Den Haag – Nirwana, de eerste flat in Nederland

Horizontal tabs

Beschrijving

Nirwana is een flatgebouw op de hoek van de Benoordenhoutseweg en het Willem Witsenplein, tegenover het Haagse Bos. Het is een rijksmonument, omdat het bij de bouw tussen 1926 tot 1930 de eerste flat was die in Nederland werd gebouwd, naar een ontwerp van de architecten Jan Duiker en Jan Gerko Wiebinga. Zij propageerden dat woontorens dé oplossing zouden worden voor de woningnood in ons land.

Duiker en Wiebinga – en ook hun partner Bernard Bijvoet – vonden hoogbouw zeer efficiënt, hygiënisch (‘licht, lucht en ruimte’), comfortabel en goedkoop te bouwen door het gebruik van beton. Met de plaatsing van de flats in het groen, had je ook nog eens de natuur aan je voeten. Eigenlijk hadden de architecten Nirwana twee keer zo hoog willen maken, maar het Haags gemeentebestuur vond dat de nieuwlichterij in hun stad dan te ver zou doorschieten en stak daar een stokje voor. Het bleef bij 24 appartementen en acht bouwlagen.

Exclusiviteit

Overigens was de Nirwana-flat allesbehalve een voorbeeld van goedkope hoogbouw als oplossing van de woningnood, zoals de architecten voorhielden in hun pamflet ‘Hoogbouw’ uit 1930. De hele opzet van Nirwana was bijzonder exclusief, onvergelijkbaar met de goedkope huurflats die later inderdaad een belangrijk deel van de woningnood gingen lenigen. Het ging bij Nirwana om dure flats die lonkten naar rijke oud-Indiëgangers. Het concept was min of meer uit de Verenigde Staten overgewaaid. Het kleine gebouwtje naast de flat was bedoeld als garage voor een dure Amerikaanse auto van een van de bewoners van het penthouse.

Vuile was

Het gebouw trok veel aandacht doordat het over allerlei toen moderne snufjes beschikte.  Zo hadden de appartementen telefoon, stortkokers voor het afval en voor de vuile was. Er was centrale verwarming. Ook konden de bewoners een maaltijd bestellen bij de centrale keuken die dan via een goederenlift naar boven werd gebracht.

Luistertelefoon

Voor gezinnen met kinderen konden in hun speel- en slaapkamers in- en uitschakelbare ‘luistertelefoons’ worden geïnstalleerd, die ‘elk geluid of rustverstoring op het nummerbord en door loudspeaker ter bestemde wachtcontrole kenbaar maken, zoodat onmiddellijke hulp geboden kan worden.’ Aldus de reclame voor Nirwana. Wel wordt er een beetje beteuterd opgemerkt: ‘Televisie kan nog niet worden geoffreerd’.  Wat daar ook precies mee werd bedoeld, want de eerste publieke tv-uitzending in Nederland liet nog tot 1951 op zich wachten.

Pantoffels

In de ‘bouwrubriek’ van de krant Het Vaderland werd in 1927 een beschouwing aan Nirwana en het ‘nieuwe bouwen’ gewijd. ‘Tal van geriefelijkheden zijn aan deze flats verbonden, geruischloze vloeren, een eigen rosarium, parkaanleg, privé daktuinen, zorg voor kinderen enz. Ofschoon de mechanisatie zeer ver is doorgevoerd, zorgden de architecten  ervoor dat van de poëzie van het leven niets verloren behoeft te gaan. Iedere wooning heeft b.v. een stadsbrievenbus aan huis, zoo dat men zijn gemakkelijke pantoffels niet voor schoenen behoeft te verwisselen om even een brief te posten.’

Tapijt

Indruk maakte ook het concept dat de appartementen per contract konden worden aangepast aan speciale wensen van de toekomstige bewoners. Bekend is het verhaal van de bewoonster die de maten van haar zitkamer liet aanpassen aan die van een geliefd tapijt. Het Vaderland schreef er verder vol bewondering over.  Alsook over de besprekingen met een damesclub ‘die voor zich een deel van een verdieping wenschen ingericht, met voor ieder afzonderlijk een zitslaapkamer, maar bovendien gemeenschappelijke conversatiekamer, eetzaal, schrijf- en leeszalen. Een voorbeeld dat voor een groep heeren navolging kan vinden.’

Nieuwe leefwijze

Bij Jan Gerko Wiebenga (‘Archimedestraat 133, tel. 32530’) konden belangstellenden een brochure aanvragen over het ‘nieuwe wonen in Nirwana’. Over de leefwijze die men zich erbij moest voorstellen schreven de architecten onder meer: ‘Op lichten vingerdruk openen zich voor binnentredenden de vierdubbel vouwende drie meter wijde automatisch weer sluitende spiegelglasdeuren. In de tochtvrije met levend groen versierde zeer ruime hal geeft een portier aan het bureau ministre elke gewenschte informatie, administreert of ontvangt deze per huistelefoon. Na verkregen toestemming geeft de lift tot elke woning toegang, de gesloten liftcabine vrijwaart voor onbescheiden nieuwsgierigheid, omdat de stopplaats alleen bekend is aan de reizigers en aan hen, die bezoek ontvangen.' En zo gaat de lofzang nog vele bloemrijke volzinnen lang verder. Zelfs voor de dagelijke levensmiddelen hoefde een huisvrouw in Nirwana niet de deur uit. ‘Voor haar zijn speciale toonkamers ingericht met groenten, fruit enz. Tegen weer en wind beschermd en waar de leveranciers met hun waar binnenrijden.’ 

‘Verschrikkelijk mooie flat dit’

http://www.youtube.com/watch?v=9eJHCFS0yUY

Dank aan:

Frans Hoynck van Papendrecht, www.deoud-hagenaar.nl

Adres

Benoordenhoutseweg 227
2596 BE gravenha

Telefoonnummer

070-3246109

Facilities

  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0