De Haagse Ambassade: Polen

Janusz Wolosz, de woordvoerder van de Ambassade,  laat mij binnen en brengt me naar een mooie zaal met parketvloer die uitkijkt op de Alexanderstraat en de Javastraat. In de zaal hangt een groot schilderij van paarden op een slagveld. Het schilderij is van Wojciech Kossak, zie ik op het naamplaatje.

Wolosz: ‘Wojciech Kossak maakte zijn schilderijen eind 19e, begin 20e eeuw. Hij was specialist op twee gebieden: paarden en slagvelden. Hier zie je de slag bij Somosierra in Spanje in 1808. In de 18e eeuw was er nog geen onafhankelijk Polen. In 1795 was de Poolse staat verdeeld tussen de drie grote mogendheden van dat moment: Rusland, Pruisen en Oostenrijk.

Trouwzaal

Poolse edelen weken uit naar het revolutionaire Frankrijk waar zij zich aansloten bij een Pools legioen. In 1808 was Napoleon op weg naar Madrid via de pas van Somosierra. Daar stuitte hij op het Spaanse leger. Daarop besloot hij zijn Poolse cavelarie in te zetten. Er waren vele verliezen; er was geen winnaar.’ Inderdaad, ik zie geen levende persoon meer op het schilderij.

We lopen door de andere zalen, een mooie zaal met een schouw en een spiegel erboven. Poolse burgers blijken er te kunnen trouwen. Het gebeurt gemiddeld twee keer per maand. Vervolgens zie ik de officiële vergaderzaal.

Topdiplomaat

Wolosz: ‘Het pand is in 1860 gebouwd. Het was de residentie van een Hofmaarschalk van het Nederlands koningshuis. Polen kocht het pand in 1929. Tijdens de bezetting in de jaren ’40- ’45 had de Nazi-Duitse topdiplomaat Otto Bene hier zijn intrek genomen.  De ambassade was verhuisd naar Londen. Alles zat daar in een stad: Koningin Wilhelmina, de Poolse ambassade en de Poolse regering in ballingschap.’

We stappen over naar het onderdeel economie. We zijn ondertussen verhuisd naar een zijkamer van de grote zaal. Wolosz: ’In 1989 was de grote omwenteling. De Poolse volksrepubliek werd opgeheven en we kregen de Republiek Polen. De economie moest opnieuw opgebouwd worden volgens de regels van de nieuwe kapitalistische realiteit. Politiek richtten we ons op met name de West-Europese staten in plaats van op de Sovjet-Unie.’

Palen van Amsterdam

De Nederlanders kwamen al snel naar Polen. Het begon in de vroege jaren ’90 en ze zijn er gebleven. ‘Nederland is een van de grootste investeerders in Polen. De Nederlandse rol is groter dan je zou denken. In 2010 bedroeg de Nederlandse goederenhandel met Polen een bedrag van 6 miljard euro. De Poolse goederenhandel met Nederland was 5,983 miljard. Zeer gebalanceerd dus.

Maar eigenlijk is er altijd al economisch verkeer geweest. Dat is al 1000 jaar oud. Nederlandse vissers gingen al in de vroege Middeleeuwen naar de Oostzee om haring te vangen. In de Middeleeuwen werd de relatie sterk doordat Nederlandse handelslui naar Polen kwamen. Polen heeft hout verkocht aan Nederland, de palen waarop Amsterdam gebouwd werd kwamen uit Polen en er ging veel graan van Polen naar het vroege Nederland.’ 

De blik oostwaarts

Polen was in die tijd vooral gericht op het Oosten. ‘Polen had zelf nauwelijks interesse in westerse expansie. In 1383 was de Piast Dynastie uitgestorven. In 1385 werden Polen en Litouwen samengevoegd onder Jagiello, grootvorst van Litouwen, die door zijn huwelijk met Hedwig naast grootvorst van Litouwen ook Koning van Polen werd. Litouwen was drie keer groter dan Polen, maar niet gekerstend. Op de dag dat Jagiello koning werd, werd hij katholiek. De Litouwse edelen investeerden erg in de nieuwe relatie met als gevolg dat de algehele oriëntatie van Polen voor vele eeuwen oostwaarts lag.’   

Wolosz: ‘De relatie tussen Polen en Nederland groeit en bloeit. De afgelopen twee/drie jaar is er stabilisatie in de cijfers, maar dat is tijdelijk. Polen is een grotere partner voor Nederland dan bijvoorbeeld Rusland, Brazilië of Zuid-Afrika. Jullie minister-president Rutte vond ook dat de Nederlanders zich dat niet genoeg realiseerden.’

Transportbedrijf Raben

Nederland investeerde snel in de jaren ’90 en op grote schaal. ‘Dat was dapper van Nederland. Alle grote Nederlandse bedrijven zitten en investeren in ons land, Unilever, Philips, ING en Rabobank. ING kocht in 1996 Bank Slasky. Op dit moment is ING een van de grootste commerciële banken in Polen. Ook het Nederlands midden- en kleinbedrijf ging naar Polen. Een mooi voorbeeld is Raben, een transportbedrijf. De zoon van de oprichter van het bedrijf uit Oss ging naar Polen en bouwde de vestiging uit tot een van de grootste in Europa. Het hoofdkwartier van het bedrijf werd zelfs naar Polen verplaatst.

