Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is een museum op ongeveer twee kilometer afstand van het voormalige Durchgangslager Westerbork. Het centrum werd in 1983 opgericht en heeft tot doel om de herinnering aan de geschiedenis van Kamp Westerbork door te geven.
In de jaren na de oorlog wilde men zo min mogelijk aan de dramatische periode herinnerd worden. Toen in de jaren zestig een plaats werd gezocht voor een grote sterrenwacht/radiotelescoop met veertien grote antennes, vonden de meeste betrokkenen het een goed idee om daarvoor het gebied van het voormalig kamp te gebruiken. Vanwege de radiotelescopen mocht er in het gebied geen gemotoriseerd verkeer meer komen en werden dus zo min mogelijk mensen geconfronteerd met de overblijfselen van de oorlog.
Pas eind jaren zestig begon er weer aandacht voor de oorlogsperiode te komen, vooral bij jonge mensen, die de oorlog niet meegemaakt hadden. Midden jaren zeventig werden er o.a. een informatiebord en een maquette op het kampterrein geplaatst. Dit bleek niet afdoende en in 1979 werd besloten tot de bouw van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Op 12 april 1983, bijna veertig jaar na de bevrijding, opende koningin Beatrix het Herinneringscentrum Kamp Westerbork officieel. De eerste tentoonstelling die werd gepresenteerd, was een replica van een tentoonstelling die door de Nederlandse regering in Auschwitz was geplaatst. Het Herinneringscentrum is ontstaan vanuit een particulier initiatief, maar de landelijke overheid beschouwt het sinds de opening als een nationale instelling.
Een groot succes
Vooraf werd gerekend op een jaarlijks bezoekersaantal van 12.000, maar al in het eerste openingsjaar werd een aantal van 50.000 bereikt. Al snel werd duidelijk dat de organisatie en het gebouw uitgebreid moest worden. De eerste verbouwing vond plaats in 1987. Met de belangstelling voor het Herinneringscentrum, groeide de aandacht voor het kampterrein. Dit werd in 1992 symbolisch heringericht. In de daaropvolgende jaren nam het aantal bezoekers toe, evenals het aantal deelnemers aan de jaarlijkse herdenkingen. Voor het toenemend aantal schoolgroepen werden educatieve programma's en projecten ontwikkeld. Opnieuw bleek dat een uitbreiding nodig was, een nieuwe stap die in 1999 gezet werd.
Wat kun je er zien?
In het museum wordt aan de hand van persoonlijke verhalen en objecten verteld over de 107.000 Joodse Nederlanders, 245 Sinti en Roma, en tientallen verzetstrijders die vanuit dit kamp werden gedeporteerd naar vernietigingskampen in onder meer Duitsland en Polen.
Vanuit het Herinneringscentrum is het mogelijk om per bus, per fiets of te voet naar het voormalige kampterrein te gaan.
