Inleiding
Een in 1891-1892 aan de zuid-oostelijke zijde van de Raadhuisstraat, tussen Singel en Herengracht opgetrokken 'Gebouw voor den Koffiehandel' naar een van 1890 daterend ontwerp in Neo-Hollandse Renaissance van architect A.L. van Gendt voor rekening van de Bouwmaatschappij 'Warmoesgracht' op initiatief van de Vereeniging voor den Koffiehandel. De aannemer was P.A. Warners. Ten behoeve van dit pand zijn een drietal panden vml. Warmoesgracht 7, 11 en 13 in 1890 gesloopt. Oorspronkelijk was het interieur van het pand ingedeeld in 21 kantoorruimten op de begane grond en drie verdiepingen, een vergaderzaal en een leeszaal. In het souterrain bevond zich een brandkelder en bergplaatsen.
Omschrijving
Het gebouw is ontworpen op basis van een samengesteld rechthoekig grondplan van 18.14 meter lengte met een breedte van 14,74 meter, ingedeeld in acht compartimenten. Het pand heeft vijf bouwlagen: een souterrain, begane grond, drie verdiepingen, gedekt door een kap met steile dakschilden met pannen en een plat dak na een geprofileerde lijst.
De gevels zijn opgetrokken in staand verband gemetselde rode baksteen met snijvoegwerk, afgewisseld met speklagen en geprofileerde hoeklisenen.
De voorgevel is horizontaal geleed en bestaat uit een middenrisaliet en is vervolgens opgebouwd uit een sokkel van grijze natuursteen in rustica met in baksteen opgetrokken verdiepingen. De begane grond wordt geaccentueerd door gesloten balustraden met een zestal boogvensters met sluitstenen en gebosseerder liseren. De linksgeplaatste toegangspartij is boogvormig en voorzien van een met een als 'groteske' uitgevoerde sluitsteen. De eerste verdieping is hoger opgetrokken. Het risalerende gedeelte van de eerste verdieping heeft een houten serre, bestaande uit vier houten vensters met boogvormige bovenlichten afgezet met een brede houten kroonlijst, waarin oorspronkelijk de 'Vereeniging van de Koffiehandel' stond vermeld. In beide zijrisalieten bevinden zich een tweetal T-vormige vensters met drie boogvormige bovenlichten, afgezet met kroonlijst en natuurstenen fronton. De tweede verdieping is voorzien van gedecoreerde kroonlijst en T-vormige vensters met segmentvormen, betegeld met geometrische patronen. De derde verdieping heeft boogvensters geflankeerd door gedecoreerde halve muurzuilen met 'grotesken'.
De kapverdieping begint met een tandlijst en overstekende gekorniste daklijst. Centraal is een puntgevel geplaatst met boogvensters, gescheiden door een natuurstenen zuil en afgedekt door een in natuursteen opgetrokken kroonlijst. De blinde natuurstenen opstand is gedecoreerd met beeldhouwwerk, voorstellende een galjoenschip, voorzien van klauwstukken met fronton en afgezet met een obelisk. In het dakschild aan de straatzijde bevinden zich twee dakkapellen met omlijsting van klauwstukken, en een kroonlijst met zinken spits. De dakpartij is gedecoreerd met vier natuurstenen obelisken.
De rechterzijgevel bestaat uit bakstenen geveldelen en wordt onderbroken door een recente verbouwing ten behoeve van een trappenhuis die voor een onderbreking in de kap zorgt.
Waardering
Uit 1891-1892 daterend kantoorgebouw in Neo-Hollandse Renaissance stijl naar ontwerp van A.L. van Gendt van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, architectuurhistorische- en typologische waarde, alsook de situering binnen de stedenbouwkundige context van het grachtengordelgebied.
Overige kantoorgebouwen. Het in rijke neorenaissance-stijl uitgevoerde voorm. administratiekantoor van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (Droogbak 1a; 1882-'84, C.B. Posthumus Meyjes) is voorzien van trapgevels, torentjes, pilasters en guirlandes. De reliëfs zijn van P.E. van den Bossche en W. Crevels. Opgetrokken in vergelijkbare stijl zijn de voorm. gebouwen van de Handels Vereeniging Amsterdam (NZ Voorburgwal 162-170; 1888, A.L. van Gendt; uitgebreid 1905) en de Vereniging voor de koffiehandel (Raadhuisstraat 15, 1890-'91, A.L. van Gendt), het gebouw De Zeevaart (De Ruyterkade 105-106; 1884, Y. Bijvoets) en het kantoor van de Evang. Luth. Gemeente (Handboogstraat 6; 1893, E. Breman). Interessante kantoorpanden van rond 1900 zijn Amstel 150-162 (1899, A.J. Joling) en Rokin 58 (1898, G. van Arkel). Het laatstgenoemde heeft een gepleisterde gevel met bijzondere neogotische details. Rationalistische kenmerken vertoont het voor tegelfabrikant A.M.A. Heijstee gebouwde kantoor met toonzaal Reguliersdwarsstraat 108-114 (1910-'11, J.F. Staal), met op de hoektoren het opschrift ‘LUX’. Kantoorgebouwen met rationalistische kenmerken kwamen verder tot stand voor de Maatschappij tot Expl. onroerend goed ‘Congo’ (NZ Voorburgwal 104-108; 1910, F.W.M. Poggenbeek, verbouwd 1932, G.J. Langhout), voor kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co. (Rokin 80; 1912, C.B. Posthumus Meyjes) en voor de N.V. Amsterdamsche Naaimachinenhandel v/h A. Lewenstein (Dam 17-21; 1913, H. Elte).