Voor Nederlandse bedrijven is het aantrekkelijk omdat de lonen lager zijn dan in Nederland. Daarnaast is de bevolking van Polen goed opgeleid, de markt is groot, Polen telt 38 miljoen inwoners. En de infrastructuur wordt steeds beter. In 2004, toen 10 nieuwe landen zich aansloten bij de EU was Polen al groter, qua economie, dan alle 9 andere nieuwe EU-landen samen. 

Dakvensters

Andersom gaan er ook Poolse bedrijven naar Nederland. Maar hier ligt de situatie wat anders. Die Poolse bedrijven zijn minder kapitaalkrachtig. Fakro, een Pools bedrijf voor dakvensters, begon in 1991 in Groesbeek en is nu groot, in Nederland, Europa en wereldwijd. In Groningen zit het elektrisch installatiebedrijf Remak, ook Pools. In bijna alle steden van Nederland zitten Poolse winkels en verder is er een groei van bedrijfjes in de ZZP-sector, vooral in de bouw. Veel van deze bedrijven zijn lid van de VPNO, de Vereniging Pools Nederlandse Ondernemingen. 

De wederzijdse culturele betrekkingen zijn nauw verbonden met de economie. ‘Economie en cultuur gaat altijd samen. Het gaat allebei over mensen. De betrekkingen zijn – zoals gezegd – al 1000 jaar oud. De Poolse Koning en de Poolse steden nodigden architecten en kunstenaars uit, ze sponsorden hen. Gdansk is gebouwd in Nederlandse stijl met behulp van Nederlanders.’

Rombout Uylenburgh

Het RKD, het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie publiceerde afgelopen december het eerste deel van de digitale uitgave Gerson Digital over de intensieve artistiek relatie tussen de Noord- en Zuid-Nederlandse schilder- en tekenkunst uit de Gouden Eeuw. Dit leverde talrijke nieuwe inzichten op. Zoals de toeschrijving van maar liefst 20 ‘nieuwe’ werken aan het oeuvre van Rombout Uylenburgh, een ‘Pre-Rembrandtist’ die vele jaren werkzaam was in Polen.

In diezelfde tijd was Nederland ook voor Polen interessant, met name voor de adel. Grootvorsten en Prinsen stuurden hun zonen naar Leiden om daar te gaan studeren. Ze kwamen in koets met   paarden en met een flink aantal ‘begeleiders’ en waren enigszins verbaasd toen ze de eenvoudige onderkomens zagen waar hun collega-studenten van de Universiteit waren ondergebracht.

Poznans

Tegenwoordig zijn er vele Polen in Nederland, die vooral in de bouw en land- en tuinbouw actief zijn. Maar historisch gezien is het een migratie in beide richtingen. 300 jaar terug gingen vele Nederlanders, met name de Mennonieten naar Polen, om daar moerassen te irrigeren, onder andere rond Gdańsk  en in het Grudziądz Dal.

Janusz Wolosz heeft zelf in Poznań (“Posen” in het Duits) gestudeerd.  ‘Er waren daar studenten van oorspronkelijke Nederlandse afkomst. Poznan is een stad met een sterke lokale identiteit, het heeft ook een eigen dialect, het Poznans. Dat heeft een aantal woordjes die ook Nederlands zijn. Bijvoorbeeld ‘winkel’. Dat heeft dezelfde betekenis als in Nederland.

A bridge too far

En verder zijn de Pools-Nederlandse betrekkingen versterkt door de gebeurtenissen in en na de Tweede Wereldoorlog. Generaal Maczek bevrijdde het zuiden van Nederland en met name Breda van Nazi-Duitsland. Poolse troepen hadden een belangrijke rol in operatie Market Garden bij Arnhem. De eerste onafhankelijke Poolse parachutistenbrigade probeerde vanuit het dorp Driel aan de Rijn bij Arnhem om aan de overkant te komen om de belegerde Britse militairen te hulp te komen.

In de film ‘A bridge too far’ is het allemaal nagespeeld. Wolosz raadt me aan, om – als ik de film nog een keer ga zien – te letten op de acteur Gene Hackman, die de rol van generaal Sosabowski speelt. In 2006 kreeg de Poolse parachutistenbrigade eerherstel vanwege haar inzet in de slag om Arnhem in de vorm van de Militaire Willems-Orde. Generaal Sosabowski kreeg postuum de Bronzen Leeuw.

Aan de muur van de kamer zie ik de afbeeldingen daarvan: een foto in een fotolijst van generaal Sosabowski en in een andere lijst Koningin Beatrix  die de onderscheiding opspeldt.

http://www.haga.msz.gov.pl/nl/root

 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0