Den Haag - De Ridderzaal

Horizontal tabs

Beschrijving

Hoewel de Ridderzaal, die vroeger ‘Grote Zaal’ of ‘Nieuwe Zaal’ genoemd werd, er oud uitziet, heeft hij er eeuwenlang anders bij gestaan. In de 19e eeuw heeft men allerlei gebouwtjes die er in de loop der eeuwen bijgebouwd waren, verwijderd en de middeleeuwse gevel voor een groot deel gereconstrueerd.

Het Grafelijk Paleis

De Ridderzaal en de dwars daarachter gebouwde ‘Oude Zaal’ of ‘Rolzaal’ en de vierkante ‘De Lairesse-vleugel’ daar weer achter vormden samen het Grafelijk Paleis. Over de geschiedenis van het gebouw bestaan verschillende theorieën. Zeker is dat Floris IV op 16 november 1229 een hoeve kocht die bij een duinmeer lag. Deze hoeve was rond 1204 erg beschadigd tijdens de ‘Loonse oorlog’.  Vermoed wordt dat deze hoeve gestaan heeft op de locatie van het latere Binnenhof.

Jachthuis

De Graven van Holland bezaten al een Jachthuis bij de Hofvijver in 1097. Het was een groot gebouw van steen dat 600 jaar is blijven staan. Het stond ter hoogte van de Plaats aan de Haagse Beek (de Haragha). Het was omgeven door wallen en grachtjes. Hoewel de woning van de Graven stevig genoeg was om tot het eind van de 17e eeuw te blijven staan, hebben de graven toch gekozen voor een nieuwe woning.

Inspiratie uit Vlaanderen

Floris’ zoon,  Rooms Koning Willem II en kleizoon Floris V hebben de hoeve vervangen door een indrukwekkend paleis van steen. Het bovenste deel van het gebouw en de twee – 36 meter hoge – ronde torens zijn de oudste onderdelen van de huidige Ridderzaal. Het protaal en de twee torenspitsen dateren uit de 19e eeuw (circa 1880).Ik schat in dat de oorspronkelijke situatie te vergelijken is geweest met de situatie in Gent in Vlaanderen. Zie de foto van het kasteel van Gent ‘Gravensteen’, gebouwd tussen circa 800 en 1180.

Continue constructie en reconstructie

De Ridderzaal was een indrukwekkend stenen gebouw. Het werd omgeven door muren en torens en was gelegen in een dubbele grachtengordel, waarbij in het midden van de 14e eeuw enkele grachten werden samengevoegd tot de Hofvijver. In de eeuwen die volgden werden de muren en poorten voor een groot deel gesloopt en vervangen door andere (regerings)gebouwen en brede straten voor het verkeer.

Fontein

Alleen de Oude Zaal en de Grote Zaal (Ridderzaal), de Haagtoren en de 15e eeuwse verdedigingstoren (het torentje van de Eerste Minister) en een oude poort (gevangenpoort) bleven bewaard. De beroemde fontein, met het beeld van Willem II, is in 1885 geschonken door Jhr. Victor de Stuers en 86 andere inwoners van Den Haag als dank voor de restauratie van de Ridderzaal. De tekst op de fontein luidt:

Ter nagedachtenis aan den Graaf van Holland, Koning Willem II, den begunstiger der Stedelijke Wijsheden, den beschermer der Kunst, den stichter der kastelen van ’s Gravenhage en Haarlem.

Afbraak van het complex

Vóór de verbouwing van 1860 zijn er plannen geweest om het hele complex af te breken. Een tekening uit de 19e eeuw laat een enorm neo-classisistisch gebouw zien, gelegen aan de Hofvijver. Hagelwit en lijkend op de Amerikaanse regeringsgebouwen. Over de Hofvijver was in de plannen een witte brug bedacht en het eiland was naar het midden verplaatst. De brug zou over het eiland heen lopen. Eerlijk is eerlijk, de tekeing is indrukwekkend. Deze planne waren echter te duur voor Nederland en niet uitvoerbaar. De Tweede Kamer heeft, met één stem meerderheid – halverwege de 19e eeuw besloten om de Ridderzaal en de daarachter gelegen gebouwen niet te slopen, maar te behouden. Gelukkig maar.

