Inleiding
Electrisch GEMAAL voor de bemaling van de riolering van Maassluis, in 1915 in Overgangsstijl gebouwd naar ontwerp van gemeente-architect H. Brand. Het rioolgemaal is gebouwd tegen het dijktalud van de Zuiddijk in de as van de Patijnestraat en heeft een plat dak op dijkniveau, waar vanaf men goed uitzicht heeft op de lager gelegen polderbebouwing van Maassluis. Het gemaal is voorzien van een trap die de Zuiddijk verbindt met de lager gelegen Jokweg.
Omschrijving
Het gemaal is op een rechthoekige plattegrond, boven een betonnen plint, in rode baksteen opgetrokken en telt één bouwlaag met een plat dak op dijkniveau dat geplaveid is met rode klinkers. Het uitzichtpunt op het platte dak is afgezet met een smeedijzeren hekwerk tussen wit gestucte betonnen pijlers met teerlingvormige kapitelen. De bredere hoekpijlers lopen door in de voorgevel van het gebouw aan de Jokweg in de vorm van pilasters. De smallere middenpijlers lopen eveneens door in pilasters maar eindigen op ongeveer twee meter hoogte van de grond en zijn geprofileerd uitgevoerd. De voorgevel is symmetrisch opgebouwd. Aan weerszijden van een rechthoekig venster in het midden, bevinden zich geprofileerde houten deuren met elk zes cassettes en een bovenlicht. Het venster heeft houten kozijnen en een uitkragende betonnen vensterbank. De gevel van het gemaal wordt aan de bovenzijde bekroond door een brede wit gestucte daklijst. Hierop is in zwarte kapitalen de tekst "ELECTRISCHE RIOOLBEMALING MAASSLUIS" aangebracht. Het metalen hekwerk op het dak is zwart geschilderd en heeft tussen de hekspijlen een kransvormig motief in het midden van elk afzonderlijk hekdeel. De zuidwesthoek van het gebouw wordt gemarkeerd door een hoger opgetrokken hoekpijler. Deze zuilvormige bekrachtiging heeft aan de top een verbreding beginnend met een lijst met een gotisch boogmotief en afgesloten door een teerlingvormig kapiteel. Aan de oostzijde bevindt zich op het dijktalud een Noors granieten trap van twintig treden met aan weerszijden eenvoudige stalen trapleuningen.
Waardering
Electrisch gemaal voor de rioolbemaling, van algemeen belang uit typologisch en cultuurhistorisch oogpunt, alsook vanwege de stedenbouwkundige- en beeldbepalend waarde wegens zijn markante ligging op het dijktalud van de Zuiddijk.
Sluizen en gemalen. Aan het einde van de Noordvliet ligt de Monsterse sluis (Veerstraat ong.) met gedenkstenen uit 1559, 1602 en 1889. In dat laatste jaar werd de spuisluis omgebouwd tot een schutsluis met aan weerszijden trappen en een sluiswachtershuisje. De Wateringsesluis (Wip ong.), aan het einde van de Zuidvliet, is een in 1935 herbouwde spuisluis met een gevelsteen uit 1653. In het dijktalud opgenomen is het elektrische rioolgemaal (Jokweg 4), gebouwd in 1915 naar ontwerp van gemeentearchitect H. Brant en voorzien van een plat dak met ijzeren hekwerk en pinakels in jugendstil-vormen. Het gemaal ‘Mr. dr. C.P. Zaayer’ (Vlaardingsedijk 6) op de Boonervliet is een dieselgemaal uit 1928 naar ontwerp van A.C. Kolff en H. van der Kloot Meijburg.
