Inleiding
BOERDERIJ 'De Vlaardingse Schouw' uit het laatste kwart van de negentiende-eeuw, met een zeventiende-eeuwse kern. Het pand is waarschijnlijk gesticht in de zeventiende eeuw als gerechtshuis van Zouteveen en was tevens in gebruik als taveerne. Over de Vlaardinger vaart heeft zich ter hoogte van het gerechtshuis een overzetveer bevonden. Later is het gerechtshuis ook gebruikt als vergaderruimte voor de omringende visserijschappen. In het laatste kwart van de negentiende eeuw is het pand in Ambachtelijk-traditionele trant tot boerderij verbouwd, waarbij aan beide zijden in langsrichting respectievelijk een spoelkeuken, een stal en een schuur werden aangebouwd. Waarschijnlijk is toen ook een nu verdwenen opkamer ingebouwd. Van het gerechtshuis zijn de hoofdvorm, enkele details en de buitenmuren bewaard gebleven. De stalramen aan de achterzijde met decoratieve radiaalroedeverdeling zijn afkomstig uit het oude raadhuis van de gemeente Nootdorp.
De boerderij herbergt tegenwoordig een kunstcentrum.
Omschrijving
Boerderij bestaande uit een centraal volume op rechthoekige plattegrond opgetrokken in gele IJsselsteen in kruisverband, met aan weerszijden aanbouwen. Alle bouwdelen zijn afgesloten met zadeldaken met de noklijnen parallel aan de Vlaardinger vaart. De iets bredere stal rechts steekt aan de achterzijde uit. Het zadeldak met steekkap over het centrale volume, het voormalige gerechtshuis, heeft rietdekking. Het dak van de schuur ter linker zijde heeft rode Oudhollandse pannen en de spoelkeuken ter rechter zijde heeft gesmoorde kruispannen op het dakschild aan de zijde van de weg en rode Oudhollandse pannen. Langs de dakrand een houten bakgoot. In het metselwerk staafankers. De plint is over de lengte van het middenvolume gepleisterd. De wit gesausde voorgevel heeft een topgevel onder een afgewolfde steekkap, met een vierruits raam (oorspronkelijk een klapraam) boven een korfboog die de oude ingang markeert. Aan weerszijden twee zestienruits schuifvensters. De voorgevel van de rechts aangebouwde stal heeft een, vermoedelijk herplaatste, opgeklampte eikenhouten deur onder een tweeruits bovenlicht, een stichtingssteen, een zesruits schuifvenster, een klein vierruits raam en twee stalramen met ijzeren facetroedeverdeling. In de kopgevel van de stal een nieuwe gedeelde deur in de oude sponningen, een getoogd achtruits stalraam, een luikje en op de zolder twee meer recente zesruits stolpstellen, waarvan de linker ter plekke van een houten luik. Het zadeldak is voorzien van windveren. De kopgevel van het hoger opgetrokken middendeel heeft een klein vierkant raam.
De achtergevel heeft in de na inundatieschade tijdens WO II nieuw opgemetselde stalmuur, twee gietijzeren ronde ramen met decoratieve radiaalroedeverdeling. Het uitstekende deel van de stal heeft een opgeklampte deur onder een tweeruits bovenlicht. Verder in de achtergevel een zesruits stalraam, een nieuw raam in de opkamer en een nieuwe dakkapel. In de kopgevel van de schuur een nieuwe deur met bovenlicht in oorspronkelijk kozijn en twee halfronde stalramen met radiaalroedeverdeling onder rollagen. In het hoger opgetrokken middendeel een negenruits klapvenster en vlechtingen.
In het interieur zijn onder meer nog aanwezig de zeventiende-eeuwse raveling van de schouw, een negentiende-eeuwse kookpot met een luik erboven, waarachter hammen te drogen hingen, enkele eikenhouten vloerdelen op de zolder, enkele tegels uit de twee kamers, die zijn hergebruikt in de spoelkeuken.
In de schuur is nog een betonnen bak aanwezig voor het doorspoelen van het toilet.
Waardering
Boerderij "De Vlaardingse Schouw" van algemeen belang vanwege cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden.
- De boerderij is van cultuurhistorische waarde vanwege de geschiedenis van het pand die verbonden is met de bestuurlijke geschiedenis van Schipluiden en omgeving. Als een type bestuursgebouw in de polder heeft het pand tevens uniciteitswaarde.
- De boerderij heeft architectuurhistorische en bouwhistorische waarde vanwege de afleesbare bouwgeschiedenis van een in kern zeventiende-eeuws pand tot negentiende-eeuwse boerderij.
- De boerderij heeft situeringswaarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Vlaardinger vaart.
Het voorm. rechthuis van Zouteveen (Vlaardingsekade 57), gelegen ten zuiden van Schipluiden bij de ‘Vlaardingse Schouw’, ligt parallel aan de dijk. Dit gebouw met 17de-eeuwse kern heeft dienst gedaan als rechtshuis annex taverne bij het overzetveer. Het nabijgelegen gemaal ‘Vockestraet’ (Vlaardingsekade 59) werd in 1883 gebouwd als stoomgemaal naar plannen van P.A. Korevaar. De elektrificatie met een Jaffacentrifugaalpomp volgde in 1919.
