Lamme Gisj dankt zijn naam aan de 19de eeuwse uitbater van het etablissement, Guillaume Geerts, bijgenaamd Lamme Geerts. Guillaume Geerts werd geboren op 8 september 1820. Hij trouwt in Halle met Marie Anne Vandevelde in 1845. De geschiedenis van Lamme Gisj gaat terug tot in 1851. In dat jaar verkocht Edouardus Ludovicus Petre uit Brussel de grond aan Julianus Van Bellinghen de Branthegem, raadsheer in Brussel. In 1852 werd er een gebouw neergezet dat zeer sterk lijkt op de herberg van vandaag. In 1876 gaf Van Bellinghen de Branteghem het huis en de grond in erfpacht aan Guillaume Geerts.
In 1881 verbleef schrijver Hendrik Conscience gedurende verscheidene maanden in Lamme Gisj. Conscience’s gezondheid was al jaren niet zo best en hij leed aan diverse aandoeningen. Daarom wilde hij de rust en de kalmte in Halle opzoeken. Zijn schoonzoon Gentil Antheunis had dit verblijf voor hem geregeld. Hij verbleef reeds in Halle sinds 1877 (tot 1882), waar hij op het Historisch Stadhuis werkte als vrederechter. In een brief van 28 mei 2881 schreef hij aan Hendrik Conscience:
“Papa,
Uw kwartier is gevonden. Een kamertje waar er plaats is voor bed, lavabo en tafeltje, hier bij Lamme Geerts. Een klein kwartuur van hier zult gij eene visscherij ter uwer beschikking hebben, een vijver van een half hectaar vol visch.
Wij verwachten U, mama en Bertheke morgen tegen de noen. In den namiddag kunt gij dan zelf het pleksken komen bezichtigen. Wij zijn zeker dat het u zal aanstaan. Het zal heel den zomer het uwe zijn; gaan en keeren zal u vrij staan, in een woord alles naar uwen wensch.
Hartelijke groet van ons allen aan U, mama en aans ons lief moederke,
Uw toegenegen,
G. Antheunis"
Antheunis doelt in zijn brief aan Conscience de herberg “Au repos des chasseur, Geert, dressuer de chiens de chasse”, zoals de herberg toen heette. In 1881 is Lamme Geerts al 30 jaar actief in de herberg. Hij is dan al zestig en grootvader van twee kleinkinderen. Hij wordt in de archieven vermeld als ‘cultivateur’ of landbouwer. Maar ook als ‘garde chasse’ of jachtopziener. Dit laatste had te maken met zijn bedrijvigheid als dresseur van jachthonden. De vijver waarvan sprake is de vijver van het domein Vlieringen. Lamme Geerts sterft op 3 september 1884, drie jaar na Consciences verblijf. Twee van zijn dochters zetten de herberg verder en kochten hem in 1905 van de erfgenamen van Van Bellinghen de Branteghem.
In 1912 vierde Halle de honderdste geboortedag van de beroemde schrijver met grote feesten in het bijzijn van zijn dochter Marie Conscience-Antheunis. Toen werd ook de gedenkplaat onthuld in de zijgevel van het historisch stadhuis met als opschrift “Aan Conscience – Hulde der stad Halle – waar hy gaarne verbleef – 1812-1912”. In 1932 ging de viering voornamelijk door aan de herberg Lamme Gisj. Deze werd op dat ogenblik uitgebaat door Arthur Agneessens, beter gekend als Langen Tuur, de mandevlechter, die nadien Café De Sleutel zou uitbaten op de hoek van de Grote Markt en ’t Sollenbeemd. Op 18 september 1932 werd aan de zijgevel van Lamme Gisj ook een gedenkplaat onthuld die herinnert aan het verblijf van Hendrik Conscience in 1881. In 1935 wordt het Conscience-pad ingehuld als de eerste bewegwijzerde wandeling van de Vlaamse Toeristenbond. Ze loopt van Halle naar Beersel.
(Bron: P. François, Hendrik Conscience in Halle, de stad “waar hij gaarne verbleef”, Zuidwestbrabants Museum – Halle 2102)
