St Janskerk De Goudse Glazen

Horizontal tabs

Beschrijving

De Grote of Sint-Janskerk te Gouda is reeds vele eeuwen het voornaamste monument van de stad. De kerk vervult nog steeds de functie waarvoor ze gebouwd is. Met een lengte van 123 meter is ze de langste kerk van Nederland. De Sint-Janskerk is gewijd aan Johannes de Doper, de schutspatroon van Gouda. Bij hem horen de symbolische kleuren wit (reinheid, liefde) en rood (lijden) die op de Glazen en in het stadswapen terug te vinden zijn. Het huidige kerkgebouw dateert grotendeels van vóor de brand van 1552. In 1593 werd een verbouwing voltooid, waarbij de Sint-Jan de vorm kreeg van een kruisbasiliek. Dit is een kerkgebouw dat een kruisvorm heeft, terwijl het middenschip en het koor evenals de dwarsbeuk (het transept) boven de zijbeuken uitsteken. De kerk heeft houten tongewelven. Een dubbele rij dwarskappen sluit haaks aan op het hoofdgebouw. Door deze constructie konden de vensters bijna tot het dak worden opgetrokken, waardoor een prachtige ruimte- en lichtwerking is ontstaan. In het begin van de Tachtigjarige oorlog koos de stad de kant van Prins Willem van Oranje en in 1573 werd de kerk toegewezen aan de protestanten.

De Hervormde Gemeente beheert het kerkgebouw nog steeds. Tweemaal per zondag wordt er een kerkdienst gehouden. In de kerkvloer herinneren vele grafzerken aan de tijd dat er in de kerk werd begraven. Meestal waren dit gegoede burgers. Enkele zeer welgestelden lieten zelfs een grafkapel bouwen. In 1832 vond de laatste begrafenis in de kerk plaats. Het orgel werd van 1732-1736 gebouwd door orgelbouwer Jacob François Moreau. Het kostbare marmeren koorhek met de koperen spijlen dateert van 1782, naar een ontwerp van Jacob Otten Husly. In de St.-Janstoren bevindt zich een carillon, dat voor een groot gedeelte afkomstig is uit de beroemde zeventiende-eeuwse klokkengieterij van de gebroeders Hemony.

'De Goudse glazen'
De Sint-Janskerk is beroemd om haar prachtige zestiende-eeuwse gebrandschilderde ramen: de 'Goudse Glazen'. Een deel van de Glazen werd vervaardigd voor 1573, toen de kerk in protestantse handen overging. Deze 'katholieke' Glazen werden geschonken na de brand van 1552, en wel tussen 1555 en 1571. De 'sponsors', de wereldlijke en geestelijke machthebbers uit die tijd, lieten zich in het benedendeel van het Glas afbeelden. Hiermee toonde zij het volk hoe goed, machtig en vroom zij waren. .

Als in 1572 de kerk tijdelijk wordt gesloten in verband met ongeregeldheden die een gevolg zijn van de overgang van Gouda naar de Prins van Oranje staat het werk stil. Nadat er tussen 1590 en 1593 een lichtbeuk op het middenschip is gebouwd wordt de beglazing van de kerk voortgezet. Sponsors zijn de belangrijkste steden van Holland: Dordrecht, Haarlem, Rotterdam, Amsterdam, Leiden en Delft. Ook het Hoogheemraadschap van Rijnland, de Staten van Holland en die van het Noorderkwartier zijn vertegenwoordigd. Aan ontwerp en uitvoering van de Glazen hebben vele beroemde glazeniers gewerkt. De bekendste onder hen zijn Dirck  en Wouter Crabeth. De glazen bevatten nu niet alleen bijbelse, maar ook allegorische onderwerpen of gebeurtenissen uit de vaderlandse geschiedenis. De kerkbesturen zijn door de eeuwen heen steeds zeer zuinig geweest op dit kostbare kunstbezit. De conservering vindt plaats naar voorbeeld van het originele ontwerp. Dat is de reden dat de glazen, hoewel vaak gerestaureerd, er nog als nieuw uitzien. De kerkmeesters vragen steeds wanneer een glas is voltooid om het carton, bestaand uit lange stroken, aan hun af te staan. Soms krijgt de glasschilder er nieuw papier voor in de plaats, meestal wordt er voor betaald. De Sint-Janskerk is de enige kerk ter wereld die in het bezit is van alle ontwerptekeningen van haar glazen op ware grootte; al deze tekeningen in een vierkant gelegd meten 1159 m2. De glazen zijn al gauw een bezienswaardigheid, in 1681 verschijnt het eerste gidsboekje voor vroege 'toeristen'.

Toen na de Reformatie Goudse kloosters een andere bestemming kregen of werden afgebroken, kwamen op bevel van het stadsbestuur zeven kleine glazen, afkomstig uit de kapel van het Regulierenconvent naar de Sint-Janskerk. Ze kregen een plaats in twee ramen in het koor, vanaf 1934 zijn ze te zien in een speciaal daarvoor gebouwde kapel achter de kerk. Behalve enkele glazen uit de twintigste eeuw bezit de kerk in Gouda 50 % van al het zestiende-eeuwse gebrandschilderde glas uit geheel Nederland

Adres

Achter de Kerk 16
2801 JX Gouda

Openingstijden

Van 1 maart t/m 1 november: maandag t/m zaterdag: van 9.00 - 17.00 uur.
Van 1 november t/m 1 maart: maandag t/m zaterdag: van 10.00 - 16.00 uur.
Van 9 december t/m 31 december: maandag t/m zaterdag: 10.00 - 17.00 uur.

Op zondag is de kerk alleen geopend voor de kerkdiensten van de Hervormde Gemeente Gouda, die om 10.00 uur en 17.00 uur worden gehouden.

Op Eerste en Tweede Kerstdag en Nieuwjaarsdag is de kerk gesloten.

Telefoonnummer

0182-514119/512684

Facilities

  •  
  •  

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0