Cultuur & Europa (41), Aleksander Komarov en Susanne Kriemann
Een paard met een politieman erop galoppeert langs een van de kusten van Noord-Europa. In zijn hand draagt hij een witte vlag, die hij overhandigt aan Aleksander Komarov. Aleksander, kunstenaar uit Wit-Rusland krijgt de witte vlag als de vertegenwoordiger van iMinsk.
Deze videoclip was te zien bij de opening van de recente tentoonstelling van Aleksander Komarov en Susanne Kriemann over iMinsk in het Duitse Tübingen.
Ik had Susanne en Aleksander gesproken op het congres over Europa & cultuur in Rotterdam. Het kunstenaarsduo, afkomstig uit respectievelijk Duitsland en Wit-Rusland woont in het centrum van Rotterdam, naar eigen zeggen een prachtige stad waar van alles gebeurt. In hun straat woont ‘de hele wereld, een hele mooie mix van verschillende mensen’.
Rijksacademie
Aleksander, afkomstig uit het Wit-Russische Grodno, heeft de kunstacademie in het Poolse Poznan doorlopen en studeerde verder op de Amsterdamse Rijksacademie voor Beeldende Kunsten. Daarna was hij succesvol met vele solo- en groepstentoonstellingen in diverse plaatsen in Nederland en erbuiten.
Dat geldt ook voor Susanne Kriemann. Zij studeerde aan de kunstacademie in Stuttgart en vervolgens in Reykjavik en Parijs. ‘Sinds 2002 werken wij samen voor specifieke projecten, zoals iMinsk. Maar daarnaast hebben wij allebei behoefte om een individuele kunstenaarscarrière te volgen.’
iMinsk
We hadden afgesproken dat Susanne en Aleksander mij op de hoogte zouden houden van hun kunstactiviteiten. Al spoedig presenteerden zij mij iMinsk. Wat is iMinsk precies?
‘iMinsk is iets virtueels. Vergelijk het met de iMac. iMac is een kleinere en compactere versie van Mac. Het is ook subversiever, omdat het toegankelijker is. Zo verhoudt iMinsk zich tot Minsk, de hoofdstad van Wit-Rusland.’
iMinsk gaat ook groeien. Nu is het een pas geboren baby, tenminste als je een virtueel kunstwerk in opbouw daarmee kunt vergelijken. ‘iMinsk wordt een nieuwe staatsvorm op kunstterrein. Geinteresseerden kunnen er op zoek naar uitwisselingsmogelijkheden, ze kunnen iMinsk benaderen. Onze bedoeling is een nieuwe versie voor cultureel activisme op te bouwen.’
Buurpolitiek
Dan mogen ze wel oppassen want Wit-Rusland is nu niet meteen de meest kunstenaarsvriendelijke staat, opper ik. ‘Zeker, er is nu in Belarus een autoritair systeem. Sinds 1996 zijn er al geen democratische verkiezingen geweest. Het is voor de EU dan ook moeilijk de ‘buurpolitiek’ voor de nieuwe aangrenzende landen toe te passen voor Wit-Rusland. Daarvoor zijn er eerst vrije en eerlijke verkiezingen nodig.’
iMinsk loopt daarop vooruit door er vanuit te gaan dat de deelnemers gemeenschappelijke rechtsregels onderschrijven, met respect voor de rechten van de mens en de principes van de markt. Er zal worden getracht historische falsificaties, of die nu door een partijleider of een partij zijn geconstrueerd, bloot te leggen.
Via een netwerk van onafhankelijke waarnemers zal er aandacht komen voor slachtoffers van het systeem. ‘We werken onder andere aan een historisch persoonsarchief. Het hele project komt op het internet met tekst en beeld. Onderdelen zullen gedownload kunnen worden, zowel via officiële als minder officiële toegangskanalen.’
Piaz-letzka
iMinsk blijkt vorig jaar al gestart te zijn, in 2003. ‘We hebben zelfs een vijfjarenplan’, zegt Aleksander met een knipoog. ‘De piaz-letka, het Sovjetplan voor economische en sociale groei, is ons natuurlijk wel vertrouwd.’
2003 was het jaar van de reflectie; de jaren 2004 tot 2007 zijn de jaren van uitvoering. Voor het onafhankelijke iMinsk zal er veel samengewerkt worden, met publieke of private partnerships en alle mogelijke manieren om budget binnen te halen zullen benut worden.
‘We willen absoluut geen nieuwe institutie creëren. Je zult zien dat iMinsk als een virus zal groeien en structuren die uitgaan van ‘oost’ en ‘west’ verpulveren. iMinsk zal het beeld van Belarus gaan bepalen en vervolgens in contact treden met de EU.’ De volgende iMinskpresentatie zal eind november plaatsvinden in de Rijksacademie in Amsterdam tijdens de Open Studiodagen.
