Omschrijving
Deze aan Onze Lieve Vrouw Geboorte gewijde rooms-katholieke PAROCHIEKERK is in 1877-1879 gebouwd naar ontwerp van architect G. te Riele Wzn. (1833-1911) in neogotische-stijl. De zijbeuken zijn in 1925-1926 in stijl toegevoegd.
De kerk is van het type kruisbasiliek met één westtoren, een driebeukig schip, recht gesloten kruisarmen, een kort koor met driezijdige sluiting en driezijdig gesloten zijkapellen. De in 1925 toegevoegde zijbeuken zijn aan de westzijde één travee korter dan het middenschip. De doopkapel is uitgebouwd aan de zuidzijde tegen de eerste travee van het middenschip. De sacristie met schilddak bevindt zich in de hoek tussen het koor en de noordelijke kruisarm. De kruisarmen steken niet buiten het schip. Het DAK van het middenschip, het transept en het koor bestaat uit twee elkaar kruisende zadeldaken met dezelfde nokhoogte. De daken zijn geplaatst tussen hoger opgemetselde tuitgevels met ezelsruggen en schouders. Voornoemde zadeldaken, alsmede de schilddaken van de zijbeuken, -kapellen, sacristie en de ingesnoerde naaldspits van de klokkentoren zijn gedekt met leien in Maasdekking. De naaldspits is ter plaatse van de insnoering voorzien van vier uurwerken. De bekroning bestaat uit een smeedijzeren torenkruis met weerhaan. Met uitzondering van de torenspits wateren de daken af via op de uitgemetselde muur gelegde goten. In het dak van het middenschip en de koorsluiting zijn in totaal drie dakkapellen geplaatst: houten zolderluik, driepas in geveltop, afgewolfd zadeldakje met leien en piron.
De bakstenen GEVELS met uitgemetseld trasraam zijn in kruisverband gemetseld. De gevels worden horizontaal geleed door gemetselde waterslag-, blok- en muizetandlijsten, alsmede decoratieve banden met verdiept kruismotief. De hoge spitsboogvensters en de versneden steunberen benadrukken de verticaliteit. Enkele steunberen zijn overhoeks geplaatst. Het merendeel van de gevelopeningen wordt spitsboogvormig afgesloten: diverse afmetingen lancetvensters in doop- en zijkapellen en diverse afmetingen samengestelde spitsboogvensters in het schip, de kruisarmen en het koor. De grotere spitsboogvensters zijn samengesteld uit 2 of 3 lancetvensters met oculi en bakstenen montants. Tussen twee steunberen is telkens maar één venster aangebracht. De geveltoppen van de kruisarmen zijn voorzien van drie spitsboognissen (triplet) en worden afgesloten door een ezelsrug met schouders en tuit. De sacristie heeft rechthoekige vensters: enkelvoudige kleine ramen en grotere kruiskozijnen, alle met smeedijzeren roosters. De kozijnen hebben vellingen. De uitpandige TOREN aan de westzijde wordt horizontaal geleed door gemetselde waterslag-, blok-, en muizetandlijsten. Onder de torenspits is een spitsboogfries aangebracht. De versneden steunberen zijn overhoeks tegen de toren geplaatst. De eerste torengeleding reikt tot aan de dakvoet van het middenschip. Aan de voorzijde bevindt zich een segmentboogvormig afgesloten ingangsportiek waarin een dubbele deur met smeedijzeren beslag. Boven het portiek een samengesteld spitsboogvenster. De linker en rechter zijde van de toren hebben een identiek maar blind venster. De tweede torengeleding reikt tot aan de nok van het dak van het middenschip. Deze geleding heeft aan de drie zijden elk twee gekoppelde spitsboognissen waarin kleine lancetvensters. De derde geleding steekt volledig boven het dak uit. Deze klokkenverdieping heeft aan de vier zijden elk twee gekoppelde galmgaten met schoepen.
De RUIMTELIJKE INDELING van de kerk bestaat uit een portaal onderin de toren; een driebeukig schip van vier traveeën; een ruime viering met recht gesloten kruisarmen; één koortravee met driezijdige sluiting en dito zijkapellen.
De WANDOPBOUW bestaat uit kruispijlers met pilasters, een spitsboogarcade en een lichtbeuk. De gordelbogen en de ribben van de vierdelige kruisgewelven worden ondervangen door de pilasters. Het interieur is ten tijde van de aanwijzing wit geschilderd. De gordelbogen, de gewelfribben en de afgeschuinde dagkanten van vensters en bogen hebben een rode kleur.
In het INTERIEUR zijn enkele oorspronkelijke elementen bewaard gebleven, zoals de natuurstenen vloer, de neogotische kerkbanken, een hardstenen doopvont met koperen deksel en neogotisch smeedijzeren hekwerk, gepolychromeerde neogotische houten beelden van Joseph en Maria. Waardevolle oudere elementen zijn onder andere eikehouten beelden van St. Anna te Drieën (Neder-rijns, ca. 1500) en Christus Salvator (XIXA). In de twintigste eeuw is een aantal onderdelen toegevoegd, vernieuwd en/of gewijzigd, zoals de kruiswegstaties van gips (XXa), het twee klaviers pneumatisch orgel met 17 registers uit 1931 gemaakt door orgelmakerij G.P. Bik, voorheen H.Winkels, te Boxmeer met vermoedelijk oudere neogotische orgelkast, de gebrandschilderde ramen in de koorsluiting (Dom Rahder O.S.B., 1958), vier nieuwe altaren (Dom Rahder O.S.B.).
Waardering
Rooms katholieke KERK, gewijd aan Onze Lieve Vrouw Geboorte.
- Van architectuurhistorische waarde als typologisch goed en gaaf voorbeeld in exterieur van een neogotische kruisbasiliek met westtoren uit 1877-1879 naar ontwerp van architect G. te Riele Wzn. Het betreft een eenvoudige maar goed ontworpen dorpskerk. Het interieur bevat een aantal waardevolle onderdelen; niet alleen uit de bouwtijd maar ook oudere en nieuwere elementen.
- Van stedenbouwkundige waarde als essentieel onderdeel van de historisch gegroeide dorpskern van Lent. Op zichzelf èn in relatie met de identiek georiënteerde hervormde kerk even verderop aan de Pastoor van Laakstraat, is het kerkgebouw van bijzondere betekenis voor het aanzien van Lent.
- Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling, in casu de emancipatie in de tweede helft van de 19de eeuw van de katholieke geloofsgemeenschap in Lent.
