Twintigste eeuw
Wie nu door het huis dwaalt, ontdekt hoe leven op stand er aan het begin van de twintigste eeuw uitzag, van keuken tot zolder en van provisiekast tot bibliotheek. De bezoeker voelt zich te gast bij Van Gijn - de bewoners lijken elk moment thuis te kunnen komen.
Simon van Gijn - bevlogen verzamelaar
´Het verleden is een spiegel voor het heden, en wie zijn eigen tijd, het heden, goed wil begrijpen en verstaan, dient geen algehele vreemdeling te wezen in de toestanden van het verleden.´ Deze uitspraak typeert Simon van Gijn (1836-1922), een typisch negentiende-eeuwse verzamelaar met een brede belangstelling voor geschiedenis, kunst en kunstnijverheid. Als kind verzamelde hij al historieprenten en -tekeningen, een collectie die zou uitgroeien tot de beroemde Atlas Van Gijn. Naast prenten en tekeningen bracht Van Gijn in zijn statige huis aan de Nieuwe Haven een enorme verzameling meubels, glas, zilver, scheepsmodellen, speelgoed en kleding bijeen.
Het huis Nieuwe Haven 29
Het huis aan de Nieuwe Haven 29 werd in 1729 gebouwd door Johan van Neurenberg, een rijke regent. In de monumentale gevel ligt het accent op de middenpartij. Achter de dubbele deur ligt een brede gang, die het huis in tweeën deelt en waarop de kamerdeuren symmetrisch uitkomen. In het voorhuis zijn de ontvangstvertrekken, achter de woon- en dienstvertrekken. Tot 1886 bleef deze situatie ongewijzigd. In 1864 kochten Simon van Gijn en zijn vrouw het huis. Tussen 1886 en 1889 lieten zij een deel van het huis renoveren. De verbouwing vond plaats onder leiding van architect Constantijn Muysken, die ook de interieurs ontwierp.
Van Gijn wilde dat zijn huis na zijn dood als museum zou worden opengesteld voor publiek. Het interieur moest daarbij zoveel mogelijk intact blijven. Toch kreeg een aantal vertrekken al snel een andere bestemming: kamers werden gebruikt als entree, kantoor of opslagruimte. Ruimtegebrek en het ontbreken van goede voorzieningen maakten een grondige renovatie noodzakelijk. Tussen 1999 en 2001 is het huis ingrijpend gerestaureerd en teruggebracht in de staat waarin Van Gijn het tot 1922 bewoonde. Entree, museumcafé en andere faciliteiten zijn ondergebracht in het belendende pand. Nieuw in het huis is een Dordts interieur: de enige goudleerkamer uit een zeventiende-eeuws Hollands burgerwoonhuis die compleet bewaard is gebleven. De zolder, die voorheen niet voor het publiek toegankelijk was, biedt plaats aan de speelgoedverzameling.
Rijke interieurs
Het grachtenpand uit 1729 kent nog steeds de oorspronkelijke indeling, met authentieke interieurs uit de achttiende en negentiende eeuw. De grote zaal met wandtapijten is de oudste nog bestaande tapijtenzaal in Nederland. De keuken is sinds 1729 niet veranderd. Tijdens de verbouwing van 1886 werd de sfeervolle tuinkamer met serre ingericht in neo-Lodewijk XVI stijl. De eetkamer, de bibliotheek en studeerkamer zijn in neo-renaissance stijl uitgevoerd. Sinds de renovatie van 1999-2001 is de ´rode salon´ in oude glorie hersteld en zijn ook de slaapkamers, het boudoir en de wc uit 1882 toegankelijk voor publiek.
Atlas Van Gijn
Van Gijn legde een van de mooiste 'historische atlassen' aan, een verzameling van prenten, tekeningen en foto's over de vaderlandse en Dordtse geschiedenis: de Atlas Van Gijn. Het is één van de drie historische atlassen (samen met de Atlas Van Stolk in Rotterdam en de Atlas Muller in Amsterdam) die in Nederland bewaard zijn gebleven. De collectie omvat ruim 25.000 bladen. In het prentenkabinet van het museum zijn telkens wisselende selecties uit de Atlas te zien.
Speelgoedzolder
Op de zolder van het huis van Simon van Gijn zijn poppenhuizen, marktkramen en winkeltjes, tinnen figuurtjes, auto's en treinen te zien. De verzameling is een van de oudste en grootste speelgoedcollecties in Nederland. De schemerige zolder vormt hiervoor het perfecte decor. Een bezoek is een belevenis voor jong en oud.
Informatie voor bezoekers
Bezoekers krijgen bij binnenkomst een handzaam boekje mee met informatie over alle kamers en de belangrijkste voorwerpen. Nog veel meer informatie biedt de audiotour die vanaf medio december 2001 beschikbaar is. Voor kinderen van acht tot twaalf jaar is er een speciale kinderaudiotour (beschikbaar vanaf 8 sept. 2001).
Tentoonstellingen
Op de tweede verdieping zijn wisselende tentoonstellingen te zien die aansluiten bij een van de verzamelgebieden van het museum.
