Den Haag – Voormalig Joods Lyceum Fischerstraat

Horizontal tabs

Beschrijving

In de wijk Transvaal bevond zich het voormalig Joods Lyceum. Het was voor 1941 een leegstaande openbare school. De school werd als lyceum ingericht omdat de Joodse kinderen vanaf 1 september 1941 alleen onderwijs mochten volgen op speciale Joodse scholen. We volgen Corien Glaudemans van het Haags Gemeentearchief.

Eind november 1940 ontsloeg de Duitse bezetter alle Joodse leraren. Negen maanden later, in augustus 1941, kondigde de Duitse bezetter de maatregel af dat Joodse kinderen met ingang van 1 september 1941 alleen nog onderwijs mochten volgen op speciale Joodse scholen met enkel Joodse leraren. Het isoleren van Joden als groep paste in de politiek van de Nazi’s. Joodse leerlingen konden na de zomervakantie van 1941 niet meer naar hun oude scholen terugkeren.

Elders ontslagen Joodse leraren

Het gemeentebestuur van Den Haag besloot voor de Joodse kinderen speciale scholen in te richten. Als onderwijsgebouw voor leerlingen die VHMO (Voortgezet Hoger Middelbaar Onderwijs)- scholen bezochten, werd de leegstaande openbare school met vijftien lokalen in de Fisherstraat 135 in de Transvaalwijk aangewezen. In deze oude school waren in 1939 en 1940 Nederlandse en vervolgens Duitse militairen gelegerd. De school ging de naam Joods Lyceum Fisherstraat dragen.

De leerlingen van de school kregen les van Joodse leraren die elders ontslagen waren. Aan het Joods Lyceum Fisherstraat waren een lyceum (nu VWO), een HBS (nu VWO), een handelsdagschool en een gymnasium verbonden. De handelsdagschool was een administratieve opleiding waarbij handelsrekenen en boekhouden een belangrijk deel het lessenpakket uitmaakten.

Schaarse leermiddelen

Vooral de Joodse leerlingen die afkomstig waren van de Handelsdagschool aan de Waldeck Pyrmontkade volgden deze opleiding. De leerlingen van de andere afdelingen van het Joods Lyceum waren afkomstig van scholen uit heel Den Haag, maar ook van ver daarbuiten. De vijftien meisjes die afkomstig waren van Middelbare Meisjesscholen (MMS), werden op de HBS-afdeling geplaatst.   

De organisatie van de school nam enige maanden in beslag. Op 16 oktober 1941 opende het Joods Lyceum de deuren voor de nieuwe leerlingen. De leermiddelen waren schaars. Het Scheikundig Laboratorium van de Technische Universiteit in Delft stond bijvoorbeeld op verzoek van de leraar scheikunde een aantal benodigdheden af voor het scheikunde-onderwijs.

De school richtte zelf een bibliotheek in. Toen de leiding van het Lyceum aan het Stokroosplein in november 1941 te horen kreeg dat deze onderwijsinstelling op last van de bezetter zou worden afgebroken, kreeg het Joods Lyceum een deel van de materialen van deze school.

Tot 15 april 1943

Het Joods Lyceum Fischerstraat bleef tot 26 november 1942 aan de Fisherstraat 135 gevestigd, daarna verhuisde de school naar vier lokalen in het scholencomplex Bezemstraat 1-3. Hier werd het onderwijs op 2 december 1942 hervat. Deze school bleef hier onder de naam Joodse school voor Voortgezet Onderwijs bestaan tot 15 april 1943. Ook de andere scholen in de Bezemstraat sloten op deze dag de deuren.

In de periode 16 oktober 1941 tot 15 april 1943 hebben aan het Joods Lyceum Fisherstraat/Joodse School voor Voortgezet Onderwijs 267 leerlingen onderwijs gevolgd, van wie er zeker 161 in de Tweede Wereldoorlog zijn omgebracht. Van de 43 leraren hebben er 15 de oorlog niet overleefd  en ook vijf van de acht ondersteunende personeelsleden zijn omgekomen.

Sommige straatdelen van de Fischerstraat droegen tot aan het begin van de 21e eeuw de naam Fisherstraat. Sinds 2002 draagt de hele straat de naam ‘Fischerstraat’.

Adres

Fischerstraat 135
2572 PV gravenha

Facilities

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0