In 1807 werd in opdracht van Koning Lodewijk Napoleon op de hoek van de Drift en de Wittevrouwenstraat een stadspaleis ingericht. Er vond een grote verbouwing plaats, maar na een korte periode verhuisde de koning naar het grotere Paleis op de Dam in Amsterdam.
Sinds 1795 was Nederland onderdeel van het Franse Rijk waar in 1802 Napoleon Bonaparte tot keizer was gekroond. Vier jaar later stelde Napoleon zijn broer Lodewijk Napoleon aan als koning van het Koninkrijk Holland. Hij ging in eerste instantie in Den Haag wonen, maar omdat hij last had van reuma verliet hij de kustplaats. Hij koos voor Utrecht als nieuwe residentie.
Koppige bewoonster
Voor de bouw van het stadspaleis van Lodewijk Napoleon werden verschillende huizen aan de Drift, vlakbij het Sint Janskerkhof, aangekocht. Alleen de woning op nummer 23 bemachtigde de Koning niet, want de eigenaresse weigerde haar woning aan de Koning te verkopen. Een in het vooruitzichtgestelde schadevergoeding bovenop de vraagprijs – die elke verkopende partij kreeg omdat ze direct hun woning moest verlaten – mocht niet baten.
Grote verbouwing
Omdat de verbouwplannen hierdoor gewijzigd werden, zijn uiteindelijk ook woninkjes aan de Wittevrouwenstraat opgekocht. Op 2 augustus 1807 begon de grote verbouwing, onder leiding van de Amsterdamse architect J.D. Zocher sr. Tachtig bouwvakkers werkten dag en nacht door. In oktober breidde Zocher de bouwvakkersploeg uit tot tweehonderd man. Ze braken muren door om de huizen onderling te verbinden en trokken sommige gangen bij kamers om grotere vertrekken te creëren. Om de vochtigheid uit het nieuwe metselwerk te krijgen, werd er flink gestookt en in november ontstond er daardoor zelfs brand. Zocher liet de laatst aangekochte huisjes aan de Wittevrouwenstraat slopen en vervangen door een nieuw gebouw met een poort, kantoren en de keuken. Dit complex kreeg een pleisterlaag met voegen, zodat het leek alsof het paleis van natuursteen is gebouwd.
Te klein
In het begin van het nieuwe jaar betrok Lodewijk Napoleon zijn nieuwe stadspaleis. Al snel vond hij het te klein. Hij kon er namelijk geen grote diners geven. Daarom gaf hij vervolgens opdracht om achter het pand Drift 27 een nieuwe vleugel te bouwen met een ‘grande galerie’ en twee salons. Nog voordat deze verbouwing klaar was, vertrok hij echter al naar zijn nieuwe paleis op de Dam in Amsterdam. Het paleis in Utrecht werd slechts een ‘pied-à-terre’. In september 1810 moest Lodewijk Napoleon op bevel van zijn broer afstand doen van de troon en ging terug naar Frankrijk.
Toch nog groot bezoek
Begin oktober 1811 logeerden keizer Napoleon en zijn vrouw Marie Louise tijdens hun bezoek aan Nederland nog vier dagen in het paleis aan de Drift. Sinds 1815 is het voormalig paleis in gebruik bij de Universiteitsbibliotheek.
