Inleiding
CONCIERGEWONING uit 1896-1897, behorend tot het museumcomplex "Tsaar Peterhuisje". De ramen zijn binnen de oorspronkelijke kozijnen vernieuwd. De aangebouwde houten schuur aan de achterzijde is voor de bescherming van ondergeschikt belang.
Omschrijving
Op rechthoekig grondplan opgetrokken conciërgewoning van twee bouwlagen onder een met rode geglazuurde kruispannen gedekt zadeldak. Het buitenmuurwerk is opgetrokken in rode machinale baksteen waalformaat in kruisverband met snijvoeg, afgewisseld met banden van gele verblendsteen ter hoogte van de onder- en bovendorpels van gevelopeningen en boven de omgaande plint. Het muurwerk wordt verder verlevendigd door blokken van gele verblendsteen op de gevelhoeken, ter weerszijden van de vensters en in de ontlastingsbogen. De plint is gemetseld in rode waalklinkers waalformaat in kruisverband met snijvoeg, en voorzien van een afzaat van oranjerode profielsteen. De voor- en achtergevel hebben een gering dakoverstek op geprofileerde balkeinden afgesloten door windveren met een geschulpte onderrand. De zijgevels worden afgesloten door een gootlijst op geprofileerde klossen.
In de eerste bouwlaag van de symmetrische voorgevel (O) een door een middenstijl in tweeën gedeeld venster ontlast door een segmentboog met een boogvulling van gele en rode baksteen. De tweede bouwlaag is voorzien van een rondbogig spaarveld waarbinnen een door sierkoppen van gele verblendsteen geflankeerd venster onder een vergelijkbare boogvulling als beneden. Zowel de rondboog boven het venster als die van het spaarveld is voorzien van blokken gele verblendsteen. Bovenin de voorgevel bevindt zich een kleine, door gele verblendsteen omgeven rondnis en een geprofileerde makelaar.
In het midden van de rechterzijgevel (N) leidt een hardstenen trap van drie treden naar de voordeur, een paneeldeur onder een afdak in de vorm van een zinkgedekt zadeldak voorzien van een makelaar en gesneden windveren. Dit afdak kraagt op drie korbeeltjes uit boven een uitgemetselde deuromlijsting gevormd door een segmentboog rustend op lisenen voorzien van banden van gele verblendsteen. Boven het afdak bevindt zich een klein getoogd venster. De rechterzijgevel heeft verder links een enkel venster en rechts een tweedelig venster als in de voorgevel. De linkerzijgevel (Z) is gesloten.
De achtergevel (W) heeft in het midden een uitgemetseld en gecementeerd rookkanaal. Ter weerszijden hiervan bevindt zich op de eerste verdieping een venster. Op de begane grond heeft de achtergevel links een venster en rechts een kleine gecementeerde uitbouw onder een plat dak.
Opvallend in het interieur is dat in plaats van een houten dakbeschot het dakvlak tussen de gordingen en de spantbenen met een laag cement afgewerkt is. Dat de dakoverstekken boven de voor- en achtergevel aan de onderkant op dezelfde wijze afgewerkt zijn doet vermoeden dat deze cementlaag oorspronkelijk is. Wellicht werd voor dit materiaal gekozen om brandgevaar zoveel mogelijk tegen te gaan.
Waardering
De conciërgewoning is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het museumcomplex "Tsaar Peterhuisje".
Het museum Czaar Peterhuisje (Krimp 23-24) bevat het vroeg-17de-eeuwse houten huisje waarin tsaar Peter de Grote woonde tijdens zijn verblijf te Zaandam in 1697. In het ondersteunende houten raamwerk zijn elementen uit de Russische houtbouw verwerkt. Het huisje is geplaatst in een in opdracht van tsaar Nicolaas II door G.B. en A. Salm ontworpen hal in neorenaissance-stijl (1896-'97). Cartouches vermelden de jaren van de twee bezoeken van de tsaar aan Zaandam (1697 en 1717) en de geveltop wordt bekroond door een hardstenen Russische keizerskroon. De naastgelegen beheerderswoning en de ommuring dateren ook uit circa 1897.
