HOOFDGEBOUW (Huis te Linschoten).
Geheel omgracht, blokvormig hoofdgebouw met het aanzien van een Middeleeuwse hofstede in oorsprong daterend uit de tweede kwart van de zeventiende eeuw, verbouwd in de tweede kwart van de achttiende eeuw. Het op vierkante plattegrond gebouwde pand opgetrokken uit rode baksteen, waarvan het achterdeel hoger is opgetrokken dan het voordeel, bestaat uit een souterrain en twee bouwlagen onder een met verbeterde Hollandse pannen gedekt omgaand schilddak met aan de voorzijde twee smalle hoektorens met maasdekking. Het achterhuis dateert van de eerste bouwfase in 1637 en is waarschijnlijk deels gefundeerd op de fundamenten van de hofstede. De kelders onder het achterhuis zijn vermoedelijk zes- of vroeg zeventiende-eeuws. Het voorhuis is in 1722 verbouwd en opgehoogd, waardoor er een bel-etage en een kelder ontstond. Onder de brug de ingang naar de kelder bestaande uit een getoogde houten deur in een hardstenen omlijsting uit 1637 (oorspronkelijk de hoofdingang). De voorzijde kenmerkt zich door een symmetrisch ingedeelde vijf vensterassen brede gevel met centraal de in zandstenen lijstwerk gevatte ingangspartij in Lodewijk XIV-stijl, die onder de daklijst bekroond wordt door een ornament met schelpmotief. De ingangspartij bestaat uit een dubbele paneeldeur met een halfrond bovenlicht met spaakroeden en daarboven dubbele glazen meerruitsdeuren met een rechthoekig meerruits bovenlicht, die op een smal balkon openen. In het dakschild een dakkapel met vier gekoppelde vensters. Aan weerszijden van de ingang twee vensterassen waarvan de binnenste met kloosterkozijnen en de buitenste met kruiskozijnen. In het souterrain enkele of dubbele kelderlichten met luiken. De façade wordt geflankeerd door twee smalle torens, waarvan de onderste geleding vierkant en de bovenbouw achtkantig is. De torens worden bekroond door een klokvormige met leien gedekte spits en windijzers. Op de rechter toren is een grote leistenen zonnewijzer met het jaartal 1647 aangebracht. De overige gevels kennen een invulling met verschillende venstertypen (meerruits schuifvensters, kruis- en bolkozijnen). In de achtergevel twee dakkapellen. Souterrain deels met 17e-eeuwse bakstenen tongewelven. In het INTERIEUR is ondermeer van belang de hal met snijlicht in Marot-stijl (1721/22) voorzien van de monogrammen van Jan Hendrik Strick en Johanna Antonia Bernard en de eikenhouten spiltrap uit 1637. In de muur aan weerszijden daarvan ronde nissen waarin marmeren bustes zijn geplaatst. In de Grote Zaal een marmeren schouwpartij uit ca. 1664, de vloer heeft een geschilderd blokkenpatroon. Twee vroeg negentiende-eeuwse stenen kachels, de zgn. 'Zeister aarden kachels'. Neogotische schoorsteenmantel in de Salon en vijf eenvoudig gedecoreerde stucplafonds naar ontwerp van J.D.Zocher jr. - in de Salon een cirkelvormige decoratie en in de Blauwe kamer een ruitversiering -. In de kelder is de keuken met originele schouwpartij en waterbak/pomp.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Huis te Linschoten) van algemeen belang:
- vanwege het gaaf bewaard gebleven deels 17de-, deels 18de-eeuwse, als een kasteelachtig landhuis opgetrokken hoofdgebouw;
- vanwege de gaaf bewaard gebleven ruimte-indeling en aankleding van het interieur;
- vanwege de 18de-eeuwse interieurelementen;
- vanwege de 19de-eeuwse interieuronderdelen naar ontwerp van J.D. Zocher;
- vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg.
Het Huis te Linschoten (Noord Linschoterdijk 15), gelegen ten zuidwesten van het dorp aan de Lange Linschoten, is een omgracht, kasteelachtig landhuis. Het werd in 1637 gesticht door Johan Strick van Linschoten. In 1721-'22 werd het pand aan de voorzijde met een verdieping verhoogd. Hierdoor komen de torens, die van een vierkante basis overgaan in een achtkant en die worden bekroond door een leien koepeldak, nu minder tot hun recht. Tegelijkertijd heeft men de stenen brug en het natuurstenen pronkrisaliet aangebracht en herplaatste men delen van de oude ingang in het souterrain onder de brug. Het interieur bevat een zaal uit 1721-'22, een houten spiltrap uit 1637 en een zaal met daarin een grote, deels marmeren en deels gemarmerde, schouw, mogelijk naar ontwerp van Chrispijn Vreem uit omstreeks 1664. Ook van belang zijn de schouw uit omstreeks 1834, naar plannen van J.D. Zocher jr., een van boekruggen voorziene schijndeur en een aantal interessante behangsels.