Italiaans paleis

Het was niet voor het eerst dat men de Ridderzaal wilde afbreken, want ook in de 17e eeuw waren er al plannen voor de sloop van het gebouw. Stadhouder Prins Maurits wilde er een paleis in Italiaanse Stijl voor in de plaats hebben. De financiële middelen ontbraken er toen echter voor en Maurits nam genoegen met een uitbreiding van het oude Stadhouderlijke Kwartier met een naar hem genoemde toren.

Bescheiden Staten van Holland

De Stadhouders, vanouds vertegenwoordigers van de Graaf van Holland, later de Koning van Spanje, hadden hun hoofdzetel in de gebouwen in de hoek van de Hofvijver en het Buitenhof. De situatie bleef ongewijzigd toen de Staten van Holland de Spaanse Koning afzwoeren als landsheer (1581). In tegenstelling tot hun nieuwe machtspositie bleven de Staten van Holland zelf vooralsnog gehuisvest in een vrij bescheiden gebouw aan de Hofvijver. Pas in het eerste stadhouderloze tijdperk (na de dood van Willem II in 1650) zou de nieuwe Statenzaal in gebruik genomen worden.

Naar het westen

Ten tijde van Stadhouder Prins Frederik Hendrik was het Binnenhof nog echt een Stadhouderlijk Hof. Hoewel Frederik Hendrik eigenlijk slechts gebruiker van een ‘dienstwoning’ was, ondernam hij diverse initiatieven ter verbetering van de gebouwen en de omgeving. Hij was hierbij vooral beïnvloed door het Parijs van Hendrik IV. Op het Binnenhof zelf waren diverse andere regeringslichamen gehuisvest, zoals de Staten van Holland, het Hof van Holland, de Rekenkamer en de Staten-Generaal. Tot ongeveer 1630 lag het Binnenhof nadrukkelijk gericht op het westen, in de richting van het Buitenhof en het dorp Den Haag. De enige echte toegang tot het Binnenhof lag dan ook aan de westkant. Aan de oostzijde lagen een oude moestuin en een boomgaard.   

Paardenstal

De Ridderzaal was na het tijdperk van de Graven niet meer in gebruik als paleis. Het is daarna gebruikt als stal, als kazerne en zelfs een tijdlang als loterijhal. In 1994/1995 heeft de Eerste Kamer in de Ridderzaal vergaderd, omdat op dat moment de vergaderruimte van diezelfde Eerste Kamer gerestaureerd werd. De Ridderzaal wordt nu alleen nog maar gebruikt voor bijzondere bijeenkomsten, zoals de opening van de Staten-Generaal. Ook is er regelmatig een rondleiding.

Werelderfgoedlijst

In 2006 is de Ridderzaal verbouwd. De zaal is prachtig geworden. De Haagse Stadspartij met als raadslid Joris Wijsmuller heeft op 2 november 2006 tijdens een raadsvergadering een motie ingediend om te onderzoeken of het Binnenhof op de Werelderfgoedlijst te krijgen is. Naast het Binnenhof gaat het om de Hofvijver, de Gevangenpoort en het Mauritshuis. De motie werd door de gehele gemeenteraad aangenomen.

“Denckt aen het hoogh gebouw van balcken vergebrocht, Dat geen vervuyl en kent noch Sinnewebs gedrocht. Denckt aen het trotsch gewelf van Hollands oude Heeren, Daer duysend Menschen daegs en duysent in verkeeren, Daer dack en muren toe gekropt zyn met de pracht Van Spaensche vendelen by Willem t’huysgebracht, By Maurits menighmael, by Frederick om ’t beste ….”    Constantijn Huygens

Vlaggen en vaandels

In de Ridderzaal hingen sinds de onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spaanse overheersing (17e eeuw) de vlaggen van verslagen vijanden. Dat waren Spaanse, maar ook Engelse en Franse vlaggen. Men had ze als trofeeën aan het plafond en de muren bevestigd.

Adres

Binnenhof 4
2513 AA gravenha

Openingstijden

10.00 - 16.00

Telefoonnummer

070-3646144

Facilities

  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0