet klassieke vormentaal toe te passen in ontwerpen voor Nederlandse gebouwen. Van Campen legde met zijn bouwstijl de grondslag voor het Hollands classicisme.
Woonhuizen
Het eerste project van Van Campen in Amsterdam was het dubbele woonhuis voor de gebroeders Coymans (1625). Op de gevel van dit nogal brede pand paste hij de klassieke ordening nog zeer onzuiver toe. Van Campen besloot dat de smalle, hoge Amsterdamse woonhuizen te kleinschalig waren voor een goede classicistische vormgeving. Hij werkte daarom aan een aantal grootschaliger projecten, zoals het Rembrandthuis en het voormalige Burgerweeshuis. Dit laatste pand werd door Van Campen voorzien van kapitelen op de Ionische pilasters. Met voluten die schuin uitstaken op de hoeken, in plaats van uit de zijkant, waren de zogeheten 'Van Campenkapitelen' geboren.
Stadhuis
Door de jaren heen steeg de status van Van Campen zo, dat graaf Johan Maurits hem vroeg om samen met Pieter Post een woonpaleis te bouwen aan de Haagse Hofvijver. Het Mauritshuis (1640) werd een toonbeeld van harmonieuze proporties en zuivere symmetrie. Samen met Pieter Post werkte hij ook aan de verbouwing van Paleis Noordeinde in Den Haag. Zijn belangrijkste werk was het stadhuis op de Dam, het huidige Koninklijk Paleis op de Dam. Dit bouwwerk is zuiver classicistisch, met een heldere opzet en een harmonieuze samenhang, volledig ontworpen in overeenstemming met de ideale klassieke verhoudingen. Het was destijds het grootste publieke bouwwerk ter wereld en moest de welvaart van de hoofdstad uitstralen.