Fort Rammekens (Ritthem)

Horizontal tabs

Beschrijving

Op de zuidoostpunt van Walcheren ligt verscholen achter de hoge deltadijk kustfort Rammekens. Het fort werd vroeger ook wel Zeeburg genoemd.

Wanneer je voor de eerste keer op deze plaats komt is de strategische ligging van fort Rammekens geheel onduidelijk: het fort ligt namelijk helemaal niet aan zee. Tijdens een rondwandeling rondom het vestingwerk valt op dat in het muurwerk aan weerszijden van het fort grote rondbogige uitsparingen zitten. Ze geven de plaatsen aan waar de dijken vroeger op het fort aansloten. Fort Rammekens werd namelijk over de zeedijk heen gebouwd. Het lag oorspronkelijk voor de helft in zee, de andere zijde lag op het land. De oude dijk is in later tijd weggegraven.

Bastion

In 1547 werd door de landvoogdes Maria van Hongarije opdracht gegeven om op de zuidoostpunt van Walcheren een fort te bouwen. De plek was in strategisch opzicht gunstig gelegen. Hier begon immers de toegang tot de vaarweg naar Middelburg. Ook de vaargeul richting Antwerpen liep vlak langs de kust. Vijandelijke schepen konden dus vanaf de kust beschoten worden. Bovendien konden op deze plaats gemakkelijk troepen aan land gaan.

Het in een ruitvorm gebouwde fort bestaat uit een naar de Westerschelde gericht zwaar bastion. Dit bastion is voorzien van dikke muren waarin kanonnen konden worden opgesteld. Het muurwerk van het bastion en de muren die er op aansluiten zijn in natuursteen uitgevoerd omdat ze werden bespoeld met zout water. Aan het uiteinde van beide muren liggen halfbastions. Hierin stonden ook kanonnen opgesteld, oorspronkelijk in de openlucht. Tijdens de Napoleontische periode werd dit gedeelte van het fort overwelfd en van een aarden bedekking voorzien. De muren aan de landzijde zijn uitgevoerd in zwaar metselwerk. Hier bevindt zich de ingangspoort. Deze heeft een kromming in de doorgang om vijandelijke kogels het binnendringen te beletten. Het fort was aan de landzijde omgracht. Op het binnenterrein stond bebouwing.

Engels bezit

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is fort Rammekens een tijdlang Engels bezit geweest. Op verzoek van de opstandige Nederlandse gewesten besloot koningin Elisabeth I van Engeland te helpen. Ze stuurde de graaf van Leicester met een expeditiecorps van circa 7.000 man naar de Nederlanden. Wel moest voor een onderpand voor de terugbetaling van de te maken onkosten worden gezorgd. De Staten droegen daarom de steden Vlissingen, Den Briel en fort Rammekens voor een periode van 30 jaar over aan Engeland. Leicesters missie werd overigens een grote mislukking. Gedesillusioneerd keerde hij in 1587 terug naar Engeland.

Vlacke

Ook in de 17e en 18e eeuw vervulde het fort nog een rol. VOC deskundige Doeke Roos, loods in ruste uit Vlissingen, vertelt: "Dit is een historische plek. Wat zich op het ‘Vlacke’ (de rede) afspeelde vlakbij de ingang van de Sloehaven, daar was de VOC (= Verenigde Oost-Indische Compagnie) wel bij betrokken, maar daar vormde zij slechts een klein onderdeel van. De meeste schepen die op het ‘Vlacke’ een ‘oppertje’ hadden (beschut lagen voor de westenwinden en te wachten op oostenwind om uit te varen) waren hoofdzakelijk Zeeuwse koopvaarders die op Engeland, Frankrijk en Scandinavië voeren. Zo nu en dan lagen er ook schepen van de WIC (=West-Indische Compagnie). Zij voeren naar West-Afrika of Caribië. Het ‘Vlacke’ was bij de zeelui een herkenningspunt; daar was ook de ingang naar Middelburg."

Hospitaal

In 1787 werd op de binnenplaats van het fort een hospitaal gebouwd voor zieke zeelieden die afkomstig waren van VOC-schepen die voor de kust lagen. Soms moest er twee of drie weken worden gewacht op ‘Oost in de wind’ (gunstige wind om te kunnen uitvaren). De zeilen konden pas worden gehesen wanneer het afgaand tij was (ebstroom) en het mocht vanwege gevaar voor zandbanken niet donker zijn. Bij vertrek werden de zieken uit het fort gehaald en aan boord gebracht.

Na het vertrek van de Fransen kwam Rammekens in 1814 weer in Nederlandse handen. Het fort werd in 1869 als vesting opgeheven maar bleef in gebruik als kruitmagazijn.
Bij de verovering van Walcheren in 1944 bombardeerden de Geallieerden de zeedijk nabij fort Rammekens. Het binnenstromende zeewater heeft de buitengracht van het fort uitgeschuurd tot een kreek.

De buitenzijde van het fort is sterk aangetast. De bebouwing die op de binnenplaats heeft gestaan is geheel verdwenen. De ingangspoort is vrijwel ongeschonden. Ook de kazematten en kruitmagazijnen zijn vrij goed bewaard gebleven. Verschillende soorten vleermuizen voelen zich goed thuis in de donkere gangen. In 1979 is de gracht rondom het fort uitgediept.

Uniek

Fort Rammekens is als verdedigingswerk uniek omdat het een van de weinige in Italiaanse renaissancestijl gebouwde stenen forten is die bewaard zijn gebleven. In de bomvrije verblijven, die uit de tijd van Napoleon stammen, is een permanente tentoonstelling ingericht over de geschiedenis van het vestingwerk en het leven in het fort.

Adres

Rammekensweg
Ritthem

Openingstijden

Fort Rammekens is ieder jaar geopend vanaf het weekend vóór 1 april tot eind oktober. In 2011 is fort open van 26 maart tot en met 30 oktober. U kunt het fort in deze periode bezoeken van dinsdag tot en met zondag van 12.00 uur-17.00 uur.

Volwassenen: €4, -
Kinderen: €3, -

Telefoonnummer

0118-412498

Facilities

  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0