Michel van der Plas

Schrijver en dichter Bernardus Gerhardus Franciscus Brinkel is op 23 oktober 1927 in Den Haag geboren en hij overleed onlangs, op 21 juli in Leidschendam op 85-jarige leeftijd. Al op jonge leeftijd is Ben Brinkel het pseudoniem Michel van der Plas gaan gebruiken. In eerste instantie omdat hij in het geheim enkele gedichten wilde publiceren. Dit pseudoniem heeft hij zijn hele verdere leven gebruikt. Hij ging zelfs zover, dat deze naam in zijn paspoort stond.

Zijn vader handelde in textiel en woonde samen met zijn vrouw en zes kinderen op het adres Weimarstraat 325. Ben, zoals hij genoemd werd, was het derde kind. Op nummer 300 in dezelfde straat stond de Engelbewaardersschool en hier heeft hij zijn lagere schooltijd doorgebracht. Het gebouw dat er nog steeds staat is van 1922 tot 1995 als katholieke school voor middenstandskinderen gebruikt. Naar ik begrepen heb is er op dit moment weer een school in gehuisvest. Hoewel zijn vader het liefst gezien had dat Ben ook de handel in zou gaan, gaf hij als twaalfjarig knulletje aan dat hij priester wilde worden en zo kwam hij op het kleinseminarie Hageveld in Heemstede terecht. Qua niveau was zo’n opleiding met het gymnasium te vergelijken. Ondanks het feit dat hij tot de betere leerlingen behoorde heeft hij deze opleiding niet afgemaakt. Als hij maar even de kans kreeg, schreef hij gedichten, soms zelfs tijdens de les.

Elseviers Weekblad

De directie van dit seminarie was van mening dat het schrijven van gedichten niet bij een priester paste. Men vond zoiets veel te aanmatigend. Toen hij de mogelijkheid kreeg enkele gedichten in een tijdschrift te publiceren deed hij dit onder de schuilnaam Michel van der Plas. Toch is dit uitgekomen en er werd hem te verstaan gegeven dat hij beter kon vertrekken. Hij zat inmiddels in het vijfde jaar. Hij heeft nog geprobeerd zijn studie in Nyenrode af te ronden, maar hier is hij als opstandige leerling ook weggestuurd. Inmiddels had hij zijn toekomstige vrouw Cella de Jong leren kennen. In 1949 ging hij als journalist bij Elseviers Weekblad werken en hier heeft hij in diverse functies tot aan zijn pensioen gewerkt. In dat jaar is hij in Amsterdam gaan wonen, maar na zijn trouwen in 1952 keerde hij weer terug naar Den Haag. Na vijf jaar verhuisden ze naar Aerdenhout en hier is hun zoon Theo geboren. Hij kreeg voor zijn werk enkele prijzen waaronder de Jan Campertprijs en 1998 werd hem in Nijmegen een eredoctoraat toegekend. Enkele jaren geleden is hij in Leidschendam-Voorburg gaan wonen en hier is hij op 21 juli jongstleden overleden.

Veelzijdig talent

Ik waag me er niet aan om een overzicht van zijn werk te geven. Daar is geen beginnen aan. Hij heeft alleen al zo’n tachtig boeken op zijn naam staan, waaronder een groot aantal biografieën en dichtbundels.  Daarnaast is er ook nog zijn journalistieke werk en last but not least de teksten die hij schreef – al of niet in liedvorm – voor bekende cabaretiers als Wim Sonneveld, Frans Halsema, Wim Kan en, niet te vergeten, Godfried Bomans, al kun je je afvragen of de laatste een cabaretier was. Kortom, een zeer uitgebreid oeuvre. Toch is er iets wonderlijks aan de hand. Veel van deze teksten worden aan anderen toegeschreven. Door zijn bescheidenheid heeft hij hier overigens zelf ook wel enigszins aan meegewerkt. Ik geef een voorbeeld:

‘Ik zit mij voor het vensterglas

Onnoemelijk te vervelen.

Ik wou dat ik twee hondjes was,

Dan kon ik samen spelen.’

Ik heb nooit beter geweten of deze tekst is door Godfried Bomans bedacht. In diverse publicaties staat zijn naam er dan ook onder. Mis. Michel van der Plas heeft dit versje geschreven, al gebiedt de eerlijkheid wel te vertellen dat het om een bewerking van een Duits versje gaat.

En wat dacht u van het door Wim Sonneveld gezongen Tearoom tango en De Scheveningse tram? De liedjes Kees en Voor haar, meesterlijk gebracht door Frans Halsema? Allemaal door Michel van der Plas geschreven, al gebeurde dit soms samen met iemand anders, maar die ander voegde slechts een enkele zin, een enkel woord toe. Zo vond Wim Sonneveld het refrein van Tearoom tango  veel te braaf en stelde hij voor Je hebt me belazerd toe te voegen. Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan, voorbeelden te over. Vaak werd zijn naam niet eens vermeld op platenhoezen en in publicaties. Michel was er de man niet naar om hier – bijvoorbeeld via een rechtszaak – werk van te maken en daar is weleens misbruik van gemaakt.

Regentesselaan

Het was nog niet eens zo eenvoudig om uit de enorme hoeveelheid teksten die hij geschreven heeft een gedicht te halen dat als voorbeeld kan dienen. Bovendien zocht ik een tekst die met Den Haag te maken heeft en zo kwam ik bij het gedicht Regentesselaan. Op het adres Regentesselaan 176 heeft van 1900 tot aan zijn dood in 1938 de dichter Willem Kloos gewoond. Achteraf gezien een wat tragische figuur. Hij heeft enkele prachtige sonnetten geschreven maar daar is het helaas bij gebleven. Een ervan begint met de zinnen

‘Ik ween om bloemen in

den knop gebroken

En voor den uchtend  van

haar bloei vergaan’

Wie van u op een middelbare school gezeten heeft zal deze regels niet voor het eerst zien. Een tweede voorbeeld begint als volgt:

‘Ik ben een God in ’t diepst van

mijn gedachten,

En zit in ’t binnenst van mijn

ziel ten troon’

Uitgaande van deze tekst schreef Michel van der Plas een gedicht. Vooral de laatste twee zinnen – de ironie druipt eraf – zijn van grote klasse.

Regentesselaan

Wat heeft ons op die morgen

doen lopen langs de Regentesselaan,

waar ons de blaren om de oren vlogen?

Waar kwamen we in ’s hemelsnaam vandaan?

Hoe dan ook, er kwam een mannetje aan

waardoor je blik opeens werd aangezogen,

een en al zwarte hoed en zwarte ogen,

voorzichtig schuifelend, - en jij bleef staan.

Kloos, zei je, toen hij bij het hoekje kwam –

een hoopje mens, maar toch een zo geachte,

dat je, eerbiedig, op een afstand wachtte,

en, ongezien door hem, je hoed afnam.

Daar ging een god in ’t diepst van zijn gedachten

naar P. van Haasdrecht voor

 een half ons ham.’

 

Carl Doeke Eisma

www.deoud-hagenaar.nl 

Bijnaam / pseudoniem:
pseudoniem van Ben Brinkel
Functie / titel:
schrijver
Geboorte- en sterfdatum:
23 oktober 1927 / 21 juli 2013
Plaats geboorte:
Den Haag
Plaats sterven:
Leidschendam
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Den Haag, Heemstede, Amsterdam, Aerdenhout, Leidschendam
Persoonscategorie:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0