Karel van Gelre (1467 – 1538)

Karel van Gelre's leven mag gerust turbulent worden genoemd. Als kind ontvoerd, elders, aan een buitenlands hof opgevoed bracht hij het uiteindelijk tot heerser over een groot aantal Nederlandse gewesten. Zijn wieg stond in Grave, hij stierf in Arnhem. In de Sint Eusebiuskerk in Arnhem is zijn graftombe te bewonderen.

Hij was de zoon van Adolf van Egmond, hertog van Gelre en graaf van Zutphen en Catharina van Bourbon. Als zesjarige (1473) werd Karel tijdens de belegering van Nijmegen door Karel de Stoute (1433-1477) naar Gent ontvoerd. Hij werd opgevoed aan het Bourgondische hof. Hij vocht mee tegen de legers van de Franse koning Karel VIII. Bij de Slag bij Béthune (1487) werd hij gevangen genomen.

In 1492 kwam hij vrij. Bij terugkomst in Gelre werd hij gehuldigd en als hertog erkend. Hij was toen negentien jaar. Vanaf dat moment ontpopte hij zich als een ware strateeg. Zijn grondgebied breidde hij vanuit Gelre en Zutphen uit naar Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen. Karel van Gelre streed met veldheer Maarten van Rossum aan zijn zijde, 'de Gelderse Attila' genoemd tegen de Habsburgers. De strijd maakt deel uit van de Gelderse oorlogen, cruciaal in de vorming van de latere Nederlandse eenheidsstaat.

Karel van Gelre was de laatste feodale heerser in de Nederlanden. Hij bezat de vingerspitzen om op het juiste moment vrede te sluiten of een gesloten overeenkomst weer te verbreken. Daarbij maakte hij optimaal gebruik van Europese machtverhoudingen. Wanneer nodig riep hij Franse steun in. Toen er 1504 niets anders opzat gaf hij zich over en sloot vrede met de Habsburgers en met Philips de Schone. Deze had in 1502 Arnhem veroverd. In zijn eigen verloren gegane kasteel Rosendael moest hij zeer venederend voor Philips knielen: de zogenaamde 'knieval van Rosendael'. Een voorwaarde van de overeenkomst was dat Karel uit Gelre wegmoest en aan het Spaanse Hof zou gaan verblijven. Hij reisde mee naar Antwerpen. Maar zodra de kust in 1505 weer veilig was, omdat Philips naar Spanje was vertrokken, keerde hij naar Gelre terug. Daar hervatte hij zijn regering als hertog.

Paard van Troje

Philips overleed in 1506 in Spanje. In de daaropvolgende jaren wist Karel Gelre te heroveren. De troepen van Margaretha van Oostenrijk versloeg hij, ondanks de maandenlange belegering van de Gelrese stad Venlo. De stad bleek onneembaar. Margaretha koos eieren voor haar geld en erkende Karel als hertog van Gelre (1513). In 1514 slaagde Karel erin soldaten Arnhem binnen te smokkelen met een soort paard van Troje en de stad zo terug te veroveren.

In 1515 besteeg Karel V de troon van Spanje. Karel van Gelre kreeg fikse tegenstand van deze naamgenoot. Door het bondgenootschap met Frankrijk en de strijd die de Habsburgers op andere fronten moesten leveren, kon hij het toch lang tegenstand bieden. In 1522 - 1523 bracht Karel van Gelre Groningen, Drenthe en Friesland onder zijn heerschappij. 

Zijn veldheer "Attila' Maarten van Rossum plunderde in 1528 Den Haag. In Holland en Utrecht waren ze inmiddels compleet klaar met de Gelresen. Margaretha van Oostenrijk bracht andermaal een grote troepenmacht op de been. Nog in dat zelfde jaar werd de voor Gelre ongunstige Vrede van Gorkum gesloten. Na de dood van Karel van Gelre in 1538 kwam het hertogdom in handen van hertog Willem van Kleef. Deze werd echter in 1543 bij het Tractaat van Venlo genoodzaakt het hertogdom af te staan aan Karel V.

Meer informatie en downloaden van de fietsroute Gelders Arcadië:

Sekse:
Man

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0