Omschrijving onderdeel 6: FONTEIN.
Inleiding
Voor de westvleugel gelegen GEDENKTEKEN, in de vorm van een FONTEIN met waterbak en omringende aanleg, gebouwd in 1947 in een expressieve stijl met barokke invloeden. Aangeduid onder nummer 6 op bijbehorende kaart. De fontein werd bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de vestiging te Ede als een cadeau van de Edese bevolking (o.a. de Christelijke Middenstandsvereeniging, Edesche Commerciëlen Club, Vereeniging Voor Vreemdelingenverkeer) aan de directie aangeboden als een erkenning van het grote belang van de fabriek voor de ontwikkeling van de gemeente.
Omschrijving
Voor de situering van de fontein is een locatie gekozen enkele meters vóór en precies op de middenas van de reeds in 1937 geplaatste herinneringsbank. Rechthoekige, betonnen waterbak waarin vier spuwers. Randen op maaiveldniveau afgezet met groen glazuurde keramische vormstenen. Daaromheen lijsten van respectievelijk klinkers en grindtegels. Aan de voor- en achterzijde van de fontein zijn twee rechte paden aangelegd in gelijke materialen. Zij vormen verbindende elementen met de achtergelegen herinneringsbank en de naar het poortgebouw leidende entreeweg. Midden in de waterbak de symmetrisch ontworpen hoofdfontein op ovaal grondplan, die, bij gevulde waterbak, 1.98 meter boven waterniveau oprijst. Sokkel in fel roodbruin geglazuurde baksteen, op de kopse kanten ingevuld met afwisselend een rij koppen en strekken, en bovenlangs afgedekt met een aantal groen geglazuurde keramische vormstenen. Centraal in de sokkel aan de voorzijde een plaquette met in hoog-reliëf de tekst: "AANGEBODEN DOOR DE / BURGERIJ VAN EDE / AAN DE / A.K.U. / BIJ HAAR / ZILVEREN JUBILEUM / JANUARI 1947". Bovenstuk bestaande uit een slank pijlertje in baksteen als voornoemd, aan weerszijden bekleed met sierlijk gestileerde vissenkoppen in groen geglazuurd keramiek en bekroond met een gestileerde vaas in dito materiaal waarin een spuwer.
Waardering
Het GEDENKTEKEN, in de vorm van een FONTEIN met waterbak en omringende aanleg, is van algemeen belang:
- het object heeft cultuurhistorische waarde als illustratie van de vooraanstaande en geaccepteerde plaats die de kunstzijdefabriek zich in 1947 in sociaal-economisch opzicht heeft verworven. Als zodanig getuigt de bank van het belang van de vestiging voor de sociale, economische, culturele en ruimtelijke ontwikkelingen van Ede en omgeving. Daarnaast is het object in typologisch opzicht van belang als bijzondere vorm van gedenkteken;
- het object heeft kunsthistorische waarde als karakteristiek exempel van een product uit de keramische industrie van de jaren dertig en veertig, waarin steeds meer nieuwe en kleurige glazuren ontwikkeld werden, en vanwege de esthetische kwaliteiten van de toegepaste ornamentiek;
- het object heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de logische situering op een voor bezoekers en voorbijgangers goed zichtbare locatie nabij het poortgebouw en de spoorlijn Arnhem-Utrecht.
