Bovenleidingportalen Spoorlijn Hilversum-Utrecht

Inleiding

BOVENLEIDINGPORTALEN uit 1938 in het baanvak Utrecht-Hilversum. Het baanvak werd in 1863 door de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) aangelegd. Naast genoemde plaatsen had in 1874 alleen Maartensdijk een halte. In 1938 werden de betonnen bovenleidingportalen ontworpen voor de electrificatie van het twaalf kilometer lange baanvak vanaf de spoorwegovergang aan de Oude Amersfoortseweg in Hilversum tot in Utrecht bij het zwembad bij Blauwkapel. Er werd gekozen voor beton vanwege metaalschaarste. De bogen werden ontworpen door ingenieur J.L.A. Cuperus van de Nederlandse Spoorwegen en vervaardigd door Wernink's Betonmaatschappij te Leiden. De montage, vanaf 1941, gebeurde ter plaatse. Er werden 188 portalen vervaardigd in twee typen: open en gesloten. De gesloten portalen zijn in principe om de 1,5 kilometer geplaatst ter bevestiging van extra afspankabels. De open portalen spaarden materiaal en bevorderden het zicht op de seinen.

Omschrijving

De bovenleidingportalen van gewapend beton hebben de vorm van spitsboogvormige spanten en zijn geconstrueerd uit twee geprefabriceerde halve boogdelen die ter plaatse zijn gemonteerd. Tussen de 166 portalen met een open raamwerkconstructie zijn om de 1,5 kilometer dichte portalen geplaatst. De metalen geleiders in het hart van de boog zijn V-vormig.

Waardering

De bovenleidingportalen uit 1938 zijn van algemeen belang vanwege de architectuur-, cultuurhistorische en typologische waarde als gaaf bewaarde en zeldzame voorbeelden van geprefabriceerde betonnen spoorwegportalen in Nederland. De bovenleidingportalen zijn van stedebouwkundig belang vanwege de zeer beeldbepalende situering langs de spoorlijn van Hilversum naar Utrecht.