Friese Waterlinie

Horizontal tabs

Beschrijving

De Friese Waterlinie werd in de tachtiger jaren van de zestiende eeuw opgericht om de Spanjaarden buiten de deur te houden. Het waren echter Duitse troepen van de bisschop van Münster  die er in het rampjaar 1672-73 de meeste problemen mee zouden krijgen. Een handjevol Friese soldaten wist toen met behulp van de waterlinie een heel leger te stoppen.

Wie tegenwoordig door de uitgestrekte groene velden rijdt die zo'n 350 jaar geleden het decor vormde voor deze heftige strijd, zal zich misschien afvragen waarom juist hier een linie werd opgeworpen ter verdediging van Noord Nederland. Ten tijden van de aanleg van de Friese Waterlinie slingerde de toen nog indrukwekkende rivier de Lende zich echter door het zeer moerassige landschap wat slechts op een paar plekken doorkruis baar was. Bovendien flankeerde de Zuiderzee, Waddenzee en Lauwerszee het Friese verdedigingsbolwerk van drie kanten. Het gebied was dus beter verdedigbaar dan je nu zou zeggen.

Op de plekken waar de moerassen aan zuid oostelijke zijde van dit gebied begaanbaar waren, werden in 1589, na de Spaanse verovering van Steenwijk, in alle haast tien schansen als verdedigingswerken opgeworpen. Deze bleken afdoende om de oprukkende Spanjaarden te stoppen. Na de 80-jarige oorlog raakten de verdedigingswerken in verval.

Bommen Berend 

Door de drooglegging van de omliggende moerassen bleef er weinig over van de linie, maar toen de Münsterse bisschop Bernhard von Galen (1606-1678) in 1672 Noord- en Oost-Nederland bedreigde met zijn invasieleger kwam de Friese Waterlinie opnieuw van pas. De bisschop was toen al berucht en gevreesd onder de naam ‘Bommen Berend’ door zijn bestoking van de stad Groningen met explosieven en stinkbommen, echter zonder het gewenste resultaat. Nadat deze tactiek faalde, besloot hij met een omtrekkende beweging via Friesland de stad alsnog te bereiken.

Sluwe Plannen & Slimme Streken 

In allerijl werd de oude Friese Waterlinie hersteld. De moerassen waren deels verdwenen, maar door het doorbreken van dijken en het opwerpen van dammen werden grote stukken land onder water gezet. De verdediging van de linie was in handen van Hans Willem van Aylva (1633-1691). Aan hem de taak om met een handjevol soldaten de enorme troepenmacht uit Münster tegen te houden. Met zijn kleine legertje trok hij in razend tempo van de ene schans naar de andere, waardoor Duitse verkenners bij elke schans een troepenmacht tegenkwamen.

Door Aylva’s list ontstond het beeld van een enorme Friese legermacht. Wat volgde was een serie schermutselingen langs de waterlinie, waarbij het ruim een jaar lukte de Duitse aanval af te slaan. Uiteindelijk brak de linie toch op drie plaatsen tegelijk bij de Blessebrugschans, de Bekhofschans en bij Makkinga  in 1673. De Duitse troepen rukten in razend tempo op naar het noorden, maar op 29 augustus bewees de Waterlinie echter opnieuw zijn nut. Een noordwester storm joeg het water van de Lende op tot ver buiten zijn oevers. Door het stijgende waterpeil werd de terugweg naar de vesting Steenwijk voor de Duitse troepen geblokkeerd en de aanvoerlijnen afgesneden, waarop zij het hazenpad kozen. Zo kwam een einde aan de aanvallen van Bommen Berend op Noord-Nederland.

Beleefbare Geschiedenis 

De afgelopen twee jaar heeft Landschapsbeheer Friesland in samenwerking met de provincie Friesland plannen ontwikkeld rondom de Friese Waterlinie met als uitgangspunt het tot leven brengen van deze bijzonder historische linie. Zo kunnen bezoekers, toeristen en recreanten dit stukje geschiedenis beleven. Eén van die plannen maakte de geschiedenis al beleefbaar met het uitzetten van twee fietsroutes.

Adres

slijkenburgschans

Facilities

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0